CASE – Computer Assisted/Aided Software/System Engineering – komputerowo wspomagana inżynieria oprogramowania i systemów informatycznych.
Narzędzia CASE dzielimy na;
· Upper-CASE – używane we wczesnych etapach pracy nad oprogramowaniem, najczęściej wspomagają fazy określania wymagań i analizy (modelowania), choć są również narzędzia używane przy definiowaniu celów przedsięwzięcia w fazie strategicznej. Nie wspomagając procesu implementacji nie są związane z żadnym środowiskiem programistycznym.
· Lower-CASE – stosowane do etapów projektowania i implementacji, w związku z czym na ogół są jednoznacznie związane z środowiskiem lub językiem programowania
Dodatkowo, w związku z rozwojem narzędzi wyróżnić możemy kolejną kategorię:
· Integrated-CASE (I-CASE) – są to pakiety łączące w sobie możliwości narzędzi Upper i Lower CASE. Ponieważ jednak związanie narzędzi Lower-CASE z konktertym środowiskiem programistycznym jest znaczącym ograniczeniem, niektórzy producenci oferują uniwersalne narzędzia Upper‑CASE z dołączonymi kilkoma dodatkowymi modułami typu Lower‑CASE przeznaczonymi dla różnych środowisk programistycznych. Systemy taki można nazwać wielośrodowiskowymi narzędziami I-CASE.
Na rynku znajdują się znacznie zróżnicowanie produkty CASE, poczynając od najprostszych edytorów graficznych przystosowanych do kreowania diagramów, kończąc na I‑CASE’ach wspierających proces tworzenia oprogramowania od fazy strategicznej, aż do konserwacji.
Dlatego konieczne jest rozpatrzenie szczegółowych funkcji jakie mogą spełniać CASE’y.
Funkcje:
- tworzenie i edycja diagramów wykorzystywanych w fazach określania wymagań, analizy i projektowania.
- Tworzenie i edycja powiązań pomiędzy poszczególnymi symbolami i diagramami oraz nawigowanie po sieci powiązanych diagramów, np.
o Funkcja może być związana z diagramem interakcji opisującym sposób jej realizacji
o Akcje i operacje mogą być dekomponowanne do diagramu przejść stanów
o Proces może być dekomponowany do diagramu przepływu danych
o Klasa lub encja może być związana z diagramem przejść stanów opisującym jej dynamiczne zachowanie
- Wydruk diagramów
Rys. Struktura narzędzi CASE
Źródło: Jaszkiewicz Andrzej, Inżynieria oprogramowania, s.223.
Przy ocenie edytorów graficznych pod uwagę wziąć należy takie aspekty jak:
- ergonomia pracy
- możliwość kontrolowania ilości informacji prezentowanej w sposób graficzny
- jakość i możliwości formatowania wydruków
- wykrywanie na bieżąco niepoprawnych w danej notacji konstrukcji
- zapewnianie spójności informacji umieszczonych na różnych diagramach
(data dictionary lub repozytorium – repository)
Oznacza nie tylko bazę danych zawierającą informacje o realizowanym projekcie, lecz także narzędzia służące do jego edycji i przeglądania. Podstawowe funkcje słownika danych to:
- wprowadzanie oraz edycja specyfikacji modelu i projektu, a także innych informacji związanych z przedsięwzięciem
- wyszukiwanie pożądanej informacji
Wyróżnikiem jakości repozytorium jest przede wszystkim dostępność informacji lub format bazy danych, czyli np. możliwość edycji ich za pomocą innych systemów zarządzania bazą danych.
Służy do wykrywania różnego rodzaju błędów, nawet na bieżąco. Korygowane mogą być błędy odwołań, nieprawidłowe nazwy, itp.
Pozwala na automatyczną ocena pewnych miar jakości – np. złożoności oraz stopnia powiązań składowych
Na podstawie zawartości słownika danych kreowane automatycznie mogą być różnorodne raporty. Przykładowo podanie jako parametru nazwy diagramu może spowodować wygenerowanie raportu specyfikującego symbole zawarte na tym diagramie
Moduł taki może generowań różnorakie diagramy, raporty, dodatkowe opisy tekstowe, często zawiera przykładowe dokumenty. Powinien pozwalać na łatwe i efektywne uaktualnienie dokumentu po dokonaniu zmian w projekcie
Pozawalają uzupełniać specyfikacje poszczególnych składowych o elementy specyficzne dla konkretnego języka np. określenie typów w danych w konkretnym języku
najczęściej generują:
- skrypty tworzące relacje w bazie danych
- definicje srtuktur danych
- nagłówki procedur i funkcji
- definicje klas
- nagłówki metod
- kod jest uzupełniany wieloma komentarzmi na podstawie słownika danych
Bardzo przydatny w fazie konserwacji, umożliwia łatwą aktualizacje części oprogramowania, łącznie z dokumentacją.
Najczęściej swoisty graficzny generator interfejsu, choć istnieją również automatyczne moduły tworzące interfejs do edycji określonej struktury danych wprost na podstawie repozytorium.
