ANALIZA WIERSZA PT. „DWA WIATRY” JULIANA TUWIMA
Wiersz zbudowany jest z trzech niejednakowych strof. W sumie liczy 25 wersów, różnej długości od 1 do 8 sylab. Występują w nim rymy zewnętrzne parzyste tj. wiał – grał, zaszybował – zakołował oraz rymy wewnętrzne (występujące pomiędzy wyrazami w tym samym wersie) np. „Cichuteńko, leciuteńko
Liście pieścił i szeleścił”
Odpowiedni dobór czasowników podkreśla kontrast pomiędzy wiatrami:
- jeden wiatr – grał, pieścił, szeleścił, mdlał;
- drugi wiatr – fiknął, spadł, skoczył, przewrócił się;
Również odpowiednio dobrane epitety budują odpowiedni nastrój w obydwu częściach wiersza – „szumiący senny sad” i „głupkowate śmigi”. Cały wiersz jest bardzo dynamiczny dzięki zastosowaniu uosobień– wiatr „Fiknął kozła”, wiatr „w sadzie grał”, wiatry „łobuzują”, a sad „parsknął śmiechem”. W utworze znajdziemy również dźwiękonaśladownictwo – nagromadzenie podobnych głosek w bliskim sąsiedztwie np. liście pieścił i szeleścił. Kontrast w wierszu jest podkreślony również długością wersów.
Wiersz jest bardzo dynamicznym obrazem wiatru. Jeden z nich wiał w polu – pędził obłoki, wirował, szybował. Drugi natomiast spał w sadzie, lekko poruszał liśćmi tak jakby omdlewał. W momencie gdy pierwszy wiatr wpada do sadu spokój w nim pryska. Kwiaty wiśni opadają tak jak śnieg. Oba wiatry „zaprzyjaźniają się ze sobą” i razem dokazują na polach – gonią obaj chmury, ptaki. Wiatry można byłoby porównać do dwóch bawiących się ze sobą chłopców. Jeden spokojny, a drugi szalony. Jeden drugiego wciąga w szaloną zabawę i łobuzowanie. Tylko w sadzie nadal jest cicho i spokojnie.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ:
1. Zajęcia rozpoczynają się od krótkiej rundy „burzy mózgów”, po jednej stronie tablicy nauczyciel zapisuje propozycje uczniów na to co można robić gdy wieje bardzo silny wiatr, a po drugiej co można robić gdy wieje leciutki wietrzyk. (każda propozycja jest cenna, każda jest poprawna).
2. Wysłuchanie wiersza „Dwa wiatry” z płyty. Zwrócenie uwagi na to w jaki sposób odczytywane są kolejne fragmenty.
3. Pytania nauczyciela:
- Czy podobał wam się wiersz, dlaczego?
- Kto jest bohaterem tego wiersza?
- Co robią wiatry?
- Czym się różnią między sobą?
4. Uzupełnianie tabelki z rozsypanki:
Co robił wiatr w polu?
Co robił wiatr w sadzie?
A co robią wiatry razem?
Fiknął kozła,
Skoczył,
Zawiał,
Zaszybował,
Zakołował,
Przewrócił się,
Wpadł,
Liście pieścił i szeleścił,
Mdlał,
Gonią chmury, ptaki,
Mkną,
Wplątują się,
Mylą śmigi,
Dmą płucami,
Łobuzują,
5. Ćwiczenia fonacyjne – „Jesteśmy jak wiatr” – dzieci naśladują odgłosy wiatru, np. długo i głośno wypowiadają samogłoskę „u” lub szumią i szeleszczą za pomocą głoski „sz” ( dźwięki mogą być krótkie lub długie, głośne lub ciche – takie jak wiatry w wierszu).
- lub możemy dać dzieciom puste plastikowe butelki i dmuchając w nie z różną częstotliwością mogą one naśladować odgłosy wiatru;
6. Przedstawienie scenki do wiersza.
Dwóch uczniów wciela się w postacie wiatrów. Podczas gdy tekst wiersza płynie z płyty uczniowie wykorzystując ruch lub taniec naśladują wiatry. Mogą mieć oni również do dyspozycji cienkie, zwiewne chusty aby podkreślić ruchy swoich postaci.
7. Następne zadanie odbywać się będzie w dwóch grupach. Każda z grup na dużym plakacie przedstawić ma swoją postać wiatru – jedna grupa – wiatr cichy, a druga wiatr – szalony.
8. Na zakończenie zajęć wywieszamy plakaty z podobiznami wiatrów na gazetce.
wiosnasp3