1. POJĘCIE POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
Definicja: postępowanie sądowe przed sądami administracyjnymi w sprawie z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz innych sprawach do których stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.
2. PRZEDMIOT POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO (SPRAWA SĄDOWOADMINISTRACYJNA)
Przedmiot postępowania:
Jest nim sprawa sądowoadministracyjne czyli sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz inna sprawa do której stosuje się przepisy Ppsa z mocy ustaw szczególnych.
Sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej:
1. jest to pojęcie normatywne, względnie ograniczone, bowiem kontroli podlegają jedynie działania wskazane w ustawie ( art.3 ust. 2 )
2. mimo formuły o kontroli „działalności” wskazującej na kontrolę aktywności kontroli podlega także bezczynność organów w sprawach indywidualnych ( art.3 ust.2 pkt 8 ppsa )
Inna sprawa do której stosuje się przepisy PPSA z mocy ustaw szczególnych:
Sądy administracyjne orzekają również w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach np. odmowa udzielenia prasie informacji przez przedsiębiorców lub podmioty niezliczone do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku, może być zaskarżony do sądu ( art.4 ustawy z 26.01.2984 Prawo prasowe ).
3. AKTY INDYWIDUALNE JAKO PRZEDMIOT SKARGI DO SĄDU ADMINISTRACYJNEGOAkty indywidualne -> skierowane do konkretnego adresata
a) decyzje administracyjne
b) określone postanowienia
c) inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej
d) pisemne interpretacje prawa podatkowego
Zakres skarg na działania administracji publicznej (c.d.)
1. obowiązuje klauzula generalna co do zakresu zaskarżalności (także w decyzjach podatkowych, celnych, budowlanych);
2. jest to w istocie ujecie materialne (każdy akt władzy, jednostronny, zewnętrzny, oparty na przepisach prawa powszechnie obowiązującego, rozstrzygający indywidualną sprawę np. koncesja, zakaz, zakaz, rozkaz, zezwolenie, pozwolenie itp.);
3. nie ma znaczenia charakter decyzji (np. skarga służy także na decyzje uznaniową).
Zakres skargi na postanowienia :
Skarga służy na 4 rodzaje postanowień:
1. wydane w postępowaniu administracyjnym na które służy zażalenie;
2. wydane w postępowaniu administracyjnym które kończą postępowanie np. stwierdzenie niedopuszczalności odwołania, stwierdzenie uchybienia terminowi odwołania;
3. wydane w postępowaniu rozstrzygającym sprawę co do istoty;
4. wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym , na które służy zażalenie.
Zakres skargi na inne akty indywidualne:
Skarga na inne niż decyzje i postanowienia akty, które :
1. są z zakresu administracji publicznej i
2. dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (np. wpis do niektórych ewidencji czy rejestrów, pobranie bądź zwrot niektórych opłat)
Skarga na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego
1. przedmiotem skargi do Sądu Administracyjnego są także od 1 lipca 2007 roku pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnej sprawie (art. 3 § 2 pkt 4a Ppsa);
2. sama interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do Sądu Administracyjnego.
4.AKTY GENERALNE JAKO PRZEDMIOT SKARGI DO SĄDU ADMINISTRACYJNEGOAKTY GENERALNE – skierowane do adresat oznaczonego w sposób ogólny:
1. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego oraz terenowych organów administracji rządowej (zarówno zespolonej jak i niezespolonej);
2. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż akty prawa miejscowego, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;
3. akty nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich charakter co do generalności jest kwestią kontrowersyjną.
5. SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJSkarga do WSA na bezczynność
1. środkiem „zaskarżenia” w rozumieniu art. 52 Ppsa jest także zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie w rozumieniu art. 37 k.p.a.
2. warunkiem skutecznego wniesienia skargi jest wykazanie przez skarżącego wniesienia zażalenia do organu wyższego stopnia
3. nie ma istotnego znaczenia dla dopuszczalności skargi sposób rozpoznania zażalenia przez organ wyższego stopnia
4. wyczerpanie zażalenia otwiera drogę do wniesienia skargi na bezczynność – przedmiotem skargi nie jest w tym przypadku postanowienie wydane przez organ wyższego stopnia (chyba że pośednio możemy kwestionować długość terminu wyznaczonego na załatwienie sprawy) lecz stan bezczynności.
6. ZASADY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO (ZASADA LEGALNOŚCI, DWUINSTANCYJNOŚCI, UDZIELANIA INFORMACJI, SZYBKOŚCI, JAWNOŚCI, ZWIĄZANIA SĄDU USTALENIAMI WYROKU SKAZUJĄCEGO, DYSPOZYCYJNOŚCI)
Katalog zasad postępowania sądowo – administracyjnego
1. zasada legalności (art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, art. 3 § 1 Ppsa);
2. zasada dwuinstancyjności postępowania sądowo – administracyjnego (art. 176 ust. 1 Konstytucji RP);
3. zasada udzielania informacji nieprofesjonalnym stronom postępowania sądowo – administracyjnego (art. 6 Ppsa)
4. zasada szybkości postępowania sądowo – administracyjnego (art. 45 konstytucji RP, art. 7 Ppsa);
5. zasada jawności postępowania sądowo – administracyjnego (art. 10 Ppsa)
6. zasada związania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa (art. 11 Ppsa);
7. zasada równości stron i uczestników postępowania (art. 12 Ppsa);
8. zasada dyspozycyjności ( rozporządzalności przedmiotem postępowania) – art. 60 Ppsa;
9. zasada kontradyktoryjności (sporności);
10. zasady dowodowe : prawdy obiektywnej i swobodnej oceny dowodów.
Z a s a d a l e g a l n o ś c i
1. kontrola działalności administracji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem – jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (art. 1 Ppsa);
2. sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie (art. 3 § 1 Ppsa);
3. wąskie rozumienie legalności – „sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom” (art. 178 ust. 1 konstytucji RP).
Z a s ad a d w u i n s t a n c y j n o ś c i p o s t ę p o w a n i a
s ą d o w o a d m i n i s t r a c y j n e g o
1. postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne (art. 176 ust. 1 konstytucji RP) – postępowanie sądowoadministracyjne jest rodzajem postępowania sądowego;
2. Sąd administracyjny to NSA i wojewódzkie SA;
3. domniemanie właściwości WSA w zakresie spraw należących do właściwości sądów administracyjnych w I instancji.
NSA to Sąd który:
1. rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń WSA (skargi kasacyjne, zażalenia);
2. rozpatruje spory o właściwość i spory kompetencyjne ;
3. podejmuje uchwały:
a) ogólne – w sytuacjach gdy w orzecznictwie WSA pojawia się rozbieżność interpretacyjna;
b) podjęte w indywidualnych sprawach – jeżeli w danej sprawie w WSA powstanie złożone zagadnienie prawne, może się zwrócić do NSA o rozstrzygnięcie tego zagadnienia.
4. NSA może rozpatrywać inne sprawy, jeżeli tak stanowi przepis szczególny, ale w sposób wyraźny.
Z a s a d a u d z i e l a n i a i n f o r m a c j i
1. ma ograniczony wymiar - tak podmiotowy jak i przedmiotowy (art. 6 Ppsa);
2. podmiotowo: SA udziela informacji tylko stronom występującym bez adwokata i radcy prawnego;
3. przedmiotowo: SA udziela potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz poucza ich o skutkach prawnych i skutkach zaniedbań
4. rozwinięcie tej zasady m.in. 140 § 1 i 3 Ppsa - udzielenie wskazówek co do sposobu i terminu wniesienia środka odwoławczego.
Zasada szybkości postępowania sądowo – administracyjnego
1. art. 45 konstytucji RP – „każdy ma prawo do … rozpatrzenia sprawy bez zbędnej zwłoki przez… sąd”;
2. art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności : „rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie”;
3. art. 7 Ppsa; Sąd administracyjny powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego załatwienia sprawy i dążyć do jej rozstrzygnięcia na pierwszym terminie;
4. rozwinięcie zasady -> m.in. art. 139 (krótki termin na ewentualną publikację wyroku – 14 dni z jednorazowym przedłużeniem o 7 dni), art. 141 (14-dniowy termin do sporządzenia uzasadnienia wyroku).
Zasada jawności postępowania sądowo – administracyjnego
1. rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis stanowi inaczej (art. 10 Ppsa);
2. posiedzenia sądowe – co do zasady są jawne – a sąd orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie;
3. na posiedzenie jawne wstęp na salę sądową – poza stronami i osobami wezwanymi – mają tylko osoby pełnoletnie (art. 95 Ppsa);
4. posiedzenie przy drzwiach zamkniętych to wyjątek, może ono nastąpić z urzędu (m.in. ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa państwa, możliwość ujawnienia okoliczności objętych tajemnicą państwową lub służbową) albo na wniosek strony (m.in. ochrona życia prywatnego strony) – art. 96 Ppsa;
Zasada związania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa.
1. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym, prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny – art. 11 Ppsa;
2. znaczenie ma wyłącznie wyrok prawomocny skazujący;
3. istotą tej zasady jest dążenie do uniknięcia sprzecznych ustaleń poczynionych przez różne sądy w sferze odpowiedzialności karnej.
Zasada dyspozycyjności:
1. skoro wniesienie skargi jest uprawnieniem skarżącego to jego prawem jest także możliwość cofnięcia skarg; (art. 60 Ppsa);
2. co do zasady – cofnięcie wiąże sąd;
3. wyjątki od tej zasady: jeżeli cofnięcie zmierza do obejścia prawa lub spowodowałaby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności – sąd wówczas uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne.
7. SĄD ADMINISTRACYJNY (WŁAŚCIWOŚĆ, SKŁAD, WYŁĄCZENIE SĘDZIEGO)Sąd Administracyjny:
1. musi być właściwy w sprawie sądowo – administracyjnej. W przypadku stwierdzenia swojej niewłaściwości, przekazuje sprawę sądowi właściwemu w formie postanowienia (art. 59 PPsa), na które służy zażalenie (art. 194§ 1 pkt 1 PPsa);
2. co do zasady orzeka w składzie 3 sędziów (skład zawodowy) – wyjątek – skład jednoosobowy (na posiedzeniu niejawnym, prowadzenie postępowania mediacyjnego);
3. Ppsa reguluje problem ...
Izabo