13wininout.pdf

Rozdzia³ 13

Sposób instalacji systemu narzuca

dostêpne opcje zabezpieczeñ

416

Zabezpieczanie

plików i folderów

Nowa funkcja!

Zachowanie prywatnoœci

w³asnych plików

422

Kontrolowanie dostêpu za pomoc¹

uprawnieñ dla systemu

plików NTFS

425

Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami

Rozdzia³ 13: Zabezpieczanie plików i folderów

Jeœli z jednego komputera korzystaj¹ dwie osoby

lub wiêcej, w jaki sposób mog¹ one uniemo¿liwiæ

uzyskanie dostêpu do swoich prywatnych pli-

ków pozosta³ym wspó³u¿ytkownikom? Jak udo-

stêpniæ im te foldery, z których powinni korzy-

staæ wszyscy? Jak zabezpieczyæ wa¿ne pliki

przed mo¿liwoœci¹ usuniêcia ich przez niedo-

œwiadczonych u¿ytkowników? Domyœlnie ka¿-

da osoba z kontem u¿ytkownika w komputerze

z systemem Windows XP ma w zasadzie nieogra-

niczony dostêp do plików i folderów. W obu edy-

cjach systemu Windows XP mo¿esz zablokowaæ

innym u¿ytkownikom dostêp do prywatnych

plików i folderów, zaznaczaj¹c jedno pole wybo-

ru. Tak wiêc nawet jeœli nie masz zbyt wielkiego

pojêcia o zasadach bezpieczeñstwa, mo¿esz mieæ

pewnoœæ, ¿e twoje pliki s¹ bezpieczne. Natomiast

Windows XP Professional oddaje do dyspozycji

dodatkowe, zaawansowane opcje bezpieczeñst-

wa, które pozwalaj¹ na kontrolowanie dostêpu

na poziomie poszczególnych zasobów i u¿yt-

kowników.

Jeœli do tej pory korzysta³eœ g³ównie z systemów

Windows 95, Windows 98 lub Windows Me, to

pojêcie bezpieczeñstwa i zabezpieczeñ jest ci

prawdopodobnie ma³o znane. Wymienione po-

wy¿ej systemy operacyjne mia³y w za³o¿eniu

s³u¿yæ u¿ytkownikom prywatnym, dlatego te¿

oferowa³y jedynie podstawowe zabezpieczenia.

Natomiast jeœli masz doœwiadczenie w pracy

w systemach operacyjnych Windows NT lub

Windows 2000, to prawdopodobnie znasz ju¿

podstawowe pojêcia zwi¹zane z kontrol¹ dostê-

pu do zasobów. Zaczynaj¹c przygodê z Win-

dows XP, bêdziesz musia³ zrozumieæ przede

wszystkim now¹ funkcjê Prostego udostêpniania

plików.

Nowa funkcja!

Rozwi¹zywanie problemów

z uprawnieniami

442

416

Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami

W tym rozdziale koncentrujemy siê wy³¹cznie na udostêpnianiu i zabezpieczaniu pli-

ków wspó³u¿ytkowanych przez u¿ytkowników loguj¹cych siê w tym samym kompu-

terze. Je¿eli chcesz dowiedzieæ siê, w jaki sposób mo¿na wspó³u¿ytkowaæ pliki i foldery

w sieci, przeczytaj podrozdzia³ „Konwersja dysku FAT32 na NTFS” na stronie 720.

Sposób instalacji systemu narzuca

dostêpne opcje zabezpieczeñ

Rodzaj kontroli nad udostêpnionymi plikami i folderami w komputerze z Windows

XP zale¿y od trzech czynników:

Formatu dysku. Kontrola dostêpu, która pozwala na okreœlenie, czy dany u¿yt-

kownik mo¿e otworzyæ folder lub plik, utworzyæ nowe pliki oraz wykonaæ inne

operacje na plikach, dostêpna jest tylko na dyskach sformatowanych w systemie

plików NTFS. Na dyskach FAT32 wiêkszoœæ lokalnych opcji zabezpieczeñ jest nie-

dostêpna i ka¿dy u¿ytkownik mo¿e uzyskaæ dostêp do dowolnego pliku.

