Biuletyn Europy Środkowej i Wschodniej - Puls Regionu nr. 2, 2012.pdf - Europa - justysior

Czechy i Słowacja dwie strategie na czas kryzysu w Europie

Jakub Groszkowski

Mija dwadzieścia lat od spotka, podczas których ustalane byy warunki rozpadu

Czechosowacji Pomimo różnych modeli transformacji gospodarek,

jakie

niepodlege Czechy i Sowacja wybray kraje te wciąż ączy wiele podobiestw Oba

pastwa mają dość silne otwarte ale uzależnione od eksportu gospodarki

i relatywnie zdrowe systemy bankowe Oba byy silnie dotknięte przez kryzys

w 2009 roku mimo to ich dug publiczny utrzymuje się poniżej 50% PKB a deficyt

sektora finansów publicznych w przyszym roku

Strategie przetrwania

prawdopodobnie spadnie poniżej 3% PKB

Jednocześnie w obu krajach niektóre problemy

w czasie kryzysu

strukturalne wciąż pozostają nierozwiązane nie

stosowane przez rządy

zagrażają one jednak stabilności finansów

w Bratysławie i Pradze

publicznych. Dobra kondycja gospodarcza obu

nie są nie tylko efektem

krajów pozwala im na dużą samodzielność

decyzji obecnie

w wyborze ścieżki konsolidacji finansów

rządzących gabinetów

publicznych. Niewielki rozmiar gospodarek nie

pozwala im jednak realnie wpywać na ksztat

ale również

mechanizmów antykryzysowych w strefie euro,

konsekwencją ścieżek

ani

projekty zmian instytucjonalnych które

wybranych przez

w UE są przyjmowane przy okazji walki

poprzednie rządy”

z kryzysem W rezultacie rządy Czech i Sowacji

mogą jedynie godzić się lub nie na warunki

dalszej integracji uzgodnione przez liderów największych pastw czonkowskich

Decyzje rządów w Pradze i Bratysawie z ostatnich miesięcy wyraźnie wskazują

dwie diametralnie inne strategie funkcjonowania w UE O ile Czechy przywiązane

do obecnego stopnia integracji europejskiej krytycznie podchodzą do pomysów

pogębiania integracji polityk gospodarczych o tyle Sowacja jest w stanie zgodzić się

na wiele byle tylko nie znaleźć się poza jądrem europejskiej integracji Strategie

przetrwania w czasie kryzysu stosowane przez rządy w Bratysawie i Pradze nie są

nie tylko efektem decyzji obecnie rządzących gabinetów ale również konsekwencją

ścieżek wybranych przez poprzednie rządy Kurs na peną integrację ze strukturami

euroatlantyckimi wyznaczony przez gabinety Mikuláša Dzurindy i podtrzymany

przez rząd jego następcy Roberta Ficy, wprowadzi Sowację do strefy euro w 2009

roku Gabinet Ivety Radičovej zdecydowa się na bardziej asertywną politykę

europejską co skutkowao rezygnacją Sowacji z udziau w pożyczce dla Grecji

i brakiem zgody na reformę Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej

(EFSF) Przejęcie wadzy przez lewicę z Robertem Ficą na czele oznaczao powrót do

polityki europejskiej zmierzającej do zacieśniania integracji

Inaczej wygląda sytuacja w Czechach Lewica która sprawowaa rządy

w pierwszych latach czonkostwa Czech w UE nie traktowaa polityki europejskiej

priorytetowo ale bliższa bya idei rozwoju integracji europejskiej Dla

centroprawicowych gabinetów premiera Mirka Topolánka (2006-2009) i obecnego,

premiera Petra Nečasa (od 2010) polityka europejska staa się jednym

z najtrudniejszych tematów negocjacji koalicyjnych 1 . W obu przypadkach jednak,

premierzy z ramienia Obywatelskiej Partii Demokratycznej przyjęli pozycje

sceptyczne wobec pogębiania integracji europejskiej stojąc na stanowisku że

kondycji gospodarczej krajów czonkowskich UE bardziej przysuży się dalsza

liberalizacja wspólnego rynku niż przenoszenie kompetencji z poziomu narodowego

na wspólnotowy W rezultacie obecny gabinet zrezygnowa z uczestnictwa Czech

1 Po upadku rządu Mirka Topolánka w 2009 do przedterminowych wyborów w 2010 roku wadzę

w Czechach sprawowa techniczny rząd Jana Fischera który jednak nie prowadzi aktywnej

polityki europejskiej.

w Pakcie Euro Plus (marzec 2011) oraz w Pakcie Fiskalnym 2 (stycze 2012) Niemay

wpyw na czeskie postrzeganie UE ma również prezydent Václav Klaus który jak

sam to określa przyją w UE rolę dysydenta kontestującego obecny sposób

funkcjonowania UE.

Ambicją tego tekstu nie jest ocena która strategia polityki europejskiej jest lepsza

ponieważ to zależy od interesów narodowych każdego z pastw i sposobu ich

definiowania jak również od

trudnego

przewidzenia

rozwoju

sytuacji

gospodarczej strefy euro Kwestią dyskusyjną jest również to na ile deklaracje

polityczne przyjmowane przez unijnych przywódców na kolejnych szczytach

ostatniej szansy” przeożą się na trwae zmiany instytucjonalne w UE Zakadając

jednak że przynajmniej część zobowiąza do ściślejszej koordynacji krajowych

polityk gospodarczych zostanie wdrożona i rozwinięta decyzje podejmowane

obecnie przez europejskie rządy będą miay dugofalowe skutki W przypadku

krajów Europy Środkowej mogą one rzutować na spójność dziaa Grupy

Wyszehradzkiej na forum UE. Choćby z tego powodu warto prześledzić jakie są

przyczyny i możliwe konsekwencje wybranych przez Sowację i Czechy strategii

europejskich.

Słowacja

Dojście do wadzy lewicy w wyniku przedterminowych wyborów parlamentarnych

z marca 2012 roku byo możliwe dzięki umiejętnemu rozegraniu przez Roberta Ficę

różnic w podejściu rządzących ugrupowa centroprawicowych do polityki

europejskiej. Ówczesna koalicja nie bya w stanie uzgodnić wspólnego stanowiska

2 Oficjalna nazwa to Traktat o stabilności koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej

i Walutowej

w sprawie reformy Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (EFSF). W tej

sytuacji Fico który popiera wzmocnienie EFSF postawi rządowi warunek:

kierowana przez niego opozycyjna partia Smer-SD poprze reformę EFSF jedynie

wówczas gdy premier Radičová zgodzi się na przedterminowe wybory

Jeszcze przed upadkiem gabinetu Radičovej Fico dawa jasno do zrozumienia że

zupenie inaczej niż rząd postrzega politykę europejską Przekonywa że rolą rządu

powinno być zagwarantowanie Sowacji miejsca wśród najbardziej zintegrowanych

krajów Europy W jego opinii ścise więzy gospodarcze między Sowacją a resztą

strefy euro wymuszają równie silne powiązanie polityczne Zdaniem Ficy jedynym

wyjściem jest więc podążanie za Niemcami i Francją w staraniach na rzecz ratowania

strefy euro a każdy kto się temu sprzeciwia występuje przeciwko interesom

Sowacji 3

Problemem dla Ficy nie jest przekazywanie kompetencji z poziomu

krajowego na poziom wspólnotowy jak twierdzi bez tego UE nie osiągnie

stabilności finansowej i nie podniesie swojej konkurencyjności Ujednolicanie polityk

fiskalnych w strefie euro, w opinii Ficy, musi więc prowadzić również do powstania

organów wykonawczych

Po ponownym objęciu urzędu premiera w marcu 2012 roku poglądy Roberta Ficy nie

zmieniy się przesunęy się jedynie niektóre akcenty Sowacki premier nie ukrywa,

na przykad że blisko mu do pomysów lewicowego prezydenta Francji Francois

Hollanda kiedy ten postuluje silniejsze wsparcie mechanizmów pobudzających

wzrost gospodarczy i zatrudnienie w UE, czy wprowadzenie podatku od transakcji

finansowych. Niemniej jednak szef sowackiego rządu broni się przed

jednoznacznymi deklaracjami po której stronie opowiada się w przypadku sporów

francusko-niemieckich.

3 Len tí čo budú hrať hru s Nemcami a Francúzmi budú v zóne perspektívnych EurActivsk

30.08.2011; http://www.euractiv.sk/verzia-pre-tlac/interview/len-ti-co-budu-hrat-hru-s-nemcami-a-

francuzmi-budu-v-zone-perspektivnych-017730

Biuletyn Europy Środkowej i Wschodniej - Puls Regionu nr. 2, 2012.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: