pismaposmiertne13sowa_djvu.txt

UNIVERSITY OF N.C. AT CHAPEL HILL 



00031908375 



THE LIBRARY OF THE 

UNIYERSITY OF 

NORTH CAROLINA 




ENDOWED BY THE 

DIALECTIC AND PHILANTHROPIC 

SOCIETIES 



PG7158 
.36 
1885 
t.1-3 



This book is due at the LOUIS R. WILSON LIBRARY on the 
last datę stamped under "Datę Due." If not on hołd it may be 
renewed by bringing it to the library. 



DATt 



RET. 



DATĘ 
DLE 



RET. 



AUG 



im^ 



Digitized by the Internet Archive 

in 2011 with funding from 

University of North Carolina at Chapel Hill 



http://www.archive.org/details/pismaposmiertne13sowa 



P I 8 M A 



JULIUSZA SÅOWACKIEGO 



Tom I. 



^i/V 



WYDAWNICTWA KSIĘGARNI 
GUBRYNO\VIGZA i SCHMIDTA. 



złr. et. 

Aer. Pierwszy romantyk, powieść 2 60 

Dr. Antoni J. Nowe opowiadania, wydanie drugie :; — 

— Opowiadania liistoryczne, 1 tom 3 — 

1) Pod pół księżycem. 2) Ksiiłżę Sarmacyi. 3) Odwiedziny monar- 
sze. 4) Na kressich. ń) Dwór Tiilczyński. 6) Losy pięknej kobie- 
ty, 'i) Tynna w końcu XVIII, wieku. 

— Gawędy z przeszłości, 2 tomy 5 60 

Bciza. AVanda. Opera w czterech aktach — 6i 

BIBLIOTEKA POLSKA. Każdy tom brosz. 1 złr. 80 ct.,w opraw. ... 2 3( 

T. I II. Krasiński Z. Pisma. "Wydanie z przedmową Stan. hr. Tar- 
nowskiego, 2 tomy. III. — VI. Mickiewicz Adam. Dzieła. Wydanie 
zupełne przez dzieci autora dokonane, 4 tomy. — VII— X. Zales- 
ki B. Poezye. Wydanie przejrzane przez autora. — XI. Pamlęf- 
niki Paska. Wydanie nowe krytyczne, przejrzane przez Dra WÄ™- 
clewskiego. — XII. Niemcewicz J. Jan z Tęczyna, Powieść hi- 
stor. — XIIT. — XVI. Słowacki Juliusz. Dzieła. Wyd. przej. przez ■ 
prof. dra A. Małeckego. XVII.— XIX.EI...y, (Asnyk Adam). Poe- 
zye, 3 tomy. XX. — XXII. Małecki A. Życie i p isma J uliusz a Sło- 
wackiego, wyd. drugie MJlinmii JłftmflWón*," ćfiałńy.'— "l'Xllł.' J. 
-°^ "WpCTĆior^irSl^lTrnS^^-^T?^^ Dzieła. V. 

VI. — XXVI— XXVnr. Mickiewicz A. Korespondencya, 3 (. — 
XXtX^ — XXXI. Kitowicz X. Pamiętniki i pisma historyczne 3 t. — 
XXXIt.— XXXIII. Kitowicz X. Opis obyczajów i zwyczajów za 
panowania Augusta III., 2 t. XXXIV — XXXVII. Romanowski 
M., Pisma. 4 t. — XXXVIIT. XXXIX. Słowacki J. Listy 2 t. wy- 
danie II. znacznie pomnożone. Słowacki J. Pisma pośmiertne 
o tomy, wydanie II znacznie pomnożone. 
Bolesławiła B. Hybrydy, powieść współczesna .......... 2 40 

— Król i Bondarywna, powieść historyczna 2 40 

— Nad modrym liunajem. Nowella 2 40 

Bronikowski. Listy Jana III króla polskiei^o, pisane do królowej Kazi- 

miry w ciągu wyprawy pod Wiedeń w roku 1683 2 80 

— Jan ni Sobieski i dwór jego czyli Polska w XVin. w. 2 t. . , 4 20 

Chłędowski J. Sylwetki społeczne 2 40 

El...y. Gałązka heliotropu. Komedya — 60 

Estreicher. W. Pol, jego młodość 1 otoczenie 2 80 

Jei J J. O.stapek. Ustęp z przeszłości emigracyjnej 2 40 

Kaczkowski K. gen. szt. lekarz wojsk polskich. Wspomnienia 1808 — 

1831, wydał T. O. Orzechowski, 2 tomy 4 20 

Kantecki K. Elżbieta, trzecia żona Jagiełły 1 20 

— Dwaj Krzemieńizanie. Wizerunki literackie 2 tomy 3 60 

Kubala L. Dr Szkice historyczne, dwie serye każda po 3 40 

— Jerzy Ossoliński, 2 tomy 6 80 

Lemcke K. Estetyko, 2 tomy 6 40 

Liske X. Cudzoziemcy w Polsce. Podróże i pamiętniki 4 20 

Listy Tadeusza ICościuszki, zebrane, przez L. Siemieńskiego 2 80 

Lorkie\'vicz A. Bunt Gdański w r. 1825 1 80 

Monumenta historiae polonica. Pomniki dziejowe Polski, t. III. Wyda- 
nie nakład. Akad. Umiejęt 12 — 

