Prawo DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Prawo działalności gospodarczej reguluje ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
Jest to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie, w zakresie upraw rolnych, oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
1. Podmiot, który podejmuje się działalności gospodarczej nosi nazwę przedsiębiorcy.
2. Reglamentacja gospodarcza jest to system przepisów prawa, których zadaniem jest zabezpieczenie interesu publicznego w systemie gospodarczym państwa.
3. Regulator rynku – podmiot administracji publicznej, który oddziałuje na kształt określonej sfery gospodarczej.
4. Nasz system oparty jest na społecznej gospodarce rynkowej.
5. Przedsiębiorcą może być osoba fizyczna, prawna, jednostki które nie maja osobowości prawnej ale maja zdolność prawną do prowadzenia działalności.
6. Osobowość prawną posiada: przedsiębiorstwo, Skarb Państwa. Sp. Z o.o.. spółki akcyjne, kapitałowe i inne podmioty na podstawie ustaw (np. szkoły wyższe).
7. Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej to: spółki osobowe, jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne. Osobowości prawnej nie posiadają spółki przed zarejestrowaniem, są to tzw. spółki w organizacji (mogą być akcyjne lub spółki z o.o.) ale na podstawie kodeksu spółek handlowych mogą prowadzić działalność gospodarczą i występować jako równorzędny podmiot w obrocie publicznym).
Aby prowadzi działalność gospodarczą zgodnie z przepisami ustawy trzeba dokonać wpisu. Osoba fizyczna musi dokonać wpisu do ewidencjonowanej działalności gospodarczej, które należą do zadań własnych gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta). Związane jest to z wydaniem decyzji administracyjnej a oo odmowy wpisu możemy się odwołać. Przedsiębiorca musi się wpisać do Krajowego Rejestru Sądowego albo rejestru przedsiębiorców wykonujących regulowaną działalność gospodarczą prowadzoną przez organy administracji rządowej wskazane w ustawach.
Regulowana działalność gospodarcza to np. praktyka lekarska, prowadzenie stacji kontroli pojazdów, czy bezpieczeństwo imprez masowych. Wpis do tej działalności nie ma charakteru decyzji administracyjnej ale odmowa tak.
Koncesję wydaje się na okres nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat. Koncesja wydawana przez KRRiT – nie krótszy niż 5 lat nie dłuższy niż 10 lat (radio 5-7 lat).
Ustrój przedsiębiorstwa państwowego reguluje ustawa z 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych.
W myśl ustawy przedsiębiorstwo jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną – jest rodzajem państwowej osoby prawnej, o której mówi kodeks cywilny.
Przedsiębiorstwo podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego i z chwilą wpisu uzyskuje osobowość prawną.
1. Organami przedsiębiorstwa są:
- dyrektor przedsiębiorstwa – zarządza,
- rada pracownicza, kontroluje,
- ogólne zebranie pracowników.
Funkcje nadzorcze sprawuje organ założycielski, ale organ założycielski może przekazać swoje uprawnienia radzie nadzorczej.
2. Dyrektora przedsiębiorstwa powołuje rada pracownicza spośród kandydatów wyłonionych z konkursu.
3. Zarządzanie przedsiębiorstwem powierza się osobie fizycznej lub prawnej z inicjatywy organu założycielskiego za zgodą rady pracowniczej oraz ogólnego zebrania pracowników. Powierzanie zarządzania następuje w drodze umowy między Skarbem Państwa reprezentowanym przez organ założycielski a zarządcą na okres nie krótszy niż 3 lata.
4. Organizację przedsiębiorstwa określa statut oraz regulamin organizacyjny.
II. KOMERCJALIZACJA I PRYWATYCACJA PRZEDSIĘBIORSTW
Reguluje ustawa z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji.
a. Komercjalizacja – polega na przekształceniu przedsiębiorstwa w spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczona odpowiedzialnością. Organem właściwym ds. komercjalizacji jest Minister Skarbu Państwa. jest to etap pośredni prywatyzacji.
b. Prywatyzacja polega na zbywaniu lub sprzedaży akcji lub udziałów spółek powstałych w wyniku komercjalizacji.
III. NADZOROWANIE POMOCY PUBLICZNEJ
Tylko Komisja Europejska może stwierdzić co jest pomocą publiczną i może zezwolić na udzielenie przez państwo pomocy publicznej przedsiębiorstwu.
Podstawowe przepisy dot. pomocy publicznej na rzecz przedsiębiorstw zostały zawarte w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską (TWE).
1. Tylko Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest wyłącznie organem wydającym opinię w sprawie udzielenia danej pomocy oraz organem właściwym w postępowaniu przed Komisją Europejską w sprawie pomocy publicznej na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach dot. pomocy publicznej z 2004 r.. Ma za zadanie przedstawienie opinii poprzedzającej notyfikacje Komisji Europejskiej.
2. Prezes UOKiK wyraża stanowisko w sprawie zgodności pomocy publicznej ze wspólnym rynkiem, wyraża swoje ostateczne stanowisko w sprawie obowiązku notyfikacji projektu.
3. Jest organem pośredniczącym między zainteresowanym podmiotem, który składa wniosek o pomoc publiczną a Komisją Europejską i reprezentuje podmiot w postępowaniu przed Komisją.
4. Dokonanie notyfikacji projektu programu pomocowego następuje po uzyskaniu zgody Rady Ministrów.
Regulują ustawy:
a. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym z 2005 r.,
b. o obrocie instrumentami finansowymi z 2005 r.,
c. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
1. Emisja papierów wartościowych jest podstawowym sposobem pozyskiwania przez podmioty gospodarcze nowych kapitałów niezbędnych do inwestycji nadzór państwa w celu zapobieżenia nadużyciom.
Publicznym proponowaniem nabycia papierów wartościowych jest:
a) skierowanie propozycji nabycia do nieoznaczonego adresata,
b) skierowanie propozycji nabycia do większej niż 100 osób.
Publiczne proponowanie nabycia papierów wartościowych może być dokonywane wyłącznie w drodze oferty publicznej, co wymaga sporządzenia, zatwierdzenia i udostępnienia do publicznej wiadomości prospektu emisyjnego.
Pojęcie papieru wartościowego obejmuje:
- akcje, prawa poboru, prawa do akcji,
- kwity depozytowe,
- obligacje,
- listy zastawne,
- certyfikaty inwestycyjne,
- inne zbywalne papiery wartościowe np. bony skarbowe, czy bony pieniężne,
- zbywalne prawa majątkowe.
Podstawowe formy prospektu emisyjnego to:
1) jednolity dokument,
2) zestaw dokumentów obejmujący dokument rejestracyjny, dokument ofertowy i dokument podsumowujący.
Papiery wartościowe, które są przedmiotem oferty publicznej lub dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym nie mają formy dokumentu, wprowadzono w pełnym zakresie dematerializację papierów wartościowych. Podstawą dematerializacji jest zawarcie przez emitenta umowy z Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych, której przedmiotem jest rejestracja w depozycie papierów wartościowych objętych ofertą publiczną. Krajowy Depozyt przechowuje zdematerializowane papiery wartościowe. Przy wycofaniu spółki z giełdy zwraca papiery w formie materialnej ale nie bezpośrednio z giełdy tylko przez pośrednika – dom maklerski.
Doradcy inwestycyjni musza zdąć egzamin i uprawnienia które mają obowiązują w całej UE. Działalność domów maklerskich jest reglamentowana (licencja).
3) W ramach rynku regulowanego można wyróżnić dwa segmenty: rynek giełdowy i rynek pozagiełdowy.
Rynek giełdowy – decyzję o dopuszczeniu do obrotu papierów wartościowych podejmuje Zarząd Giełdy – Giełda Papierów Wartościowych.
Rynek pozagiełdowy – prowadzony przez MTS Centralną Tabelę Ofert S.A. – gromadzi z reguły emitentów mających mniejsze potrzeby zbierania kapitału z rynku kapitałowego.
4) Nadzór nad rynkiem kapitałowym sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego – centralny organ administracji rządowej. W jej skład wchodzą:
- przewodniczący – powoływany przez premiera na 5 lat,
- dwóch zastępców przewodniczącego.
Reguluje ustawa z 1997 r. Prawo bankowe.
1. Polski system bankowy jest oparty na koncepcji banku uniwersalnego a nie specjalistycznego (działalność kredytowa czy inwestycyjna).
Dopuszczalne jest działanie banków w formie:
- spółek akcyjnych (na podstawie przepisów dot. kodeksu spółek handlowych), - zezwolenie KNF,
- banków spółdzielczych (zgodnie z przepisami Prawa spółdzielczego) – zezwolenie KNF,
- banków państwowych oraz zagranicznych.
Przesłanki uzyskania zezwolenia KNF na założenie banku:
- wymóg posiadania minimalnego kapitału założycielskiego w wysokości 5 mln euro (wyjątek banki spółdzielcze),
- kapitał nie może pochodzić z pożyczek, kredytów ani ze źródeł nieudokumentowanych,
- dobór odpowiedniej kadry – przynajmniej 2 osoby z członków zarządu banku muszą mieć odpowiednie wykształcenie oraz udowodnioną znajomość języka polskiego.
Drugi etap to zezwolenie na rozpoczęcie przez bank działalności:
- bank jest należycie przygotowany organizacyjnie,
- zgromadził kapitał założycielski,
- dysponuje warunkami do przechowywania pieniędzy.
2. Nadzór bankowy może być prowadzony przez bank centralny albo przez wyspecjalizowaną instytucję powiązaną ściśle bądź niepowiązaną z bankiem centralnym. W Polsce działalność banków podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego przy pomocy organu wykonawczego, którym jest Generalny Inspektorat Nadzoru Finansowego.
Nadzór bankowy skupia się na dwóch podstawowych celach:
- na zapewnieniu bezpieczeństwa środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,
- na zapewnieniu zgodności działalności banków z przepisami prawa.
Narodowy Bank Polski – posiada osobowość prawną wynikającą z ustawy. Celem działania jest:
- podtrzymywanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki finansowej rządu – ma dbać o siłę pieniądza, aby ceny były stabilne,
- posiada wyłączne prawo wydawania znaków pieniężnych RP,
- utrzymuje płynność banków, kształtuje warunki niezbędne dla rozwoju systemu bankowego,
- prezes NBP powoływany na wniosek sejmu przez prezydenta na 6 lat,
- zarząd NBP realizuje uchwały RPP (organ wykonawczy),
Rada Polityki Pieniężnej – przewodniczy prezes NBP – członkowie (10 osób) powoływani przez sejm, senat, prezydenta. Działania:
- ustala coroczne założenia polityki pieniężnej przed rokiem budżetowym przed parlamentem
- przekazuje sprawozdanie w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego,
- ustala stopy procentowe NBP i rezerwę obowiązkową banków
(rezerwa obowiązkowa to kwota pieniędzy które nie można pożyczać i jest odprowadzana do NBP),
- RPP obserwuje rynek pieniądza i jest organem decyzyjno-kontrolnym..
Bankowy Fundusz Gwarancyjny - wyposażony w osobowość prawną i wypełnia zadania w zakresie obowiązkowego i umownego systemu gwarantowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz określa rodzaje działań podejmowanych w celu udzielenia bankom pomocy, którym grozi utrata wypłacalności.
Podstawą finansowania funduszu są środki gromadzone przez banki w ustalonej procentowo wielkości na zaspokojenie roszczeń.
Reguluje ustawa z 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, której zadania realizuje Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który jest centralnym organem administracji rządowej podległy Prezesowi RM.
a. Ustawa określa:
- warunki rozwoju i ochrony konkurencji,
- zasady ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów
czyli przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję oraz praktykom naruszającym interesy konsumentów, jak również antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców i ich związków.
1. Kluczowe pojęcie dla istnienia ustawy to porozumienie rozumiane jako zawieranie umów między przedsiębiorcami lub związkami przedsiębiorców, uzgodnień i uchwał.
Zakazane są porozumienia, których celem albo skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku jak:
a) porozumienia cenowe (ustalanie cen, warunków sprzedaży),
b) kontyngentowe (ograniczenie lub kontrolowanie produkcji lub zbytu), c) podziałowe (podział rynku zbytu lub zakupu).
2. Indywidualna praktyka monopolistyczna to nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców, które polega między innymi na:
a) narzucaniu nieuczciwych cen,
b) ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów i konsumentów.
3. Przeciwdziałanie koncentracji przedsiębiorców – zamiar koncentracji podlega zgłoszeniu Prezesowi UOKiK jeżeli łączny obrót ...
gosicka