Zanim zabierzesz się do wertowania skryptu proponujemy Ci zabawę...
Wyobraź sobie, że żyjesz w dawnych czasach i jesteś rycerzem. Twój król zwołuje śmiałków na daleką wyprawę. Oczywiście zgłaszasz się bez wahania. Chętnych jest wielu, zostajecie podzieleni na kilkuosobowe oddziały. Zadanie, które powierza wam król nie jest łatwe. Musicie uratować królewnę, którą zły czarnoksiężnik porwał i uwięził w zamku na szczycie góry w samym środku Zaczarowanego Lasu. Każdy oddział wyrusza swoją drogą, ten do którego zostałeś przydzielony także.
Na początku macie same trudności. Nikt nie umie współdziałać w grupie, każdy myśli tylko o sobie, część chce zrezygnować z wyprawy, każdy ma inny pomysł dokąd się kierować i na każdym rozstaju dróg wybuchają kłótnie. Posuwacie się do przodu bardzo wolno, macie problem ze znalezieniem żywności.
Widząc, że jak tak dalej pójdzie to niczego nie osiągniecie, proponujesz by poświęcić jeden postój na wspólne obmyślenie trasy dalszej wędrówki. Ponieważ jest was siedmiu wysuwasz również propozycję, by w każdym dniu tygodnia ktoś inny troszczył się zorganizowanie czegoś do jedzenia i przygotowanie posiłku.
Twoje zasady zostały przyjęte przez resztę oddziału i od tego momentu podróż jest szybsza i łatwiejsza. Powoli też staje się jasne, że to Ty najszybciej odnajdujesz zaznaczone na mapie ścieżki, Ty najlepiej znasz się na leczeniu ran, które po drodze przydarzają się twoim towarzyszom, Ty umiesz najmądrzej rozsądzić spór, Ty potrafisz znaleźć wyjście z każdej sytuacji (ten most sznurowy nad wezbraną rzeką to był twój pomysł...) i Ty opowiadasz najciekawsze historie przy ognisku. Teraz w trudnych chwilach wszyscy zwracają się do Ciebie i nie ma mowy o kłótniach. Nikt już nie myśli o powrocie do domu, bo czuje się potrzebny i wie, że w razie jakiś kłopotów pomożesz mu.
Na skraju „Zaczarowanego Lasu” stajecie jako zgrany zespół przyjaciół. Wiecie, że dopiero teraz zaczną się prawdziwe trudności, ale wierzycie, że razem je pokonacie.
I rzeczywiście. To wam udaje się pokonać wszystkie pułapki Zaczarowanego Lasu, dostać do bronionego zamku, pokonać czarnoksiężnika i uwolnić królewnę. Król ogromnie się ucieszył, że wam się udało i wkrótce wysłał was na nową wyprawę, będąc pewnym że tym razem też wam się uda...
TY JESTEŚ WODZEM
Robert Baden – Powell już jako Naczelny Skaut Świata powiedział, że gdyby mógł jeszcze raz wybrać sobie miejsce w strukturach stworzonej przez siebie organizacji, to chciałby być zastępowym.
Dlaczego nie drużynowym? Przyjrzyj się jeszcze raz powyższej bajce. Drużynowy jest w niej jedynie królem. Rolą drużynowego jest stawianie przed swoimi harcerzami podzielonymi na zastępy kolejnych zadań. Rola, w którą Ty wcieliłeś się w wyobraźni, to rola zastępowego.
Ustalmy więc jeszcze raz, wyraźnie jaka jest rola zastępowego:
1. Kieruje pracą zastępu podczas wykonywania zadań. Za efekty tej pracy odpowiada przed drużynowym.
2. Dba o atmosferę w zastępie, czyli pilnuje, by każdy członek zastępu czuł się w nim dobrze.
3. Dla harcerzy z zastępu jest wzorem do naśladowania, kimś do kogo harcerze chcą być podobni.
4. Dba o rozwój swoich harcerzy o to, by stawali się coraz lepszymi harcerzami, coraz więcej wiedzieli i umieli.
5. Uczestniczy w spotkaniach Rady Drużyny, gdzie reprezentuje swój zastęp.
6. Prowadzi dokumentację pracy swojego zastępu.
Nasz skrypt podpowie Ci jak tę rolę spełniać. Zacznij od rozwiązania poniższego testu. Pozwoli ci on odpowiedzieć sobie na pytanie czy w tej chwili możesz się już zmierzyć z rolą zastępowego.
Czy jesteś przygotowany do bycia zastępowym? Przy każdym pytaniu zaznacz ołówkiem odpowiedź TAK lub NIE.
Lp.
Pytanie
TAK
NIE
1.
Czy chcesz być zastępowym?
2.
Czy przez ostatnie trzy miesiące regularnie chodziłeś na zbiórki ?
3.
Czy przez ostatnie trzy miesiące uczestniczyłeś we wszystkich akcjach pozazbiórkowych drużyny (rajdy, służby, akcje zarobkowe itp.) ?
4.
Czy starasz się zawsze postępować zgodnie z Prawem Harcerskim?
5.
Czy zawsze jesteś prawidłowo umundurowany ?
6.
Czy powierzone zadania zawsze starasz się wykonywać jak najlepiej ?
7.
Czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy zdobyłeś sprawność?
8.
Czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy regularnie realizujesz wymagania na kolejny stopień ?
9.
Czy przyjąłbyś do swojego zastępu każdego, kto chciałby w nim być ?
10.
Czy poświęciłbyś swój czas by komuś pomóc ?
Za każdą odpowiedź TAK przyznaj sobie 1 punkt. Test powtarzaj co trzy miesiące.
ROZWIĄZANIE:
§ 10 – 9 punktów – GRATULACJE! Nie będziesz miał żadnych problemów z pełnieniem roli zastępowego, ta funkcja jest dla ciebie wymarzona. Jeżeli tylko nie osiądziesz na laurach (powtarzaj test co trzy miesiące!) to masz ogromną szansę dochować się zgranego zastępu świetnie pracujących harcerzy, którzy będą widzieć w TOBIE wodza i będą chcieli ze wszystkich sił być do ciebie podobni.
§ 8 – 7 punktów – jest dobrze! Jeżeli jednak chcesz mieć taki zastęp o jakim mowa w rozwiązaniu do „10 – 9 punktów” (a powinieneś chcieć!) to musisz trochę nad sobą popracować. Pomyśl co zrobić, żeby za trzy miesiące uzyskać 10 punktów. Nie powinieneś mieć z tym problemów.
§ 6 – 5 punktów – jest dobrze, o ile jeszcze nie jesteś zastępowym! Masz czas żeby się przygotować i gdy powtórzysz test za trzy miesiące uzyskać więcej punktów. Jeżeli jednak już jesteś zastępowym to musisz wziąć się w garść i od zaraz nadrabiać niedociągnięcia. Inaczej trudno ci będzie stworzyć dobry zastęp, a funkcja zastępowego będzie przynosić ci więcej rozczarowań i problemów niż radości i satysfakcji.
§ 4 punkty i mniej lub jeżeli odpowiedziałeś NIE na pytanie 1 – jest fatalnie, jeżeli już jesteś zastępowym i niezbyt dobrze jeżeli dopiero zamierzasz nim być. Funkcja zastępowego nie polega tyko na noszeniu brązowego sznura. Bycie wodzem zobowiązuje do dawania z siebie jak najwięcej, ciągłego starania się by być najlepszym, bycia wzorem dla innych. Żeby to osiągnąć trzeba przede wszystkim chcieć. Co powinieneś zrobić: jeżeli jesteś zastępowym i nadal chcesz nim być zabierz się do roboty – regularnie i aktywnie uczestnicz w zbiórkach i akcjach drużyny, zacznij realizować próbę na stopień, pamiętaj o mundurze i Prawie Harcerskim, zorganizuj coś ekstra (np. wyjście do kina) dla swojego zastępu. Jeżeli nie chcesz pełnić już tej funkcji powiedz o tym drużynowemu i to jak najszybciej. Wspólnie ustalcie, kto powinien zająć Twoje miejsce i jaką funkcję mógłbyś teraz pełnić.