Odtwarzanie zawartości słownika danych oraz diagramów na podstawie istniejącego kodu lub struktury istniejącej bazy danych.
Pozwalają na automatyczne generowanie interfejsu użytkownika ze składowymi bazy danych na postawie opisu projektu, niektóre narzędzia pozwalają także na budowę odwrotną, np. wprowadzenie definicji nowej encji na postawie relacji zadeklarowanej w pakiecie RAD.
Umożliwia przenoszenie danych z repozytorium i z dokumentacji, a także często całych projektów. (Przykładem standardu może być CDIF (CASE Data Interchange Format) opracowany przez Electronic Industries Association.). Z reguły istnieje też możliwość przesyłu w formie tekstu.
Funkcje
- dodawanie i usuwanie użytkowników oraz grup użytkowników mających parowa pracy nad projektem
- ochronę dostępu do projektu za pomocą haseł
- określanie praw użytkowników i grup użytkowników do odczytu i modyfikacji poszczególnych fragmentów projektu
- udostępnianie prze uprawnionych użytkowników praw dostępu do tworzonych przez nich fragmentów projektu innym użytkownikom
- zabezpieczanie fragmentów projektu przed przypadkową zmianą
- śledzenie pracy poszczególnych użytkowników
Szczególnie wykorzystywany w dobie Internetu – obsługa połączeń, zarządzanie dostępem itp.
Na rynku istnieje wiele różnorodnych pakietów, według literatury fachowej wybierając wziąć należy pod uwagę przede wszystkim
- zakres oferowanych funcji i ich zgodność z potrzebami
- koszt
- niezawodność
- opinia o producencie i dystrybutorze, (ważne w przypadku nabycia)
- dostępność na rynku pracy specjalistów znających dany pakiet (co chyba nie tyczy się naszego projektu)
W związku ze złożonością narzędzi CASE, przed zabraniem się do opracowywania głównego projektu konieczne niewątpliwie będzie wykonanie pilotowego projektu w celu zaznajomienia się z wybranym CASEm.
Przed rozpoczęciem pracy z pełnym pakietem CASE konieczna jest konfiguracja polegająca na:
- skonfigurowaniu słownika danych tak, aby pozwalał na przechowywanie i edycję niezbędnych informacji,
- zdefiniowaniu niezbędnych raportów,
- zdefiniowaniu dokumentów, które będą generowane za pomocą generatora dokumentacji technicznej
Przy korzystaniu z narzędzi CASE należy być świadomym, ze nie jest to panaceum na wszystkie problemy związane z projektowaniem systemów informatycznych. Ocenia się, że stosowanie narzędzi CASE może zredukować nakłady na wytwarzanie oprogramowania o nie więcej niż 50%. Większe korzyści pojawiają się zdecydowanie na etapie konserwacji – tu oszczędność bywa już kilkakrotna, a to ze względu na duży zysk na przejrzystości pracy. Oczywiście duże korzyści osiąga się również w momencie realizacji nowych przedsięwzięć podobnych do poprzednich.
Case/4/0 jest specjalistycznym narzędziem przeznaczonym do strukturalnego projektowania i modernizowania systemów informacyjnych. Narzędzie to służy pomocą przede wszystkim podczas tworzenia aplikacji typu ,,klient/serwer'' i ,,mainframe'' oraz aplikacji sieciowych. Rozwiązania dostępne w opisywanym narzędziu to analiza strukturalna, modelowanie związków encji, projektowanie relacyjnych baz danych oraz generowanie kodu źródłowego przy wykorzystaniu wielu standardowych języków programowania. Case/4/0 posiada ponadto swój własny język skryptów, przy pomocy którego użytkownik może dowolnie definiować postać generowanego kodu.
Case/4/0 pozwala użytkownikowi korzystać ze zintegrowanego repozytorium (np. w celu wygenerowania dokumentacji (w formacie Worda lub HTML) projektowanego systemu, bądź w celu zaprojektowania własnego interfejsu). Dodatkowo narzędzie to jest kompatybilne z wieloma innymi narzędziami, w tym z produktami firmy Microsoft. Case/4/0 gwarantuje użytkownikom całkowitą spójność wszystkich produktów od etapu analizy po implementację.
ObjectiF jest narzędziem przeznaczonym do obiektowego projektowania systemów informatycznych. Rozwiązania dostępne dla użytkownika to m. in. analiza przypadków użycia, projektowanie obiektowe oraz generowanie kodu źródłowego. W przechodzeniu z innych pakietów wspomagających istotny jest moduł inżynierii odwrotnej (ang. reverse engineering).
Wykorzystując standaryzowaną notację, narzędzie dostarcza użytkownikowi stabilną i elastyczną bazę dla procesu projektowania i implementacji systemu zorientowanego obiektowo.
