Proces wychowania (1).docx

Temat: Wychowanie w kategoriach procesu i zmiany. Istota procesu wychowania,  jego właściwości. Struktura procesu. Sytuacje wychowawcze ich istota i struktura. Tworzenie czy przekształcenie sytuacji. Obiektywny i subiektywny obraz sytuacji wychowawczych.

Proces wychowania (Górniewicz) - ciąg działań, zmian, które są w jakimś stopniu uporządkowane i wynikają jedne z drugich, coś co ma określony kierunek postępowania, określoną strukturę i właściwości.

Proces wychowania (Cichoń) (pedagogiczna definicja) - jedno z wielu oddziaływań międzyludzkich, składnik współtworzący całą rzeczywistość człowieka, wpływający decydująco na to, kim jesteśmy, jaki jest nasz świat ludzki. Autor koncentruje się na aksjologicznym charakterze procesu wychowania, który wynika z faktu, że wychowanie jest procesem realizowania określonych wartości, przede wszystkim moralnych, które przejawiają się w treściach wychowawczych, metodach wychowania oraz celach wychowania na trzy sposoby: ogólny, w mniejszym stopniu ogólności oraz poprzez bezpośredni kontakt z konkretnym światem wartości.

Proces wychowania (Gurycka) (psychologiczna definicja) –
1) intencjonalne wywieranie wpływu na rzecz określonego celu (na drugiego człowieka)
2) dwukierunkowo przebiegający stosunek wychowawczy (interakcja wychowawcza)
3) układ zorganizowanych sytuacji wychowawczych mających na celu dostarczenie wychowankowi doświadczeń koniecznych do uzyskania zamierzonej, względnie trwałej zmiany w jego osobowości.

Proces wychowania - (Kowalski) (socjologiczna definicja) – komponent ogólnego rozwoju społecznego, którego podstawową funkcją jest przekazywanie kultury z pokolenia na pokolenie oraz przygotowanie dorastających pokoleń do czynnego i twórczego uczestnictwa w dynamice postępu społeczno – kulturalnego.

Podejścia teoretyczne do procesu wychowania:
Podejście subiektywistyczne według Sośnickiego – pewien ciąg zmian dokonujących się w osobowości człowieka, które prowadzą do jego nowego stanu psychicznego i fizycznego.
Podejście obiektywistyczne według Wroczyńskiego – ciąg działań podejmowanych przez wychowawców wobec wychowanków, których skuteczność pedagogiczną można ocenić w postaci zmian w zachowaniu wychowanków uznanych za wychowawców za pożądane.

Struktura procesu wychowania:
Gurycka wyróżnia dwie struktury:
a) ogólna – 3 elementy: wychowawca, wychowanek, wpływ wychowawcy
b) właściwa – 4 elementy:
• planowany cel wychowawczy – cząstka cech celu bardziej ogólnego, którym jest złożony projekt osobowości wychowanka,
• sytuacje wychowawcze – układ ludzi, rzeczy, zadań związanych jednością miejsca i czasu, organizowane w celu zrealizowania złożonego projektu osobowości wychowanka przez wychowawcę,
• doświadczenie – ślad pozostawiony po przeżyciu będący warunkiem dalszych przeżyć,
• efekt procesu – kształtująca się lub ukształtowana właściwość osobnika

Struktura procesu wychowawczego ( Ważne!)

Cx- planowany cel wychowawczy; Syt 1-n –sytuacja wychowawcza; d 1-n –doświadczenie ;

Osx- efekt procesu wychowania

Sytuacje wychowawcze to kłady rzeczy, ludzi oraz zadań związanych z jednością miejsca i czasu, organizowane w celu zrealizowania założonego projektu osobowości wychowanka przez wychowawcę – reżysera tych sytuacji.

Z sytuacją mamy do czynienia zawsze wtedy, gdy w danym momencie w którym się znajdujemy stoi przed nami jakieś zadanie do rozwiązania. Treścią takiej sytuacji jest treść rozwiązywanych zadań.

Pojęcie sytuacji wychowawczej obejmuje nie tylko wychowanka, wychowawcę i zachodząca między nimi więź oddziaływania, ale również niezbędne konkretne warunki społeczne, w których się to oddziaływanie odbywa.

Sytuacja wychowawcza posiada istotny i niekiedy decydujący wpływ na skutki zamierzonych oddziaływań. Sytuacja wychowawcza jest czynnikiem współkształtującym faktyczny efekt procesów wychowawczych. W każdej sytuacji wychowawczej możemy wyróżnić dwie strony: obiektywną (przedmiotową) i subiektywną (podmiotową).

Sytuacje wychowawcze:

a)      Obiektywna strona sytuacji wychowawczych – wszystko to, co możemy zaobserwować  i bezpośrednio modelować. Do czynników  obiektywnych sytuacji wychowawczych zalicza się: wychowawcę, wychowanka, zadanie, grupę. Obiektywne sytuacje wychowawcze możemy podzielić na trzy typy ze względu na pośredniość, bezpośredniość kontaktu między wychowawcą a wychowankiem : interakcja pełna bezpośrednia ( wychowawca-wychowanek) interakcja pełna pośrednia:
- wychowawca – grupa – wychowanek
- wychowawca – zadanie – wychowanek
- wychowawca – zadanie – grupa – wychowanek
Ø interakcja niepełna zawsze pośrednia:
- wychowawca – grupa (wychowanek jest tylko elementem grupy)
- grupa – wychowanek (wychowawca nie uczestniczy w sytuacji – można tylko przewidywać jego wpływ na grupę)
- grupa – zadanie – wychowanek (wychowawca nie uczestniczy w sytuacji – można tylko przewidywać jego wpływ na grupę)
- zadanie – grupa (zadanie pochodzi od wychowawcy, który w sytuacji nie uczestniczy, a wychowanek jest tylko elementem grupy)
- zadanie – wychowanek (zadanie pochodzi od wychowawcy, który w sytuacji nie uczestniczy)

b)      Subiektywna strona sytuacji wychowawczych – osobisty odbiór sytuacji obiektywnej przez wychowanka. Stanowi sytuację psychologiczną każdego wychowanka. Uzależniona jest od wielu czynników: dotychczasowe doświadczenia wychowanka, natężenie związku emocjonalnego między wychowawcą a wychowankiem, stan psychofizyczny ucznia.

Bibliografia:

Kubiak- Szymborska E., Zając D., Wokół podstawowych zagadnień teorii wychowania, Bydgoszcz 2002

Kubiak- Szymborska., Zając D., Podstawowe problemy teorii wychowania, Bydgoszcz 2006

Cichoń W., Wartość człowiek wychowanie. Kraków 1996

O wychowaniu i jego antymonach. Wybór tekstów, Wybór opracowanie E. Kubiak- Szymborska, D. Zając, Bydgoszcz 2008

Paulina Gąsiorowska, Anna Frąckiewicz, Magdalena Majewska,