I. Rozwój spostrzegania wzrokowego u noworodka
( pierwsze 30 dni).
· Umiejętności:
- umiejętność skupiania wzroku na twarzy osoby dorosłej.
- śledzenie ruchu przedmiotu po łuku 90° ( 45° z każdej strony).
- skupianie wzroku podczas leżenia na brzuchu: na twarzy osoby dorosłej lub na przesuwanym po prześcieradle czerwonym pierścieniu.
· Ćwiczenia:
1. Skupianie wzroku na twarzy osoby dorosłej.
Terapeuta:
-pochyla się nad twarzą dziecka (odległość około 15 cm) i melodyjnie wypowiada sylaby. Ponieważ skupia ono wzrok na poruszających się elementach twarzy - bardzo istotny jest efekt poruszających się ust. Kobiety powinny użyć jaskrawoczerwonej szminki do warg.
-szybko zasłania i odsłania twarz z wykorzystaniem czarnej i czerwonej przesłony (koniecznie musi to być sztywny, owalny karton, najwygodniej umieścić go na cienkiej listewce).
-wolno przesuwa twarz nad główką dziecka po łuku 90°.
-pokazuje dziecku karton owalnego kształtu (wielkości twarzy dorosłego człowieka) z narysowanymi dużymi oczami.
2. Śledzenie ruchu przedmiotu po łuku 90°.
Prowadzący ćwiczenia:
-przesuwa nad głową dziecka czerwony pierścień (średnica wewnętrzna 8 cm, grubość 2 cm) zawieszony na nitce.
-powoli przesuwa karton formatu A4 (ustawiony tak, by dziecko mogło dobrze widzieć całą powierzchnię) z narysowaną biało-czarną szachownicą (pola o wymiarach 6 na 6 cm).
-powoli przesuwa karton formatu A4 (ustawiony tak, by dziecko mogło dobrze widzieć całą powierzchnię) z narysowaną biało-czarną spiralą.
3. Skupianie wzroku podczas leżenia na brzuchu.
-przesuwa po białym prześcieradle czerwony pierścień (średnica wewnętrzna 4 cm, grubość 2 cm) tak, by dziecko mogło śledzić ten ruch, unosząc główkę.
-przemawia do dziecka, które próbuje unieść głowę, leżąc na brzuchu. Twarz musi być usytuowana w taki sposób, by oczy dorosłego znalazły się na jednej linii z oczami malucha.
-przesuwa po białym prześcieradle czarny klocek (długość boków 4 cm) tak, by dziecko mogło śledzić ten ruch, unosząc głowę.
II. Rozwój spostrzegania wzrokowego u dziecka dwumiesięcznego.
-reagowanie mimiką na twarz dorosłego.
-śledzenie wzrokiem osoby poruszającej się.
1. Reagowanie mimiką na twarz dorosłego.
-pochyla się nad łóżeczkiem (odległość między twarzami powinna wynosić około 15 cm) i wypowiada zdania o różnej intonacji, dostosowując do nich mimikę. Dziecko dwumiesięczne chętnie patrzy na silnie skontrastowane kontury twarzy ( na styku włosów i skóry, podbródka i odzieży), konieczne jest więc ubranie ciemnej bluzki, a osoby o jasnych włosach powinny włożyć ciemną czapkę.
-naśladuje mimikę dziecka, powtarzając melodyjnie sylaby otwarte (zakończone samogłoską).
- przemawia do dziecka, poruszając głową tak, by niemowlę miało okazję obserwować twarz dorosłego pod różnym kątem, także z profilu.
2. Śledzenie wzrokiem osoby poruszającej się.
-nachyla się nad łóżeczkiem, wypowiada sylaby i powoli oddala się, sprawdzając, czy dziecko podąża za nim wzrokiem.
-ubrany w czerwoną bluzkę, stara się zwrócić na siebie uwagę dziecka, odchodzi i zbliża się do łóżeczka.
-ubrany w bluzkę w czarno-biały wzór. Stara się zwrócić na siebie uwagę dziecka, odchodzi i zbliża się do łóżeczka.