Niewiarowicz A. L. Wspomnienie o A. Mickiewiczu ........ 2 20 

Pamiętnik damy polskiej z XVIII wieku 1 80 

Przyborowski W. Rubin wezyrski. Powieść 1 80 

— ■ Księżniczka z Minsterbergu 1 50 

Stadnicki K. Olgierd i Kiejstut synowie Gedymina, W. ks. Litwy ... 2 40 

Sass Berlicz. Mozaika. Gawędy szlacheckie, 2 tomy 3 80 

Sewer. P)ratnie dusze. Powieść 2 40 

Wilczyński A. Kłopoty starego komendanta. Opowiadania, 3 tomy z lllus- 

tracyami. . . . ... . 5 40 

— Pamiętniki plotkarza, 2 tomy 4 f J 

— Medytacye kawalerskie 2 ^3 

Wilkońska P. Na teraz, P wieść .... 2 20 

Wspomnienia Konstantego WolicUiego, z czasów pobytu w cytadeli War- 
szawskiej i na >'ybefyi 2 40 

Zieliński. August II. i Aurora Kijnigsmark, powieść historyczna, 2 tomy 2 60 
Zwierciadło głupstwa. Powieść, napisał Ignotus 3 60' 



J. SÅOWACKI '^f// 

PISMA POÅšMIERTNE. 

"" " . S6 

WYDANIE DRUGIE, ZNACZNIE POMNOŻONE Ci / " »? 

stiranieiii 

D'^'* A. MAÅECKIEGO. 

TOM I. 







LWÓW. 

NAKÅADEM KSIĘGARNI GDBRYNOWICZA I SCHMIDTA, 



Zastrzega się prawo własności na rzecz utworzonego stypeudyiim 
imienia Słowackiego dla młodzieży. 



Kraków. — Druk Wł. L. Anczyca i Spółki, 
pod â– /.â– wzÄ…dem Jana GadQwskiego. 



POEZYE LIEYCZNE i ULOTNE. 



CZESC PIERWSZA. 



I 



Słowacki p. pośin. T. I. 



v^ 



/ 



DUMA UKRAIŃSKA ^). 



Czemuś smutuy, Eiińko lulody ? 
Słyniesz z wdzięków i z urody, 
Szybko biega koń twój wrony, 
I Av pierścienie włos trefiony, 
Bystre, czarne twoje oko 
AV sercach dzieAvic tkwi głęboko.. 

JesteÅ› pazieni wojewody, 

Lecz nie ciężka twa niewola; 

Na stepowe łecisz poła, 

Tani wyścigasz wiatr w zawody, 

I>uli AV przyjaciół wiernycli gronie 

Åšpiewasz, brzdÄ…kasz na Ijardonie. . 

Runko! cóż ci smutek nada. 
Jakiej w życiu płaczesz straty? 
Złe, gdy ^^'iosną łiść opada. 
Złe, gdy młode więdną kwaty: 
Kozak zrodzon w Ulcrainie 
Wesołością, męstwem słynie. . . 

CzemuÅ› smutna, o dziewczyno? 
Czemuś smutna, Hanko młoda ? . . 



1) Powyższa Duma, następujące po niej cztery Sonety, jako tez za- 
mieszczony dalej poemat Szanfary — sa. to pierwsze próby poetyckie Juliusza 
Słowackiego. Były pisane w r. 1826, 1827 i 1828, kiedy autor miał lat 17, 18 
i 19. Lubo nie dorównywają wartości późniejszycli płodów poety, zdawało mi się 
jednak, ze powinny znaleśe pomieszczenie w tym zbiorze. (Przifp. WyO.) 



w cichem szczęściu dui twe płyną, 
Jak ta czysta Dniepru woda; 
Wśród ])rzyjaciól, wśród rodziny 
Nie doznałaś troslc przyczyny. 

Acli ! czyliż tyłlv0 od burzy 
Więdnie liwiatek połnej róży? 
Gdy jej rosa nie połeje, 
Gdy jej wietrzyk nie ol)wieje, 
Patrz, jak zaraz smutna, błada, 
Patrz, jaka bliska skonania: 
Listek Y>o listku opada 
I d() ziemi głowę skłania. 