Corporate Modeler jest narzędziem niezależnym od konkretnej metodologii. Zawiera bardzo uniwersalne narzędzia, umożliwiające ich użycie zgodnie z różnymi metodykami wykorzystywanymi przez zespół projektowy. Do tych narzędzi można zaliczyć: diagram hierarchii, diagram związków encji, diagram przepływu danych, diagram procedur dynamicznych, edytor matryc. Wszystkie te narzędzia umożliwiają umieszczanie na diagramach obiektów, znajdujących się we wspólnym repozytorium. Obiekty te to między innymi: organizacje, lokalizacje, technologie, urządzenia, encje, procesy. Możliwe jest definiowanie własnych typów obiektów i ich podtypów.
Corporate Modeler nie jest narzędziem do projektowania systemu, a raczej do robienia analiz organizacyjnych. W projektach informatycznych Modeler jest dobrym narzędziem do modelowania środowiska, w jakim ma działać system (procesy biznesowe, symulacje różnych scenariuszy itp.).
Oracle Designer stanowi zintegrowane narzędzie do projektowania aplikacji pracujących w środowisku klient/serwer oraz w architekturze trójwarstwowej. W swojej pracy narzędzie korzysta z takich metodyk jak RAD, JAD, metoda "top-down", Information Engineering, ad hoc i inne. Oracle Designer zawiera zestaw typowych modeli wykorzystywanych w typowych pracach projektowych.
Power Designer to zintegrowane narzędzie do analizy i projektowania aplikacji typu klient/serwer, aplikacji internetowych oraz złożonych baz danych. Narzędzie złożone jest z szeregu modułów wyspecjalizowanych do poszczególnych zadań projektowych. Posiada graficzny interfejs projektowania na poziomie projektu fizycznego, koncepcyjnego, jak i projektu klas.
Rational Suite jest rozwiązaniem wieloplatformowym, przygotowanym dla analityków i projektantów systemów informacyjnych. Narzędzie składa się z kilku modułów przeznaczonych dla poszczególnych etapów projektowania systemów informacyjnych. Wśród tych modułów można wymienić AnalystStudio, DevelopmentStudio, TestStudio, TeamTest, Enterprise i PerformanceStudio. Wszystkie moduły zostały wyposażone w narzędzia pozwalające na zunifikowanie pracy poszczególnych specjalistów i zespołów zaangażowanych w projektowanie systemu. Ponadto poszczególne moduły zostały w odpowiedni sposób zoptymalizowane pozwalając na sprawną pracę z narzędziem.
SELECT Enterprise jest zestawem narzędzi do modelowania, udostępniającym większość standardowych technik obiektowego projektowania aplikacji. Produkt umożliwia korzystanie ze standardu UML, tworzenie systemów wielowarstwowych, generowanie kodu w językach czwartej generacji, takich jak C++, Java, Forte czy Visual Basic. SELECT Enterprise jest zestawem narzędzi oferującym zintegrowany system do modelowania procesów biznesowych i modelowania danych, z możliwością zarządzania komponentami oraz z wielodostępnym repozytorium. Modele i komponenty mogą być skatalogowane, zapisane i udostępnione w systemie poprzez sieci lokalne i rozległe.
SELECT SE jest systemem służącym do wspomagania tworzenia systemów informatycznych. Wspomaga modelowanie danych, zarządzanie danymi i tworzenie hurtowni danych.
System Architect 2001 jest zintegrowanym, wielodostępnym narzędziem zbudowanym dla potrzeb projektowania systemów informacyjnych. Wspiera wszystkie główne gałęzie projektowania, w tym modelowanie procesów biznesowych, obiektowo zorientowane modelowanie z użyciem standardu UML, modelowanie relacyjnych baz danych oraz strukturalną analizę i projektowanie.
EasyER/EasyOBJECT jest narzędziem wspomagającym projektowanie baz danych przy użyciu diagramów związków encji (metodologia Martina, Bachmana, IDEF1X itp.) oraz przy użyciu diagramów klas (metodologia Coad - Yourdona, Rumbaugh OMT, UML). Narzędzie wspiera generowanie schematów bazodanowych oraz kreowanie baz danych w środowisku klient/serwer poprzez skrypty ODBC lub SQL DDL.
ProVision Workbench jest narzędziem, które dostarcza użytkownikom platformę do definiowania (redefiniowania) i modelowania procesów biznesowych oraz obiektów biznesowych wielokrotnego użytku. Narzędzie zawiera ogółem 14 modułów wykorzystujących takie metodologie jak Rummlera - Brache'a, LOVEM i UML.
Software through Pictures (StP) jest narzędziem przeznaczonym zarówno dla obiektowego jak i strukturalnego projektowania systemów informatycznych. Rozwiązania dostępne dla użytkownika to m. in. analiza przypadków użycia, projektowanie obiektowe oraz generowanie kodu źródłowego.
StP nie jest bezpośrednio związane z żadną metodologią; posiada rozbudowane możliwości konfiguracji parametrów w celu dostosowania narzędzia do przyjętej metodologii oraz własnych preferencji. Analiza i projektowanie obiektowe odbywa się przy wykorzystaniu standardów UML, OMT lub Booch'a. Wykorzystując ...
rafulus