-umieszcza na głowie małą latarkę i porusza się w pobliżu łóżeczka (wieczorem przy zgaszonym świetle).
III. Rozwój spostrzegania wzrokowego u dziecka trzymiesięcznego.
- reagowanie uśmiechem na uśmiech.
- śledzenie obrazu znikającego z pola widzenia (obracanie głowy za przedmiotem lub osobą)
1. Reagowanie uśmiechem na uśmiech.
-pochylając się nad dzieckiem, śmieje się głośno i jednocześnie kiwa głową ( to ważne ze względu na łatwiejszą percepcję obrazu w ruchu).
-kładąc rękę na piersi niemowlęcia, uśmiecha się i kiwa głową.
-pochylając się nad dzieckiem, naprzemiennie uśmiecha się i formuje usta w tzw. dzióbek.
-ubiera i zdejmuje duże okulary przeciwsłoneczne.
2. Śledzenie obrazu znikającego z pola widzenia.
-pochyla się nad łóżeczkiem, uśmiecha się i – śpiewając piosenkę- powoli znika z pola widzenia dziecka.
-przesuwa nad głową dziecka zawieszony na nitce czerwony pierścień (średnica wewnętrzna 8cm, grubość 2 cm) tak, by znikał z pola widzenia.
-powoli przesuwa karton formatu A4, by znikał z pola widzenia (ustawiony tak, żeby dziecko mogło dobrze widzieć całą powierzchnię z narysowaną żółto- czarną szachownicą o układzie 8 na 12 pól).
-powoli przesuwa karton formatu A4, by znikał z pola widzenia (ustawiony tak, żeby dziecko mogło dobrze widzieć całą powierzchnię z narysowaną żółto- czarną spiralą).
IV. Rozwój spostrzegania wzrokowego u dziecka czteromiesięcznego.
-oglądanie grzechotki podczas potrząsania nią ruchem nieukierunkowanym.
-oglądanie małych przedmiotów położonych na stole.
1. Oglądanie grzechotki podczas potrząsania nią.
- przygotowuje kolorową grzechotkę z naklejonymi srebrnymi skrawkami folii. Umieszcza ją na linii wzroku dziecka, potrząsając w celu wywołania dźwięku. Wkłada dziecku do ręki i potrząsa zabawką, trzymając piąstkę dziecka w swojej dłoni ( za względu na kawałki folii aluminiowej, grzechotka może być wykorzystywana tylko do ćwiczeń, podczas których nie ma niebezpieczeństwa włożenia zabawki do ust).
-podaje dziecku kulistą grzechotkę z naklejonym spiralnym żółto-czarnym wzorem.
-podczas kąpieli wkłada dziecku do ręki ulubioną zabawkę.
2. Oglądanie małych przedmiotów położonych na stole.
Dziecko „siedzi” na kolanach rodzica w taki sposób, że głowa oparta jest na jego piersiach. Rodzic trzyma dziecko tak, aby ramiona nie zasłaniać pola widzenia.
-trzymając dziecko na kolanach, układa na stole kolorowe klocki, grzechotki, lalki, misie, samochodziki. Poruszając zabawkami, nazywa je, wypowiada także wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
-wysypuje z kolorowej buteleczki czerwone i żółte koraliki, a wrzucając je ponownie, wypowiada słowo ”bach”.
-drewnianą łyżką, pomalowaną w żółto-czarne paski, uderza w krawędź stołu.
-układa na szachownicy pionki i porusza nimi.
-układa na białej powierzchni wzory z dużych kolorowych guziczków.
-podczas kąpieli wrzuca do wanny kolorowe piłeczki.
V. Rozwój spostrzegania wzrokowego u dziecka pięciomiesięcznego.
- utrzymywanie zabawki w dłoni i koncentrowanie wzroku na innym przedmiocie.
-koncentrowanie wzroku na ustach mówiącej osoby dorosłej.