ZBUDUJ I UTRZYMUJ SWÓJ AUTORYTET W ZASTĘPIE
Być może po rozwiązaniu testu zastanawiasz się dlaczego z faktu, że zdobyłeś ostatnio sprawność ma wynikać, że masz szansę być dobrym zastępowym. Już tłumaczymy:
Aby móc skutecznie kierować pracą jakiegokolwiek zespołu trzeba u członków tego zespołu mieć tak zwany „autorytet”. Zastępowy, który ma autorytet u swoich harcerzy ma pewność, że każde jego polecenie zostanie natychmiast i bez dyskusji wykonane (idź, proszę, do drużynowego po nożyczki..., przynieś, proszę, więcej gałęzi na szałas...). Ale nie tylko. Każdy pomysł takiego zastępowego zostanie przyjęty przez zastęp z entuzjazmem (zróbmy zawody w puszczaniu latawców..., dokarmiajmy ptaki przez zimę...). Kiedy zastępowy mający autorytet powie, że niebezpiecznie jest iść na skróty przez bagno to nikt nie będzie się upierał, że przez bagno jest krócej, więc lepiej. Kiedy taki zastępowy powie, że harcerz nie powinien skracać sobie drogi przez trawnik, to reszta przyzna mu rację i po trawnikach chodzić nie będzie... i tak dalej, i tak dalej...
Chciałbyś mieć autorytet w zastępie? No jasne! Myślisz, że to trudne? Wcale nie! Musisz tylko zawsze przestrzegać kilku zasad:
§ Nie daj się w niczym wyprzedzić pozostałym członkom zastępu – miej wyższy stopień, zdobywaj więcej sprawności, uczestnicz w akcjach pozazbiórkowych częściej od nich.
§ Przestrzegaj zasad panujących w drużynie. Nie ma nic gorszego niż zastępowy, którego drużynowy musi przy wszystkich przywołać do porządku, bo np. pokłada się w kręgu, albo gdy przy sprawdzaniu umundurowania okazuje się, że nie ma pasa harcerskiego.
§ Nie daj się zastępowi przyłapać na brakach w wiedzy harcerskiej. Harcerze muszą mieć pewność, że wiesz i umiesz więcej od nich, a jeśli już tak się stało, nie chowaj jak struś głowy w piasek lub nie pusz się jak paw – „Ja wiem najlepiej”, tylko powiedz: „Nie wiem, ale razem poszukajmy, dowiedzmy się”. W ten sposób nie utracisz swej pozycji, a nawet zyskasz kilka punktów.
§ Nie bądź gołosłowny. Jeżeli wymagasz od swoich harcerzy chodzenia w mundurze, to sam zawsze musisz być prawidłowo umundurowany, jeżeli uciszasz harcerzy na kominku drużyny, to sam też zachowuj się odpowiednio.
§ Twoi harcerze muszą czuć, że nie jesteś tylko tym co rozkazuje. Bądź starszym bratem, nie poganiaczem. Niech twoi harcerze widzą, że się o nich troszczysz – organizuj dla nich ciekawe zajęcia na zbiórkach, proponuj wspólne akcje również poza zbiórkami, pomagaj w zdobywaniu stopni i sprawności, traktuj wszystkich członków zastępu jednakowo, bądź rzecznikiem spraw swoich harcerzy u drużynowego i na radzie drużyny.
POMYŚL, CO CHCESZ OSIĄGNĄĆ JAKO ZASTĘPOWY
Już wiesz, że od Ciebie wiele zależy i, że możesz zrobić dużo dobrego. Drużynowy liczy na Ciebie. Więcej osiągniesz jeżeli zaplanujesz swoje działanie. Proponujemy Ci kilka przykładów celów i rozwiązań. Ty na jego podstawie spróbuj stworzyć listę własnych.
Cel
zuch_harcerz