Wiêcej informacji na temat ró¿nicy miêdzy dyskami NTFS i FAT32 znajdziesz w podrozdziale „NTFS czy FAT32: który sys-

tem plików wybraæ?” na stronie 740.

Wydania Windows XP. Domyœlnie Windows XP Home Edition i Windows XP

Professional udostêpniaj¹ uproszczone zasady bezpieczeñstwa, które pozwalaj¹

na korzystanie z ograniczonej liczby ustawieñ zabezpieczeñ w³aœciwych dla pracy

w grupie roboczej. Je¿eli korzystasz z Windows XP Professional, mo¿esz w pe³ni

korzystaæ z opcji zabezpieczeñ, przypominaj¹cych te stosowane w Windows 2000.

W tym rozdziale omówimy szczegó³owo wszystkie ró¿nice miêdzy dostêpnymi

opcjami.

Ustawienia kont u¿ytkowników. Podczas instalacji Windows XP tworzy kilka

udostêpnionych folderów, które maj¹ w za³o¿eniu przechowywaæ pliki udostêp-

nione przez wszystkich u¿ytkowników. (Foldery te s¹ niedostêpne, jeœli komputer

jest czêœci¹ domeny Windows). Dodatkowo, ka¿dy u¿ytkownik komputera mo¿e

okreœliæ niektóre foldery jako prywatne.

Wiêcej informacji na temat ró¿nic w opcjach bezpieczeñstwa oraz interfejsu Windows w komputerze pracuj¹cym jako

czêœæ domeny znajdziesz w podrozdziale „Domeny i Grupy robocze” na stronie 920.

NTFS i FAT32

Najwa¿niejszym czynnikiem wp³ywaj¹cym na dostêpnoœæ opcji bezpieczeñstwa jest

wybór systemu plików dla dysku, na którym zainstalowano Windows oraz umiesz-

czono pliki profili u¿ytkowników. Jeœli dysk sformatowany jest przy u¿yciu systemu

plików FAT32, to nie dotyczy ciê ¿adna z opcji omawianych w tym rozdziale. Jedy-

nym sposobem w³¹czenia zaawansowanych zabezpieczeñ jest dokonanie konwersji

dysku na system plików NTFS.

Szczegó³owe instrukcje dotycz¹ce konwersji z systemu FAT32 na NTFS znajdziesz w podrozdziale „Konwersja dysku

FAT32 na NTFS” na stronie 742.

Rozdzia³ 13: Zabezpieczanie plików i folderów

417

WSKAZÓWKA

Dostêp do zaawansowanych funkcji zabezpieczeñ NTFS w wersji Home Edition

Wielokrotnie w tej ksi¹¿ce wspominamy, i¿ u¿ytkownicy Windows XP Home Edition nie mog¹ korzystaæ ze

wszystkich opcji zabezpieczania plików. To prawda, z jednym wa¿nym wyj¹tkiem: gdy uruchamiasz Home

Edition w trybie awaryjnym (patrz „Korzystanie z Trybu awaryjnego” na stronie 720), bêdziesz mia³ dostêp

do pe³nego edytora kontroli dostêpu, znanego z Windows 2000. Mo¿liwoœæ ta zosta³a pomyœlana jako za-

bezpieczenie na wypadek awarii komputera, pozwalaj¹ce odzyskaæ chronione pliki. Zdeterminowani u¿yt-

kownicy Home Edition mog¹ skorzystaæ z tej mo¿liwoœci, nadaj¹c uprawnienia dla poszczególnych plików

i folderów. Nasza rada? Jeœli rozumiesz system zabezpieczeñ NTFS i chcesz z niego korzystaæ, kup wersjê

Windows XP Professional.

Nowa funkcja!

