dragonia_nr29.pdf

Numer 29 – 2009

GNU Octave

GNU Octave (lub krócej: Octave ) jest

±rodowiskiem programistycznym wy-

sokiego poziomu, stworzonym z my-

±l¡ o obliczeniach numerycznych. Nie

jest to kolejny program przeznaczo-

ny dla matematyków, cho¢ mo»e by¢

i przez nich wykorzystywany. Oni ra-

czej skieruj¡ swoje zainteresowanie w

kierunku aplikacji takich jak Mathema-

tica . Z Octave uciesz¡ si¦ in»yniero-

wie, studenci, naukowcy, programi±ci

tworz¡cy aplikacje numeryczne, ﬁzy-

cy oraz. . . u»ytkownicy Matlaba , któ-

rzy chcieliby mie¢ bezpłatn¡ i w pełni

funkcjonaln¡ alternatyw¦.

Cało±¢ na stronie 30

Aria2

Aria2 jest szybkim konsolowym me-

ned»erem ±ci¡gania plików, maj¡cym

jednak du»e mo»liwo±ci. Wprawdzie

ka»da przegl¡darka WWW posiada

własny mened»er downloadu (cz¦sto

oparty na wget) a programów do ±ci¡-

gania plików via BitTorrent jest co naj-

mniej kilka, niemniej zawsze warto

spróbowa¢ czego± nowego.

Cało±¢ na stronie 22

Wst¦pniak

Drodzy Czytelnicy

Spis tre±ci

System

Jak to zrobi¢ w Aptitude, czyli zarz¡dzanie pakietami w Debianie (i nie tylko) – cz¦±¢ 3 . . . . . . . . . . 3

Zanim utopicie Marzann¦, przegonicie

zim¦ i zaprosicie wiosn¦, zapraszam Was do

lektury kolejnego numeru Dragonii.

Dla pocz¡tkuj¡cych webmasterów ma-

my pierwszy artykuł z serii o PHP. Dla na-

ukowców – artykuł o Octave, czyli jak poli-

czy¢ i si¦ nie zm¦czy¢. Ciekawostk¡ jest arty-

kuł o tym, jak z poziomu Linuksa zarz¡dza¢

plikami w iPodzie, by mo»na je na iPodzie

odtworzy¢.

Ponadto w numerze znajdziecie prze-

pis, jak poskromi¢ klawiatur¦ multimedial-

n¡, a z kolekcji zdj¦¢ zrobi¢ ﬁlm z muzyk¡

na DVD.

Tyle na zach¦t¦, zapraszam do lektury

całego numeru.

Programowanie

Kurs PHP – cz¦±¢ I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

GTK Themes – poradnik, cz¦±¢ druga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Software

Linux w biurze – KSpread . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Aria2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Dvd-slideshow – mały program do tworzenia wielkich prezentacji . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

GNU Octave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Pingwin kontra iPod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Vitetris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Konﬁguracja klawiatury multimedialnej z wykorzystaniem OSD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Literatura

Ksi¡»ki wydawnictwa PWN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Ksi¡»ki wydawnictwa HELION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Tomasz Łuczak

zast¦pca redaktora naczelnego

Piotr Krakowiak – redaktor naczelny, zało»yciel, koordynacja, skład,

Tomasz Łuczak – zast¦pca redaktora naczelnego, skład,

Paulina Budzo« – korekta, skład,

Rafał Domeracki – sekretarz redakcji, opieka nad hostingiem,

Karol Kozioł – redaktor oraz koordynator redaktorów i artykułów,

Piotr Szewczuk – opieka nad hostingiem,

Krzysztof Biskup – opieka nad www, redaktor,

Krzysztof Ołowski – korekta,

Keyto, Łukasz Ciesielski, Łukasz Wojno, Andrzej Warzy«ski.

