02.03.2010
Komunikacja międzyludzka, a inne rodzaje komunikacji:
Ø Foniczność
Ø System językowy
Język = słownik + gramatyka
Cechy języka:
Ø Dwuklasowość – gramatyka umożliwia utworzenie nieograniczonej liczby konstrukcji
Ø Dwustopniowość – składanie się znaków z diakrytów (liter)
Ø Uniwersalność
Ø Kreatywność (przesuwalne znaczenie – metafory)
Ø Otwartość
Ø Konwencjonalność/umowność - znaki są różne dla różnych języków
Koncepcje nabywania języka:
Ø Biologiczna
· Czonski
· W naszym umyśle istnieje pewna uniwersalna gramatyka umożliwiająca tworzenie wypowiedzi
· Genetycznie wpisany w umysł kształtuje się wraz z rozwojem
· Każdy człowiek rodzi się z taką zdolnością
· Istnieje schemat operacyjny do budowania zdań
· Dzieci niesłyszące – głużą i gaworzą, ale ponieważ ich nie słyszą przestają tworzyć głoski
· Gramatyka transformatywno-generatywna
Ø Socjokulturowa
· L. Wygotski
· Zależy od grupy społecznej
· Generatorem jest otoczenie społeczne
Hipoteza Sapina – Urfa – podstawy różnorodności języków (różny sposób widzenia rzeczywistości):
Ø Teza determinizmu językowego
· Poznanie jest determinowane przez wyznaczniki językowe
· Język definicyjny
Ø Relatywizm językowy – poznanie jest zrelatywizowane do poszczególnych grup językowych
Język jest wyrazem określonego widzenia i pojmowania świata. Służy do kształtowania pojęć o świecie. Determinuje widzenie świata.
System, a jego realizacja:
Ø Lang – pewna potencjalność, język jako byt abstrakcyjny
Ø Parole – konkretna realizacja kodu (mowa), aktualność
Akt mowy – podstawowa jednostka komunikacji, najmniejsza czynność mowy.
Typy aktów mowy:
Ø Informatywana (lokacyjna) – przekazują znaczenia
Ø Obligatywna (irlokucyjna) – realizowanie przez wypowiedź pewnych intencji
Ø Konstytutywna (perlokucyjna) – dokonywanie pewnych skutków w rzeczywistości lub u odbiorcy
Funkcje systemu:
Ø Generatywna – nieskończona zdolność generowania wypowiedzi
Ø Poznawcza – decyduje o nazywaniu świata, alfabetyzacja kultury
Ø Reprezentatywna – wyrażenia pełnią taką funkcję względem zjawisk, poznanie jest uzależnione od struktury języka
W społeczeństwie:
Ø Socjalizująca
Ø Kulturotwórcza
Funkcje komunikatorów:
Ø Zamierzona – przekaz informacji
· Konstatacje
· Hipotezy
Ø Niezamierzona
· Charakteryzująca – niezamierzone zdradzenie cech nadawcy
Inne:
Ø Nakłaniająca (impresywna)
· Manipulacja (bez udziału świadomości)
· Perswazja (wpływanie na stan mentalny)
Ø Ekspresywna (wyrażająca emocje i stany wewnętrzne nadawcy)
Ø Sprawstwa (akty notarialne, małżeńskie)
Ø Kreatywna/poetycka (nieużytkowe, ale estetyczne)
Kompetencja językowa
Kompetencja komunikacyjna
Wiedza o języku pozwalająca na rozumienie i wyrażanie zdań. Rozróżniamy zdania poprawne i niepoprawne. Idealna wiedza i zdolność rozwijania zdań, świadomość językowa.
Zdolność do posługiwania się językiem w sposób skuteczny, celowy, dostosowany do sytuacji, tworzą ją pewne sprawności kompetencyjne znajomość kodu uwarunkowana doświadczeniem językowym pochodzeniem, zawodem:
Ø Sprawność społeczna – zdolność kształtowania wypowiedzi odpowiednio do rangi rozmówcy
Ø Sprawność pragmatyczna – umiejętność osiągania złożonych celów za pomocą języka
Ø Sprawność sytuacyjna – uzależniona od sytuacji zdolność dopasowywania wypowiedzi do tematu i miejsca, liczby rozmówców, gatunku wypowiedzi
hiiri