Proste udostêpnianie plików i zaawansowany system uprawnieñ

Przy czystej instalacji systemu lub po aktualizacji z Windows 98/Me Windows XP

w³¹cza domyœlne ustawienia zabezpieczeñ. Domyœlnie w³¹czane jest Proste udostêp-

nianie plików, które udostêpnia wszystkie pliki znajduj¹ce siê w twoim folderze u¿yt-

kownika (w tym tak¿e foldery Mój komputer, pulpit, menu Start i Ulubione), widocz-

ne dla wszystkich pozosta³ych u¿ytkowników komputera dysponuj¹cych uprawnie-

niami administratora (u¿ytkownicy dysponuj¹cy kontami o ograniczonych upraw-

nieniach nie mog¹ przegl¹daæ plików znajduj¹cych siê w innych profilach). Jak

pokazano na rysunku 13-1, w oknie Mój komputer widoczne s¹ ikony dla wszystkich

folderów, w których przechowywane s¹ dokumenty poszczególnych u¿ytkowników,

wraz z ikon¹ folderu Dokumenty udostêpnione. (W dalszej czêœci tego rozdzia³u znaj-

dziesz dok³adny opis dzia³ania tego folderu).

Rysunek 13-1. Domyœlnie w oknie Mój komputer widoczne s¹ foldery Moje dokumenty wszystkich u¿ytkowników.

418

Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami

Ta konfiguracja, która najczêœciej nie daje wystarczaj¹cego poczucia bezpieczeñstwa,

przypomina domyœlne ustawienia w systemach Windows 95/98/Me. Jednak w œro-

dowisku, w którym poszczególni u¿ytkownicy mog¹ sobie ufaæ, u³atwia im wspó³-

pracê: jeœli korzystasz ze wspólnego komputera ze wspó³pracownikiem, mo¿ecie

trzymaæ swoje pliki w ró¿nych folderach Moje dokumenty; jednak gdy chcecie obej-

rzeæ plik utworzony przez kolegê, wystarczy otworzyæ jego folder Moje dokumenty.

W komputerach domowych tak¿e jest to czêsto spotykana konfiguracja, w której

wszyscy domownicy mog¹ otwieraæ dokumenty utworzone przez innych.

Jednak s¹ takie sytuacje, w których nale¿y okazywaæ mniej zaufania i które wymagaj¹

lepszego zabezpieczenia danych w komputerze. Nawet w komputerach domowych

rodzice mog¹ chcieæ uniemo¿liwiæ dzieciom dostêp do danych finansowych – zabez-

pieczaj¹c je w ten sposób przed przypadkowym usuniêciem lub uszkodzeniem. Za-

znaczaj¹c tylko jedno pole wyboru na zak³adce Udostêpnianie okna dialogowego

W³aœciwoœci, mo¿esz okreœliæ wybrane lub wszystkie foldery profilu u¿ytkownika

jako prywatne. Foldery prywatne s¹ widoczne tylko dla u¿ytkownika danego konta.

Utworzenie folderu prywatnego jest ³atwe – wystarczy klikn¹æ folder prawym przycis-

kiem myszy, wybraæ polecenie Udostêpnianie i zabezpieczenia, a nastêpnie zazna-

czyæ pole wyboru Uczyñ ten folder folderem prywatnym – jednak Proste udostêpnia-

nie plików ma równie¿ powa¿ne ograniczenia:

Opcja Uczyñ ten folder folderem prywatnym dostêpna jest tylko w obrêbie twoje-

go profilu u¿ytkownika. Jeœli u¿ywasz programu, który przechowuje dane u¿yt-

kownika w innej lokalizacji, nie bêdziesz móg³ ochroniæ tego folderu przed nieau-

toryzowanym dostêpem. Podobnie jeœli swoje obrazy cyfrowe, pliki multimedial-

ne oraz inne pliki zajmuj¹ce sporo miejsca przechowujesz na innej partycji, nie bê-

dziesz móg³ skorzystaæ z tej opcji, aby ochroniæ je przed przypadkowym

usuniêciem oraz dostêpem osób niepowo³anych.

Ochrona dotyczy wszystkich folderów i podfolderów folderu, dla którego j¹

w³¹czy³eœ. Nie mo¿esz ochroniæ poszczególnych plików ani te¿ nie mo¿esz

wy³¹czyæ pojedynczych plików lub folderów spod tej ochrony i udostêpniæ ich in-

nym u¿ytkownikom.

Foldery prywatne nie daj¹ mo¿liwoœci wyboru poziomu zabezpieczeñ ani u¿yt-

kowników, którzy mog¹ mieæ dostêp do plików. Gdy zaznaczysz pole wyboru

Uczyñ ten folder folderem prywatnym, tylko ty bêdziesz mia³ dostêp do znaj-

duj¹cych siê w nim plików, gdy usuniesz zaznaczenie tego pola, dostêp do folderu

bêd¹ mieli wszyscy u¿ytkownicy komputera.

Przy w³¹czonym Prostym udostêpnianiu plików, gdy kopiujesz lub przenosisz

pliki lub foldery miêdzy folderem prywatnym a lokalizacj¹ udostêpnion¹, przeno-

szone lub kopiowane obiekty zawsze przyjmuj¹ atrybuty zabezpieczeñ folderu

docelowego. Zachowanie to zmieni siê, gdy wy³¹czysz Proste udostêpnianie pli-

ków. Wiêcej informacji na ten temat znajdziesz w podrozdziale „Rozwi¹zywanie

problemów z uprawnieniami” na stronie 442.

Rozdzia³ 13: Zabezpieczanie plików i folderów

419

OSTRZE¿ENIE

Opcja Uczyñ ten folder folderem prywatnym jest niedostêpna, jeœli nie zabezpieczysz konta has³em. Jeœli

tego nie zrobisz, ka¿dy u¿ytkownik mo¿e na ekranie powitalnym klikn¹æ twoj¹ nazwê u¿ytkownika i uzyskaæ

pe³ny dostêp do plików. Przypomina ci o tym stosowne okno dialogowe, które umo¿liwia utworzenie has³a

dla niezabezpieczonego konta.

Jeœli nie odpowiadaj¹ ci te ograniczenia, mo¿esz wy³¹czyæ Proste udostêpnianie pli-

ków i okreœlaæ uprawnienia do plików podobnie jak w Windows 2000. Jak ju¿ wczeœ-

niej wspomniano, mo¿liwoœæ tê oferuje jedynie Windows XP Professional, i to tylko

na dyskach sformatowanych w systemie plików NTFS. Aby zmieniæ system zabezpie-

czeñ, otwórz dowolne okno Eksploratora Windows (na przyk³ad folder Moje dokumen-

ty lub Mój komputer) i wybierz Narzêdzia, Opcje folderów. PrzejdŸ na zak³adkê Widok

i usuñ zaznaczenie pola wyboru U¿yj prostego udostêpniania plików (zalecane).

UWAGA

Aby w³¹czyæ lub wy³¹czyæ opcjê Prostego udostêpniania plików, musisz byæ cz³onkiem grupy Administra-

torzy.

Po zmianie systemu zabezpieczeñ w oknach dialogowych folderów znajduj¹cych siê

na dyskach NTFS zauwa¿ysz now¹ zak³adkê Zabezpieczania. Na przyk³ad na rysun-

ku 13-2 widoczne s¹ ustawienia zabezpieczeñ dla podfolderu znajduj¹cego siê w fol-

derze Moje dokumenty u¿ytkownika Marcin. Pola wyboru s¹ niedostêpne poniewa¿

wszystkie ustawienia s¹ dziedziczone po folderze nadrzêdnym. Wiêcej informacji na ten

temat znajdziesz w podrozdziale „Zaawansowane opcje zabezpieczeñ” na stronie 426.

Rysunek 13-2. Gdy wy³¹czysz Proste udostêpnianie plików, bêdziesz musia³ poradziæ sobie z ustawieniem licznych

opcji uprawnieñ NTFS dla plików i folderów.

Gdy wy³¹czysz Proste udostêpnianie plików, bêdziesz musia³ poradziæ sobie z trud-

nymi i czêsto niebezpiecznymi opcjami. Nawet doœwiadczeni u¿ytkownicy Windows

maj¹ czasem problemy z w³aœciwym okreœleniem uprawnieñ NTFS. Jeœli pope³nisz

b³¹d, mo¿esz odci¹æ sobie i innym autoryzowanym u¿ytkownikom dostêp do wa¿-

nych plików. Dlatego te¿ zanim zrezygnujesz z Prostego udostêpniania plików,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: