Odruch głęboki(ścięgnisty) powstaje w wyniku pobudzenia włókna doprowadzającego przez rozciągnięcie mięśnia. Włókno to pobudza za pośrednictwem pojedynczej synapsy nerw ruchowy, który powoduje skurcz mięśnia.
Odruch ocenia się w następującej skali:
ü 0 = odruch zniesiony
ü +/- = odruch wywołany jedynie po wzmocnieniu
ü 1+ = odruch prawidłowy lecz stłumiony
ü 2+ = odruch prawidłowy
ü 3+ = odruch wzmożony
ü 4+ skurcz kloniczny
Przeprowadzenie badania:
Mięsień dwugłowy – pacjent kładzie dłonie na brzuchu. Lekarz przykłada palec wskazujący do ścięgna mięśnie dwugłowego i uderza młotkiem w palec, obserwując mięsień dwugłowy.
Mięsień ramienno – promieniowy -pacjent kładzie na brzuchu rękę zgiętą w łokciu. Lekarz kładzie palec na guzowatości promieniowej i uderza w palec młotkiem, obserwując mięsień ramienno – promieniowy.
Mięsień trójgłowy – lekarz chwyta rękę pacjenta za nadgarstek i umieszcza ją tak, aby przedramię spoczywało w poprzek klatki piersiowej, a kończyna była zgięta w stawie łokciowym pod kątem 90o. Uderzyć młotkiem bezpośrednio w ścięgno mięśnia trójgłowego i obserwować mięsień.
Odruch zgięcia palców dłoni – przytrzymać dłoń pacjenta w neutralnym położeniu. Lekarz kładzie swoją dłoń na palcach pacjenta i uderza młotkiem w grzbiet swoich palców.
Odruch kolanowy i odruch skokowy.
Interpretacja:
Wzmożenie odruchu lub skurcz kloniczny – wskazuje na uszkodzenie ośrodkowego neuronu ruchowego powyżej odpowiedniego korzenia
Zniesienie odruchów: ogólne- wskazuje na neuropatie obwodową, odosobnione – świadczy o uszkodzeniu nerwu obwodowego lub częściej korzenia, obustronne zniesienie odruchu skokowego – najczęściej wskazuje na neuropatie obwodową.
Osłabienie odruchów – występuje w neuropatii obwodowej, chorobach mięśnie i zespołach móżdżkowych.
Szerzenie się odruchu – odruch występuje ale obejmuje nie tylko mięsień który prawidłowo powinien się kurczyć.
Odruch odwrócony – odruch w danym miejscu jest zniesiony, lecz zarazem przeniesiony na niższy poziom
Odruch wahadłowy – obserwowany w badaniu odruchu kolanowego – mięsień wywołuje kilkanaście skurczów. Objaw uszkodzenia móżdżku.
Badanie czucia
Czucie wibracji
Do badania czucia wibracji używa się widełek stroikowych 128 Hz (wyższe częstotliwości nie nadają się do tego celu)
Wyjaśnienie: wytłumaczyć pacjentowi, że musi wyczuć wibracje, których źródłem są drgające widełki stroikowe umieszczone na mostku lub na podbródku
Badanie: pacjent zamyka oczy, lekarz umieszcza widełki stroikowe na wystających pod skórą fragmentach kości i pyta, czy pacjent czuje drgania. Widełki kładzie się najpierw na czubku palców, a jeśli pacjent nie czuje drgań w stawach śródstopno - paliczkowych itp.
Sprawdzenie: upewnić się że pacjent sygnalizuje drgania, a nie dotyk widełek.Uderzyć w widełki i natychmiast stłumić drgania
Uwaga: najpierw badać dosiebne części ciała, porównać prawą i lewą stronę
Czucie ułożenia
Wyjaśnić: lekarz pokazuje na czy polega badanie. chwyta zewnętrzny paliczek dłoni pacjenta swoimi dwoma palcami. Lekarz porusza palcem pacjenta mówiąc kiedy porusza w górę a kiedy w dół.
Badanie i sprawdzenie: pacjent zamyka oczy lekarz porusza paluchem stopy w górę i w dół wykonując najpierw ruchy zamaszyste i stopniowo zmniejszając ich zakres aż pacjent zacznie popełniać błędy. Kończyny górne: staw międzypaliczkowy bliższy i dalszy, bliższy środkowy, śródręczno paliczkowy, nadgarstek, staw łokciowy, staw barkowy. Kończyny dolne: staw międzypaliczkowy dalszy, śródstopno – paliczkowy, skokowy, kolanowy, biodrowy.
Uwaga: próba Romberga jest także badaniem czucia ułożenia.
Czucie bólu
Do badania używa się zwykłej, jednorazowej szpilki neurologicznej, igły krawieckiej lub agrafki. Nie należy używać igły strzykawki lub pękniętego patyczka.
Wyjaśnienie: pokazać pacjentowi jak będzie wyglądało badanie. Wyjaśnić że pacjent powinien powiedzieć, czy szpilka jest ostra czy tępa.
Badanie: pacjent zamyka oczy. Lekarz dotyka skóry pacjenta ostrym lub tępym końcem szpilki i zapamiętuje odpowiedzi pacjenta.
Czucie dotyku
Wyjaśnienie: pokazać pacjentowi, że badanie będzie polegało na dutykaniu skóry kawałkiem waty. Poprosić go by mówił tak gdy poczuje dotknięcie.
Badanie: pacjent zamyka oczy. Lekarz bada tak, jak czucie bólu dotykając skóry pacjenta w nieregularnych odstępach czasu.
Sprawdzenie: obserwacja czasu reakcji na nieregularnie stosowane bodźce. Często przydatne są dłuższe przerwy – 10-20 sekund
Yerba_Materka