Pod dÄ…browÄ…, na dolinie 

Widna zdała chatka biała; 

Przy niej Dniepr szumiący płynie. 

Nad nią brzoza wybujała. 

I księżyca światłość blada 

Na samotną cłiatkę pada; 

To się srebrną mgłą zasłoni, 

To się kryje za obłoki. 

Igra w bystrej Dniepru toni, 

Lub wśród cicłiej Iśkni zatoki. 

Siedzi Hanka na kamieniu, 
Sercem jej przeczucie miota. 
Lica blade — a w spojrzeniu 
Niespokójność i tęsknota. 
Znika Runko ukocliany, 
Coraz słabszy tętent dzwoni; 
Zniknął — i tylko po błoni 
Gęste snują się tumany. 
Smutna chwila rozłączenia, 
Smutna Hanki młodej dola, 
Wzrok jej tylko i westchnienia 
Na samotne lecÄ… pola. 

Hanko! słońce szczęścia znika 
I na niebie i w twej duszy, 



Snuitfk seiTf twr j)rzi'iiik:i, 
AcliI któż twoje Izy osuszy? 
Znikły, zuikly szczęścia ślady, 
Lecz widać jeszcze nadzieję; 
Choć jej promień tak jaśnieje, 
Taki drżący — taki blady, 
Tak slaljo l)lyszczy <lokoła, 
Jak nieśmiały blask księżyca, 
Co ciemne nielio oświeca, 
Lecz go rozjaśnić nie zdoła. 

Hiiukol Hanko I wstań z kamienia, 
Słucliaj — czy to szum tej rzeki? 
Czyli mnogich rot tętnienia, 
Albo ludu gwar daleki ? . . 
Gęsta mgła okrywa l)lonie, 
Księżyc w krwawym kurzu ginie; 
Słuchaj, słucliaj, tam w dolinie 
Coraz mocnićj chrzęszczą bronie ; . > 

Spojrzyj — Hanko nieszczęśliwa! 
I spojrzała — cala zbladła, 
Do swej chatki drżąca wpadła. 
Ojca, matld z trwogą wzywa. — 
Coraz bardziśj rośnie wrzawa, 
(rłośne „Allach" grzmi po błoni; 
I już dzicz Tatarów krwawa 
Leci z wrzaskiem, z rżeniem koni. - 
Dzika w sercacli ich uciecha, 
Przez wyparte lecÄ… wrota. 
Zewsząd Tatar ogień miota, 
Płonie chaty niska strzecha. — 



Ledwie błysnął świt na niel^ie, 
Już po stepacłi, już po błoniu 
Leci Euńko na swym koniu, 
Hanko! Hanko! to do ciebie'. — 
Prędzej od dniepro^\ej A\ody 
Spieszy wrony koń wesoło; 



Lecz weselszy kozak miody, 
Pogodniejsze Euńka ezolo. — 

Czemuż? czemuż tak, kozacze 
Przez parowy dzikie skaczesz? 
Wkrótce gorzko ty zapłaczesz. 
Już po tobie Hanka plącze. 

Leci kozak — a dokoła 
Smutne stepy, puste pole, 
Na nidm dzikie rosną zioła, 
Cliwasty, głogi i kąkole. 
Wicłier bujną trawą miota 
I ponuro w stepach szumi . . . 
Bojaźń jakaś i tęslvnota 
Padość w sercu Runka tłumi . . . 

I już słońca blask na niebie 
Złoci stepów puste niwy. — 
Cóż, czy czeka Hanka ciebie? 
Ze tak lecisz niecierpłi\vy. — 
Pędzi, leci pośród błonia, 
WÅ‚os mu czarny z wiatrem planie, 
Eówny, grzmiący tętent konia 
Eazem z echem zwolna ginie . . . 
Patrz I mogiła i kaniienie, 
Ka mogile krzyż wysoko, 
A Runko westchnął głęboko — 
Powiedz, powiedz, to westchnienie 
Czy w tym grobie pozostało, 
Czy za Hanką uleciało? — 

Rzucił kozałc szlalc stępo w}', 
Wziął się w prawo na bezdroże. 
Między krzaki i parowy, 
Gdzie Dniepr węzi ciasne łoże. 
Wyprężony w szybkim biegu 
Śmiga lvoń \-)0 kretyni brzegu. 
Po manowcach i w gęstwinie 
To się mignie, to znów ginie, 



Tak jak płomień z pod ogniska. 
Ze szkarłatu czapka l>]y,ska. — 



Patrz I już Kuńko na dolinie, 
Już z rozpaczy lamie dłonie, 
Zadua z oka Iza nic płynie, 
Chociaż serce we Izach tonie. 
Patrz, i czegóż on wygląda 
Błęduem okiem iw tej błoni? 
Czy wzrok jego .spocząć żąda? 
Czy za ...