BUDOWA SKÓRY
Skóra składa się z:
1. naskórka - ektodermalny
2. skóry właściwej - mezodermalna
3. tkanki podskórnej
· Skóra właściwa - brodawki skóry właściwej pokryte są naskórkiem, z którym tworzą razem zewnętrzne utkanie zwane poletkowaniem skóry
· Poletkowanie skóry - (dłonie, podeszwy) - linie papilarne. W tym przypadku poletkowanie jest regularne. Wytwarzane jest ok. 4 m. życia płodowego i niezmienne do końca życia.
· Uwypuklenia naskórka w kierunku skóry właściwej to sople międzybrodawkowe
NASKÓREK
Opiera się na błonie podstawnej. Posiada on kilka warstw, których kształt jest zmienny w kierunku powierzchni - ulegają one spłaszczeniu.
1. Warstwa podstawowa
· cylindryczne komórki
· warstwa rozrodcza
· jądra prostopadłe
· 2 rzędy komórek
2. Warstwa kolczysta
· komórki wieloboczne
· tendencja do spłaszczania się
· 5 - 12 rzędów komórek
· przestrzenie międzykomórkowe duże z chłonką odżywiającą je (desmogleina cementuje)
3. Warstwa ziarnista
· ziarnistości keratochialiny
· komórki ziarniste
· keratochialina sprawia, że naskórek nie jest przezroczysty i nie widać kory
4. Warstwa jasna
· jest tylko na dłoniach i stopach
· ma elaidynę
5. Warstwa rogowa
· nie jest martwa - bierze udział w procesach immunologicznych
· komórki ułożone ściśle
· minimalne przestrzenie
· bariera chroniąca przed bakteriami, substancjami chemicznymi
Komórki naskórka złuszczają się ciągle i wraz z lipidami tworzą płaszcz odnowy (kwaśny). Są to tzw. keratynocyty bo mają keratynę ® substancja ochronna.
Spada ilość wody (od dołu do góry) Iw. - 80%, IIw. - 10%
W naskórku:
· są elementy łączące - desmosomy ® miejsca przylegania błon łączących komórki
· przestrzenie między komórkami są zachowane
Inne elementy naskórka
1. Melanocyty (komórki dendrytyczne pochodzenia nerwowego)wytwarzające melaninę w melanocytach I, II i III rzędu w zależności od aktywności enzymu tworzącego melaninę z tyrozyny.
· Ziarnistości melaniny przekazywane do kertynocytów cytokrynnie (bezpośrednio) z komórki do komórki aż do keratynocytów. Gromadzą się nad jądrem chroniąc komórkę przed UV.
· Mogą odkładać się w skórze właściwej w melanoforach
2. Komórki Langerhansa
· pochodzenia szpikowego
· makrofagi naskórka
· pochłaniają i przekazują antygeny limfocytom (komórki APC)
3. Komórki Merkera
· są w naskórku w niższych warstwach (tak jak melanocyty)
· pochodzą z grzebienia nerwowego
· czucie dotyku
· występuje rak z kk. Merkela ® b. złośliwy
Naskórek jest czynny immunologicznie
· kk. Langerhansa
· receptory dla fragmentu Fc i receptor dla dopełniacza
· limfocyty naskórkowe
· kertynocyty
SKÓRA WŁAŚCIWA
· stosunek skóry właściwej do naskórka 1:5
· dwie warstwy
- obejmuje brodawki i część podbrodawkowa
- warstwa siateczkowata ® komórki ułożone regularnie, równolegle do powierzchni skóry
· obecność włókien kolagenowych
1. Włókna tkanki łącznej
· włókna kolagenowe (70%) z protokolagenu - grube, żółte ® w fibroblastach
· włókna siateczkowe (srebrochłonne) ® otaczają naczynie i w bł. podstawnej
· włókna elastyczne ® otaczają pęczki włókien kolagenowych, odpowiadają za rozciągliwość
2. Substancje międzywłókienkowe
· komórki tk. łącznej
- fibroblasty
- kk. tuczne
- histiocyty
· substancja podstawna (tk. łączna)
3. Struktury gruczołów:
· potowe
- rozwijają się w życiu płodowym - są to tzw. EKRYNOWE gruczoły płodowe
- drugi rodzaj to gruczoły APOKRYNOWE , w okresie dojrzewania ® mają ujście przy mieszkach włosowych
· łojowe - związane (90%) z mieszkami włosowymi tzw. przywłośne. Wydzielina wydostaje się dzięki skurczowi mięśnia wyprostnego włosa tzw. gruczoły APOKRYNOWE. Natłuszczają włos, skórę
4. Zakończenia nerwowe - obwodowy analizator czucia ® gołe zakończenia nerwowe
· czucie powierzchniowe
· ból
· świąd
5. Układ naczyniowy - termoregulacji
· sieć tętnic głębokich (skóra a tk. podskórna) ® oddaje gałązki do wszystkich warstw skóry ® tworzą pod brodawkami splot naczyniowy powierzchowny ® te oddają drobne naczynia ® anastomozy ® duże możliwości regulacji ® splot naczyniowy powierzchowny ® głęboki
6. Układ chłonny - naczynia chłonne zbierają chłonkę z naskórka, skóry właściwej ® do węzłów chłonnych ® powiększenie w niektórych chorobach skóry.
WŁOS
Włos w mieszku włosowym (uchyłku skóry właściwej)
1. włos krótki
2. włos szczecinowaty
3. meszek włosowy
Skóra nieowłosiona - umowne, gdyż cała skóra pokryta jest meszkiem
agnieszkawilk28