1. Utrzymywanie zabawki w dłoni i koncentrowanie wzroku na innym przedmiocie.
-podaje dziecku zabawkę i czeka na rozpoczęcie zabawy. Wyjmuje z pudełka kolorowy przedmiot i pokazuje dziecku. Istotne jest, aby podczas obserwacji działań dorosłego utrzymywało ono w dłoni swoją zabawkę.
-podaje dziecku grzechotkę i włącza mikser, odkurzacz czy elektryczną maszynkę do golenia. Tu ważne jest sprawdzenie, czy dźwięki te nie wywołują strachu dziecka. Osoba dorosła musi znajdować się w polu widzenia niemowlęcia.
-podczas kąpieli podaje dziecku grzechotkę, po kilku sekundach zaczyna śpiewać lub melodyjnie przemawiać do niego.
2. Koncentrowanie wzroku na ustach mówiącej osoby dorosłej.
-pochyla się nad łóżeczkiem i mówi do dziecka melodyjnym głosem, z charakterystyczną wznoszącą intonacją.
-śpiewa tak, by jego usta były dobrze widoczne.
-śpiewa w ciemności, oświetlając swoje usta latarką.
VI. Rozwój spostrzegania wzrokowego u dziecka
sześciomiesięcznego i siedmiomiesięcznego.
-oglądanie przedmiotów podczas manipulowania nimi.
-umiejętność oceniania odległości, w jakiej znajdują się przedmioty.
-spoglądanie za przedmiotem, który spadł ze stołu.
1. Oglądanie przedmiotów podczas manipulowania nimi.
-przygotowuje dla dziecka zabawki, które wydają dźwięki pod wpływem obracania nimi ( nie muszą to być tylko grzechotki, łatwo wywołać interesujące dla dziecka dźwięki, wprawiając w ruch kółka autka lub skrzydełka wiatraczka).
-pokazuje, jakie dźwięki można wywołać, postukując przedmiotami.
-wsypuje do przeźroczystej buteleczki kolorowe guziki i przesypuje je, poruszając tym szczególnym instrumentem muzycznym.
2. Umiejętność oceniania odległości, w jakiej znajdują się przedmioty.
-pokazuje na półce zabawkę i powoli zbliża się z nią do dziecka.
-umieszcza przed dzieckiem dwie takie same zabawki (piłki, klocki, autka) tak, by tylko jedną z nich mogło samo dosięgnąć ręką.
-siada z dzieckiem na materacyku pod stołem, z którego zwisają kolorowe szarfy. Terapeuta pociąga za jedną z nich, kiedy szarfa spadnie, zachęca malucha do podjęcia takiego samego działania.
-podczas kąpiel umieszcza w wanience pływające zwierzątka tak, by dziecko mogło tylko niektóre z nich uchwycić.
3. Spoglądanie za przedmiotem, który spadł ze stołu.
-sadza dziecko na kolanach matki lub swoich, przy stole Lu na dziecięcym wysokim krzesełku, z małym stoliczkiem. Na stole (stoliku) nie mogą znajdować się żadne przedmioty. Terapeuta kładzie przed dzieckiem czerwoną lub żółtą piłkę, kiedy dziecko skupi na zabawce wzrok, toczy piłkę do krawędzi blatu. Dziecko powinno przechylić górną połowę ciała tak, by móc zobaczyć przedmiot, który spadł.
VII. Rozwój spostrzegania wzrokowego u dziecka
ośmiomiesięcznego i dziewięciomiesięcznego.
-przygląda się przedmiotom, manipulując nimi ( z przeciwstawieniem kciuka).
-poszukuje przedmiotu, który zniknął z pola widzenia.
-śledzi ruch zabawek wyrzucanych z łóżeczka.
-przyciąga przedmioty, które może dosięgnąć, zmieniając położenie ciała.
-naśladuje czynności dorosłego.
1. Przyglądanie się przedmiotom podczas manipulowania nimi ( z przeciwstawieniem kciuka).
-przygotowuje dla dziecka różnokolorowe klocki, kolorowe plastikowe łyżeczki, drewniane piramidki- pokazuje dziecku, jak można się nimi bawić.
-wrzuca do wiaderka lub pudełka różne zabawki i przedmioty.
-podczas zabawy w wannie pokazuje, jak- uderzając rączką w wodę- wprawić w ruch pływające zabawki.
2. Poszukiwanie przedmiotu, który zniknął z pola widzenia.
-pokazuje dziecku zabawkę, potem ukrywa ją pod ściereczką (pieluszką). -wyjmuje z pudełka kolorowe klocki i piłki, ukrywa je w dłoniach.
-imitując lot samolotu, jazdę samochodu, ukrywa zabawkę pod poduszką.
-chowa czerwoną, gumową piłeczkę pod kubkiem.
-chowa żółty samochodzik pod plastikowym talerzem.
-wkłada małą, czerwoną, gumową piłeczkę do dużej plastikowej miseczki pływającej w wannie.
3.Śledzenie ruchu zabawek wyrzucanych z łóżeczka.
-przywiązuje do szarfy kolorową piłkę lub inną zabawkę, pokazuje dziecku i wyrzuca za łóżeczko.
-wrzuca piłeczki i klocki do pudełka stojącego obok łóżeczka na podłodze.
-podaje dziecku piłeczki i klocki, aby wrzucało je do pudełka.
-małą wanienkę dziecka umieszcza w dużej wannie, wyrzuca zabawki z wanienki tak, by wpadły do wanny.
4. Przyciąganie przedmiotu, który dziecko może dosięgnąć, zmieniając położenie swego ciała.
-pokazuje dziecku, siedzącemu przy stole na kolanach osoby dorosłej, zabawkę, a gdy ono próbuje jej dosięgnąć, terapeuta przesuwa ją poza zasięg ręki dziecka.
5. Naśladowanie czynności dorosłego.
-układając rączki dziecka, uczy je zabawy w „ kosi, kosi”, „ ważyła myszka kaszkę „ itp.
-pokazuje na sobie, jak boli głowa, jaki tata jest duży ( obie ręce wyciągnięte nad głową), jak lata motylek, jak mama tańczy, jak jedzie auto (ruchy rąk imitujące obracanie kierownicą).
-pokazuje, jak lala je ( z wykorzystaniem butelki, łyżeczki), jak śpi (kołysanie w ramionach), jak mama czesze włosy (użycie grzebienia), jak jedzie auto, jak leci samolot ( z użyciem zabawek).
dziesięciomiesięcznego i jedenastomiesięcznego.
- odwracanie kartek książki, oglądanie i pokazywanie obrazków.
-wyjmowanie przedmiotów z pudełka.
-dotykanie palcem wskazującym szczegółów zabawek.
-zamykanie pudełek.
1.Odwracanie kartek książki.
-przygotowuje zafoliowane i zbindowane duże, kolorowe ilustracje; ogląda je wspólnie z dzieckiem.
-uczy dziecko odwracania kartek plastikowych książeczek.
-uczy dziecko odwracania kartek w książkach.
2.Oglądanie obrazków.
-pokazuje dziecku (ważne, by kilkakrotnie pokazywać palcem wskazującym) pojedyncze ilustracje i nazywa je.
-wskazuje obrazki na dużych ilustracjach i nazywa je.
-wskazuje przedmioty w gazetkach reklamowych, gazetkach, na opakowaniach, pudełkach.
3.Pokazywanie obrazków.
-nazywa obrazki i pokazuje je palcem dziecka.
-nazywa obiekty (osoby, zwierzęta i rzeczy) na dużych ilustracjach i pokazuje je palcem dziecka.
-palcem dziecka pokazuje przedmioty w gazetkach reklamowych, gazetach, na opakowaniach, pudełkach.
4. Wyjmowanie przedmiotów z pudełka.
-wkłada do dużego pudełka dwa czerwone klocki (dziecko musi mieć możliwość śledzenia wzrokiem tej czynności), potrząsa pudełkiem, przysuwa go w kierunku dziecka, ustawiając na stole w linii środkowej.
-kilkakrotnie wrzuca i wyjmuje z pudełka kolorową, gumową piłkę. Zachęca dziecko do powtórzenia zabawy.
