Równowaga na rynku pracy.
- dla pracowników wykwalifikowanych płaca zapewniająca równowagę, będzie najprawdopodobniej
przewyższała uzgodnioną stawkę minimalną(porozumienie o minimalnych stawkach nie powoduje
żadnych skutków)
- przedsiębiorstwom będzie się opłacało zapłacić wyższa stawkę, aby przyciągnąć dodatkowych
pracowników, dopóki utrzymywać się będzie różnica między płacą, a wartością krańcowego produktu
pracy.
- przymusowo bezrobotni- są to ci, którzy są gotowi pracować za występujące na rynku stawki płac,
lecz nie mogą znaleźć zatrudnienia
- w przypadku zajęć niewymagających wysokich kwalifikacji płaca minimalna przewyższająca płace
równowagi spowoduje wzrost wynagrodzeń tych, którzy znaleźli prace, ale jednocześnie wywoła
spadek ogólnego poziomu zatrudnienia w porównaniu z tym , jak ustaliłby się na wolnym rynku pracy.
Porozumienia określające minimalna stawkę płac mogą więc być przyczyna przymusowego
bezrobocia wśród pracowników o niskich kwalifikacjach
- gdy związkom zawodowym uda się na pracodawcach określona stawkę płacy, wyższa od stawki
wyznaczonej nieskrępowanym działaniem rynku pracy, spowoduje to spadek zatrudnienia w danej
gałęzi
- przymusowe bezrobocie może być efektem nałożenia się na siebie efektów skali oraz konkurencji
niedoskonałej(rozdz.10)
- mogą istnieć rożne przeszkody związane z zatrudnianiem nowych pracowników min.: koszt rekrutacji,
koszt nabycia osobistych rozmów z kandydatem, koszt szkolenia nowych pracowników (naturalne
bariery wejścia)
- jednak także pracownicy już zatrudnieni w danym przedsiębiorstwie mogą stwarzać bariery wejścia
nowym pracownikom(straszenie rozmaitymi zakłóceniami w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa w
przypadku zwiększenia zatrudnienia)
- teoria płacy efektywnościowej -w trosce o swoje zyski przedsiębiorstwo powinno płacić
zatrudnionym już pracownikom tyle, aby ich średnia płaca była wyższa od tej, za którą gotowy jest
podjąć pracę ogół pracowników. Zabezpieczy to przed odpływem pracowników do innych firm i
pozwoli wykryć „leniwych” pracowników
- izokwanta - przedstawia rożne kombinacje minimalnych nakładów czynników wytwórczych
niezbędnych do wytworzenia określonej wielkości produkcji.
- wyższe izokwanty odpowiadają większym rozmiarom produkcji. Ich osiągnięcie wymaga większego
nakładu czynników produkcji
- potrzebne jest angażowanie coraz większych dodatkowych nakładów kapitałów, aby zrównoważyć
kolejne takie same obniżki nakładów pracy niezbędnych do wytworzenia danej wielkości produkcji
- dysponując ograniczonymi funduszami przedsiębiorstwo może użyć więcej jednostek kapitału tylko
wówczas, gdy zaangażuje mniej jednostek pracy.
IZOKWANTA PRODUKCJI
Izokwanta (krzywa jednakowego produktu) - jest zbiorem możliwych kombinacji nakładu dwóch czynników produkcji, które pozwalają efektywnie wytworzyć daną wielkość produktu.
Izokwanty swym wyglądem przypominają krzywe obojętności. Istnieje jednak zasadnicza różnica między nimi, gdyż izokwanty są oznaczone ilością produktu, jaka im odpowiada, a nie poziomami użyteczności jak jest w przypadku krzywych obojętności. (H. R. Varian, 2002, s.339)
Interpretacja
Poszczególne punkty na izokwancie odzwierciedlają różne metody wytwarzania takiej samej ilości produktu. Każdy punkt na izokwancie reprezentuje inną metodę wytwarzania – od metod najbardziej kapitałochłonnych do najbardziej pracochłonnych.
Umiejscowienie kilku izokwant na wykresie pokazuje nam swoistą mapę. Każda izokwanta pokazuje różne kombinacje nakładów wykorzystanych w procesie produkcji w celu wytworzenia danej wielkości produktu.
Cechy
Izokwanty charakteryzują się trzema cechami:
v Ponieważ każda z nich odnosi się do różnej wielkości produkcji nie mogą się przecinać między sobą.
v Wszystkie izokwanty mają nachylenie ujemne. Wynika to z faktu, iż każde przedsiębiorstwo dysponując ograniczonymi zasobami czynników produkcji i chcąc wytworzyć daną wielkość produkcji, rozważy zmianę technologii na bardziej kapitałochłonną tylko wówczas gdy pozwoli to na zmniejszenie nakładów pracy i na odwrót.
v Poszczególne izokwanty stopniowo ulegają „spłaszczeniu” w miarę przesuwania się po nich w prawo, co jest efektem angażowania coraz większej dodatkowej ilości kapitału w celu zrównoważenia kolejnych takich samych obniżek nakładów pracy potrzebnych do wytworzenia wciąż takiej samej ilości produktu.
v są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych
v może ich być bardzo wiele.
v im wyżej izokwanta oddalona od początku układu współrzędnych, tym większą obrazuje produkcję (D. Begg 2003, s.334)
Podsumowując izokwanta jest to geometryczne miejsce takich ilościowych kombinacji czynników produkcji, które zapewniają jednakowy poziom produkcji (produktu). (A. Becla 2001, s.151)
Założenia
Produkcja dobra P wymaga tylko dwóch czynników wytwórczych (V1 i V2), które są w stosunku do siebie komplementarne (dają pożądany efekt tylko w zastosowaniu łącznym) i substytucyjne (można je łączyć w różnych proporcjach).
Rodzaje izokwant
Izokwanty mogą charakteryzować się:
· substytucję niepełną - żaden z czynników produkcji nie można całkowicie zastąpić drugim.
· substytucją pełną względem jednego czynnika produkcji - czynnik produkcji V1 można w całości zastąpić czynnikiem produkcji V2 (lub odwrotnie).
· substytucję pełną względem obu czynników produkcji - zarówno czynnik V2 można w całości zastąpić czynnikiem V1, jak i czynnik V1 czynnikiem V2.
Wykres izokwant charakteryzujących się substytucją niepełną.
Kształt izokwant wynika z działania prawa malejącej krańcowej stopy technicznej substytucji. Są one wypukłe względem początku układu współrzędnych.
Bibliografia
1) Becla A., Czaja S., Hałasa J. M., Rumianowska I., Elementy Mikroekonomii, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2001
2) Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003
3) Varian Hal R., Mikroekonomia, kurs średni - ujęcie nowoczesne, PWN, Warszawa 2002
4) Zofia Dach: Mikroekonomia dla studiów licencjackich. Kraków: Wydawnictwo Naukowe SYNABA 2005.
1. PODSTAWY DECYZJI EKONOMICZNEJ PRODUCENTA
1.1.Rodzaje zysku i jego rola w przedsiębiorstwie.
Producent kieruje się zasadą optymalizacji , czyli poszukiwania najlepszych rozwiązań, czyli poszukiwania najlepszych relacji pomiędzy nakładami na produkcję i efektami produkcji. Optimum produkcji znajduje się w punkcie zrównoważenia relacji cen czynników z marginalną stopą techniczną substytucji.
Nakłady są fazą zakupu materiałów niezbędnych do produkcji .Są to koszty produkcji.. Koszty alternatywne są kosztami dokonania wyboru produkcji. Producent wydatkuje środki spodziewając się osiągnąć dochody.
Zadanie producenta polega na takim wyborze kombinacji nakładów na produkcję i efektów z produkcji, aby różnica między nakładami i przychodami była dodatnia i możliwie maksymalna.
W gospodarce rynkowej zysk jest podstawą wyborów producenta kształtujących strukturę produkcji.
Zysk związany jest bezpośrednio z istotnymi funkcjami działalności przedsiębiorstwa. Zysk wpływa na możliwość inwestycji firmy. Wielkość i podział zysku określają samofinansowalność przedsięwzięć produkcyjnych. Zysk wywiera wpływ na wielkość zatrudnienia. Zysk pełni rolę motywacyjną. Można rozróżnić zysk netto i zysk brutto. Przychody ze sprzedaży – koszty produkcji i sprzedaży = zysk brutto. Zysk brutto – podatki = zysk netto przedsiębiorstwa. Zysk netto – rezerwy obowiązkowe i dobrowolne = zysk właściciela.
1.2. Efektywność techniczna oznacza, iż producent maksymalizując efekty produkcji nie będzie wkładał do produkcji więcej czynników (nakładów) aniżeli jest to konieczne dla osiągnięcia danej wielkości efektu.
Kryterium efektywności ekonomicznej polega na a takim wykorzystaniu nakładów produkcji, aby koszty wytworzenia jednostki produktu były minimalne. Efektywność oznacza wybór w oparciu o zasadę najniższego kosztu produkcji.
1.3. Produkcja polega na kombinowaniu (łączeniu) określonych nakładów (czynników produkcyjnych ) w celu osiągnięcia efektu w postaci wytworzonych produktów lub usług. Zależność między wielkością produkcji a rozmiarem nakładów czynników można przedstawić przy pomocy funkcji produkcji. Ogólna postać funkcji produkcji: Q = f (F1, F2, ... , Fn) Q – wielkość produkcji, F - czynniki produkcji. Rodzaje funkcji produkcji: Jednoczynnikowa funkcja produkcji, Q = f1 (L), Q = f2 (K), L – siła robocza, K – kapitał. Wieloczynnikowa funkcja produkcji Q = f3 (L,K). Czynniki produkcji dzieli się na czynniki stałe i czynniki zmienne. Czynniki stałe – nakłady niezmienne ze zmianami rozmiarów produkcji. Czynniki zmienne - nakłady zmienne ze zmianami rozmiarów produkcji. Krótki okres czasu to taki, w którym nie zmienia się technologia produkcji. W długim okresie czasu następują zmiany w technologiach produkcji wynikające z postępu technicznego.
1.4. Prawo malejący przychodów – zwiększając nakłady czynnika zmiennego (przy założeniu, że pozostałe czynniki są stałe ) osiągamy taki punkt. po przekroczeniu którego każda dodatkowa jednostka czynnika zmiennego daje coraz mniejsze przyrosty produkcji. Produkcyjność kolejnego czynnika zmiennego zmniejsza się – PM maleje
1.5. Etapy produkcji
etap I – nakład czynnika zmiennego rośnie od zera do takiej wielkości, dla której PP jest maksymalny. W wtapie I produkt przeciętny rośnie
etap II – stanowi go taki przedział nakładu czynnika zmiennego, w ramach, którego PP spada; również PM spada, lecz pozostaje ciągle dodatnie
etap III PP ciągle spada; PM przybiera wartości ujemne – spada również PC
1.6. Efekty skali produkcji
Efekty skali produkcji odnoszą się natomiast do procesów produkcji, w których wszystkie czynniki są zmienne ,a ich zmiany odbywają się według stałych proporcji. W tym znaczeniu efekty skali dotyczą długiego okresu czasu.
EFEKTY SKALI
Δ K, L = Δ Q → stałe efekty skali
Δ K, L = Δ Q → malejące efekty skali
Δ K, L = Δ Q → rosnące efekty skali
Istnieją stałe, malejące i rosnące efekty skali produkcji:
- Stałe efekty skali produkcji: jeżeli wszystkie czynniki zmieniają proporcjonalnie wówczas produkcja zmienia się w tej samej proporcji. Np. jeżeli podwoimy wszystkie czynniki wtedy produkcja wzrośnie dwukrotnie; podobnie jeżeli zmniejszymy wszystkie czynniki dwukrotnie produkcja zmniejszy się mniej niż o połowę.
- Malejące efekty skali produkcji: jeżeli wszystkie czynniki zmieniają się proporcjonalnie wtedy produkcja zmienia się mniej niż proporcjonalnie . Np. jeżeli podwoimy wszystkie czynniki produkcja wzrośnie mniej niż dwukrotnie; podobnie zmniejszymy wszystkie czynniki produkcja zmniejszy się o połowę
- Rosnące efekty skali produkcji: proporcjonalna zmiana wszystkich czynników powoduje bardziej niż proporcjonalną zmianę produkcji. Np. podwojenie czynników powoduje więcej niż dwukrotny wzrost produkcji, natomiast zmniejszenie czynników o połowę zmniejszenie więcej niż o połowę.
1.7. Izokwanty produkcji. Łącząc ze sobą wszystkie możliwe efektywne kombinacje czynników dające taką samą wielkość produkcji otrzymujemy izokwanty produkcji. Każda kombinacja K i L daję taki sam poziom produkcji Q1 . Przemieszczając się wzdłuż krzywej Q1 zmieniają się rozmiary nakładów czynników oraz propozycje między kapitałem i pracą. Izokwant produkcji może być bardzo wiele.
1.8. Stosunek, zgodnie z którym można zastąpić jeden czynnik produkcji drugim czynnikiem tak, aby wielkość produkcji nie uległa zmianie nazywa się marginalną stopą technicznej substytucji – MSTS
Malejąca MSTS oznacza, że w miarę zastępowania czynnika kapitału przez coraz większą ilość czynnika pracy zmniejsza się ilość kapitału, którą można zastąpić przez każdą dodatkową jednostkę pracy.
1.9. Linia jednakowego kosztu*
Optymalna kombinacja czynników produkcji to taka kombinacja która pozwala osiągnąć maksymalny poziom produkcji przy danych kosztach , lub taka która dany poziom produkcji pozwala zrealizować przy minimalnych kosztach. Oznaczając przez TC całkowity wydatek na czynniki produkcji otrzymujemy równanie kosztów w następującej postaci: TC = wL + rK lub w postaci równoznacznej K =TC/r – (w/r)L – równanie jednakowego kosztu. RJK jest równaniem liniowym o dwóch zmiennych ,K i L. Możemy przedstawić je w postaci linii prostej , na której całkowite wydatki konsumenta są stałe.
1.10. Optimum produkcji czynników znajduje się w punkcie styczności linii jednakowego kosztu z możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji. Jest to punkt równowagi przedsiębiorstwa, w którym osiąga ono maksymalną produkcję przy danym koszcie całkowitym. Optymalna kombinacja następuje w punkcie E, gdzie nakłady czynników pracy i kapitału możliwe do osiągnięcia przy danym koszcie całkowitym wymaga spełnienia następującej równości.
Optymalna kombinacja czynników produkcji – to punkt styczności izokwanty z izokosztą* i pozwala osiągnąć:
a) dany poziom produkcji przy najniższym koszcie ( wówczas izokwanta odpowiadająca danemu poziomowi produkcji jest styczna z najniżej położoną izokosztą)
b) maksymalny poziom produkcji, przy danym koszcie ( wówczas dana izokoszta jest styczna z możliwie najwyżej położoną izokwantą)
*IZOKOSZTA – (krzywa jednakowego kosztu) krzywa liniowa, skupiajaca wszystkie kombinacje zaangażowania kapitału i pracy jako czynników produkcji, możliwe do zrealizowania przy danym poziomie kosztów całkowitych
1.11 Typy produkcji
Produkcja jednostkowa – polega na wykonywaniu produktu w pojedynczych sztukach i zwykle na zamówienie, np. produkcja statków, mostów, produkcja miarowa (ubrania, buty). Jest możliwa do wykonywania zarówno w przedsiębiorstwach dużych (np. stocznie) jak i małych (zakłady krawieckie). Produkcja ta charakteryzuje się dużymi kosztami. Pracownicy powinni posiadać wysokie kwalifikacje.
Produkcja seryjna – polega na wykonywaniu produktów w określonych partiach (kilka lub kilkanaście sztuk). Rozróżnia się produkcję małoseryjną, np. ubrania, i produkcję wieloseryjną, np. samochody, telewizory. Charakteryzuje się niższymi kosztami ze względu na jednorazowe lepsze przygotowanie produkcji dla całej serii i możliwości lepszej organizacji pracy.
Produkcja masowa – polega na produkowaniu stale tych samych produktów, np. produkcja cukru, cementu. Charakteryzuje się bardzo małym asortymentem, ale znaczną ilością produkowanych wyrobów. Wykonywana jest przez duże przedsiębiorstwa przemysłowe. Wymaga usystematyzowanie przebiegu produkcji. Pracownicy specjalizują się w wykonywaniu określonych czynności. Charakteryzuje się niskimi kosztami.
Konkretne zasoby, służące producentowi do wytwarzania konkretnych produktów, nazywa się czynnikami produkcji (nakładami). Nakłady, które ulegają zmianie wraz ze zmianami wielkości produkcji, nazywa się zmiennymi, natomiast nakłady, które nie ulegają zmianie wraz ze zmianami wielkości produkcji, nazywa się stałymi.
Produkcja całkowita – całkowita ilość dóbr wytworzonych w krótkim okresie z podniesionych nakładów na zmienne czynniki produkcji. Okres krótki – taki, w którym nie zmienia się technologia produkcji, a jedynie tzw. zmienne czynniki produkcji. Okres długi – taki, w którym zmienia się technologia produkcji, a więc zmieniają się wszystkie czynniki produkcji.
Produkcja polega na kombinowaniu (łączeniu) określonych nakładów (czynników produkcyjnych) w celu osiągnięcia efektu w postaci wytworzonych produktów lub usług. Zależność między wielkością produkcji a rozmiarem nakładów czynników można przedstawić przy pomocy funkcji produkcji. Ogólna postać funkcji produkcji: gdzie Q – wielkość produkcji F – czynniki produkcji. Rodzaje funkcji produkcji:
· Jednoczynnikowa funkcja produkcji, Q = f1 (L), Q = f2 (K), L – siła robocza, K – kapitał.
· Wieloczynnikowa funkcja produkcji Q = f3 (L, K).
Czynniki produkcji dzieli się na czynniki stałe i czynniki zmienne.
...
yalishandela90