1.                             Wstęp teoretyczny:

   Zgniotem nazywamy zmiany własności fizycznych i mechanicznych metalu lub stopu wywołane jego odkształceniem na zimno (poniżej około 0.4 Ttop). Podczas zgniotu zachodzą zmiany strukturalne związane z wprowadzeniem defektów sieci: punktowych i liniowych, a w przypadku bliźniakowania także powierzchniowych. Ze wzrostem odkształcenia wzrasta ilość defektów i ulega zaburzeniu periodyczny układ atomów w sieci.

Miara zgniotu jest stopień odkształcenia wyrażany w procentach lub rzeczywiste odkształcenie. Względne odkształcenie może być określone jako:

- względne odkształcenie

                                e = Dl/l0*100%

- względna redukcja przekroju

                               e = DS/S0*100%

gdzie:

Dl i DS są odpowiednio przyrostem długości lub wielkością redukcji przekroju

l0 i S0 są długością początkowa i przekrojem początkowym

Zgniotem krytycznym nazywamy minimalna wartość zgniotu przy którym następuje rekrystalizacja, wielkość ziarna jest największa

Rekrystalizacja jest procesem, w którym powstają zarodki nowych nie odkształconych ziarn, które następnie się rozrastają Proces ten zachodzi w temperaturach powyżej tzw. temperatury rekrystalizacji. Jest to spowodowane głownie zanikiem dyslokacji, których gęstość spada w tym okresie o kilka rzędów wielkości. wywołuje to zmniejszenie umocnienia, a wiec obniżenie twardości i wytrzymałości i wzrost własności plastycznych.

Istota rekrystalizacji jest zarodkowanie w zgniecionym materiale nowych, nie odkształconych ziarn i ich rozrost, aż do całkowitego pochłonięcia obszarów zdefektowanych.

   OKREŚLENIE WIELKOŚCI ZIARN W ZALEŻNOŚCI OD STOPNIA ZGNIOTU (e).

Do badania wykorzystane zostały próbki aluminiowe, które poddane zostały rozciąganiu W ten sposób uzyskano w nich zgniot (odpowiednio 2%,4%,7%,9%,10%,

13%). Następnie odkryto na nich ziarna poprzez wytrawienie w kwasie fluorowodorowym (HF). Na próbkach zakreślamy powierzchnie bazową (SB), liczymy ilość ziarn (n) na tej powierzchni i obliczamy średnią wielkość ziarn ze wzoru :

                                    Sśr = SB / n

Wyniki umieszczamy w tabeli i rysujemy wykres.

OKREŚLENIE TWARDOŚCI MATERIAŁU W ZALEŻNOŚCI OD TEMP. REKRYSTALIZACJI.

Badamy twardość tych próbek metodą Vickersa. Mierzymy długość przekątnej wgłębienia i odczytujemy twardość z tablic. Wartości zestawiamy w tabeli i szkicujemy wykres.

2.     Wyniki pomiarów.

Paski aluminiowe rozciągane i wyżarzane były w temperaturze rekrystalizacji. Ziarno ujawnione było kwasem fluorowodorowym.

Wykres zależności wielkości ziarna  od E[%]

E - wydłużenie [ % ]