-wkłada do wanny plastikowe pudełka różnej wielkości, pokazuje, jak wyjąć małe pudełeczko z dużego.
5.Dotykanie palcem wskazującym szczegółów zabawek.
-kilkakrotnie wskazuje palcem oczy misia, lalki, pajacyka. Zachęca dziecko do naśladowania tej czynności.
-wprawia w ruch koła małego autka, popychając je palcem wskazującym. Powtarza tę czynność palcem dziecka.
-wkłada palec wskazujący do otworów w pudełku. Podaje pudełko dziecku.
-wrzuca do wanny plastikowe zwierzątka, wskazuje palcem oko na przykład: misia, kaczuszki, pieska.
6. Zamykanie pudełek.
-pokazuje dziecku, jak się otwiera i zamyka pudełko (plastikowe pudełko na pożywienie – po lodach, sałatkach, jogurtach).
-nakłada pokrywkę na garnek, zdejmuje ją i podaje dziecku.
-demonstruje otwieranie i zamykanie puszki.
dwunastomiesięcznego.
- kontrolowanie wzrokiem czynności wykonywanych przy użyciu narzędzi (kredki, ołówka, pisaka, łyżki, grzebienia).
-wykorzystywanie sznurka, by przyciągnąć przedmiot.
-wkładanie małego pudełka do dużego.
1. Koordynacja wzrokowo-ruchowa podczas używania narzędzi.
-przygotowuje żółte, czerwone i białe zafoliowane kartoniki o formacie A5 oraz gruby pisak do rysowania po folii. Rysuje linie, koła i kropki, zachęca dziecko do podjęcia takich samych działań.
-do kubeczka nasypuje piasek, pokazuje, jak karmić lalkę łyżeczką.
-grzebieniem o dużym rozstawie zębów pokazuje, jak czesać lalce włosy.
-rysuje (schematycznie) dziecku dom, kota, auto, postać ludzką, nazywając obrazki.
2. Użycie sznurka do przyciągnięcia przedmiotu.
-pokazuje dziecku czerwony balonik na sznurku. Odsuwa zabawkę, przyciąga ją, pociągając za sznurek. Ponownie odsuwa balonik, pozostawiając sznurek w zasięgu dłoni dziecka.
-przywiązuje kolorową linkę do autka, zwierzątka, kładzie zabawkę na stole przed dzieckiem; zabawka musi znajdować się poza zasięgiem dłoni dziecka.
3. Wkładanie małego pudełka do dużego.
-demonstruje wkładanie małego pudełka do dużego.
-demonstruje wkładanie małej plastikowej miseczki do dużej.
-demonstruje wkładanie małej foremki do dużej.
-podczas zabawy w wannie wkłada mały plastikowy klocek do kubka.
VIII. Rozwój spostrzegania wzrokowego u dziecka
dwuletniego.
- dziecko odkrywa, że może zastosować znane schematy działania w nowych sytuacjach – dokonanie takiego transferu pozwala odkrywać skutki własnych działań.
- dziecko uczy się modyfikować dotychczasowe sposoby rozwiązywania zadań.
- doskonalenie umiejętności posługiwania się narzędziami
- dziecko staje się zdolne do tworzenia umysłowych reprezentacji swoich działań.
- może przewidywać skutki czynności zamierzonych przez siebie lub dorosłego.
-umieszcza klocki w otworach zróżnicowanych kształtem lub wielkością.
-buduje szeregi i wieże z klocków.
-dobiera połówki obrazków do całości.
-dobiera identyczne obrazki, pary zabawek, pary: przedmiot i odpowiadający mu obrazek.
-rozpoznaje zapisane samogłoski.
- dziecko dobiera samogłoski do obrazków tematycznych.
Terapeuta pokazuje, jak wykonać zadanie i stara się zachęcić dziecko do podjęcia takich samych działań. Jeśli prezentowana przez dorosłego czynność nie zostanie powtórzona należy ją wykonać ręką dziecka :
-układa wieżę z dwóch (na dalszym etapie z trzech, czterech) klocków i burzy ją, wypowiadając” bach” lub” bam...
elme