Współpracuj¡cy: Aleksandra Brzezi«ska, Rafał Olejnik,

Maciek Rutecki, Rafał Surynt

www: http://www.dragonia.pl

forum: http://forum.dragonia.pl

e-mail: redakcja@dragonia.pl

Wszystkie publikowane materiały s¡ obj¦te pra-

wem autorskim na zasadach licencji Creative

Commons CC-BY. Nie ponosimy odpowiedzial-

no±ci za tre±¢ ogłosze«. Nazwy ﬁrm, nazwy han-

dlowe i znaki towarowe, zostały u»yte w publika-

cji jedynie w celach informacyjnych i s¡ własno-

±ci¡ poszczególnych podmiotów.

Skład za pomoc¡ systemu L A T E X fontami TeX Gyre i Latin Modern

Pierwowzór layoutu Dragonia Magazine przygotował m4c

numer 29 – 2009

System

Jak to zrobi¢ w Aptitude, czyli zarz¡dzanie pakietami

w Debianie (i nie tylko) – cz¦±¢ 3

AndrzejWarzy«ski

Aptitude to zaawansowany i rozbudowany mened»er pakietów

dla systemu Debian GNU/Linux oparty na infrastrukturze zarz¡-

dzania pakietami APT. Za pomoc¡ Aptitude zainstalujesz, zak-

tualizujesz oraz usuniesz wybrane przez siebie pakiety z opro-

gramowaniem. Ten artykuł przybli»y Ci najprzydatniejsze funkcje

Aptitude i ułatwi prac¦ z nimi. Na koniec obiecuj¦ niespodziank¦.

Zapraszam Was równie» do lektury moich dwóch poprzednich ar-

tykułów na temat zarz¡dzania pakietami w Debianie, w których

opisałem ju» kilka funkcji Aptitude.

W momencie pisania tego artykułu graﬁczny interfejs Aptitude wci¡» znaj-

dował si¦ jedynie w repozytorium „experimental”. Poniewa» wi¦kszo±¢ osób

pracuje na stabilnej lub testowej wersji Debiana, która udost¦pnia jedynie inter-

fejs napisany w Ncurses, ten artykuł b¦dzie opierał si¦ na „konsolowej” wersji

Aptitude.

Aby uruchomi¢ Aptitude, wpiszcie w konsoli:

my list¦ podgrup. Wybieraj¡c kolejno podgrup¦ „admin” a nast¦pnie „main”

(odpowiada ona oprogramowaniu zainstalowanym z głównego repozytorium

Debiana), zobaczymy list¦ zainstalowanych z tej podgrupy programów.

aptitude

Je±li zrobicie to z poziomu zwykłego u»ytkownika, nie b¦dziecie mogli niczego

zainstalowa¢, zaktualizowa¢ ani usun¡¢. Z drugiej strony taki tryb jest ideal-

ny, je±li chcecie jedynie poeksperymentowa¢ i przetestowa¢ działanie ró»nych

funkcji.

Po wł¡czeniu Aptitude zobaczycie okno programu podzielone na kilka ob-

szarów. Zaznaczona na niebiesko górna cz¦±¢ ekranu to menu oraz znajduj¡ce

si¦ pod nim obja±nienie najwa»niejszych skrótów klawiszowych. Poni»ej na

czarnym tle znajduje si¦ lista dost¦pnych pakietów. Opis zaznaczonej w danej

chwili grupy pakietów znajduje si¦ w dolnym czarnym bloku. Aby wej±¢ do

górnego menu, wciskamy [Ctrl]+[T]. Po menu poruszamy si¦ za pomoc¡ strza-

łek, za pomoc¡ klawisza [Enter] wybieramy poszczególne opcje, a wciskaj¡c

ponownie [Ctrl]+[T] wychodzimy z menu. Opis aktualnie wybranej opcji me-

nu znajdziecie na dole ekranu. List¦ wszystkich dost¦pnych skrótów klawiszo-

wych zobaczycie po wci±ni¦ciu [?], a zamkni¦cie j¡ za pomoc¡ [Q]. Wciskaj¡c

[Enter] na jednym z wierszy widocznych zaraz po uruchomieniu Aptitude,

rozwiniemy dan¡ grup¦ (wybierzmy np. „Zainstalowane pakiety”) i zobaczy-

Rysunek 1. Napisany w Ncurses interfejs Aptitude

Na li±cie pakietów ka»demu programowi odpowiada jeden wiersz. Ka»dy

wiersz zaczyna si¦ od ﬂag, które opisuj¡ stan pakietu. Dla przykładu wpis:

piAUnazwa_pakietu +5837kB<brak> 1.160-2

oznacza pakiet „nazwa_pakietu”, który nie jest zainstalowany (p), zostanie za-

raz zainstalowany (i), został automatycznie zaznaczony do instalacji (A) oraz

pochodzi spoza listy „zaufanych” pakietów (U). Po prawej stronie wiersza zoba-

czymy numer aktualnie zainstalowanej wersji programu („<brak>”) oraz numer

numer 29 – 2009

System

najnowszej dost¦pnej wersji („1.160-2”) jak równie» ilo±¢ dodatkowego miejsca,

która zostanie u»yta po aktualizacji.

Kilka słów na temat ﬂag. Pierwsza ﬂaga odpowiada za aktualny stan pa-

kietu. Najcz¦±ciej pojawi si¦ w tym miejscu:

i – dla pakietów zainstalowanych,

p – dla pakietów, które albo nigdy nie były zainstalowane, albo zostały usuni¦te

razem z plikami konﬁguracyjnymi, item[c] – dla pakietów usuni¦tych, po

których zostały pliki konﬁguracyjne.

Druga ﬂaga to tzw. ﬂaga „akcji”. Najcz¦±ciej zobaczymy tutaj:

i – pakiet zostanie zainstalowany,

u – pakiet zostanie zaktualizowany,

d – pakiet zostanie usuni¦ty.

Zale»no±ci

Czasami zmiana stanu pakietu b¦dzie powodem niespełniania zale»no±ci mi¦-

dzy pakietami. Aptitude od razu o tym powiadomi i poda powody takiego

stanu rzeczy. Dla przykładu, próba usuni¦cia na moim komputerze pakietu

„kde-core” spowoduje pojawienie si¦ 3 komunikatów (znaków) ostrzegaw-

czych. Pierwszy to informacja o liczbie niespełnionych zale»no±ci (w górnej

belce). Drugi to zaznaczone na czerwono pakiety, które zale»¡ od usuwanego

pakietu (na li±cie pakietów). Trzeci komunikat to propozycja rozwi¡zania pro-

blemu, która pojawia si¦ w dolnej belce okna. Aby szybko znale¹¢ uszkodzone

pakiety (czyli np. takie, które maj¡ niespełnione zale»no±ci), wybierz [B]. Apti-

tude zaproponuje Ci co najmniej jedno rozwi¡zanie problemu z zale»no±ciami.

Wciskaj¡c [E], zobaczysz pierwsze, a wciskaj¡c [.] oraz [,], b¦dziesz mógł obej-

rze¢ pozostałe. Aby wybra¢ konkretne rozwi¡zanie, wybierz [A].

Uwaga: Aptitude automatycznie wybierze i zastosuje swoj¡ pierwsz¡ propozy-

cj¦, je±li sami nie wybierzemy innej!

Podstawowe operacje

Je±li chcemy znale¹¢ jak¡± paczk¦ (np. w celu zainstalowania jej), mo»emy albo

skorzysta¢ z górnego menu, albo wcisn¡¢ [/] i nast¦pnie wpisa¢ jaki± wzorzec.

Zostanie wskazany pakiet, którego nazwa zawiera podany wzorzec. Je±li jesz-

cze raz wci±niemy [/], Aptitude wska»e kolejny pakiet, którego nazwa pasuje

do podanego wzorca. Backslash [\] działa podobnie z t¡ ró»nic¡, »e wyszukuje

wstecz. Wciskaj¡c [L] i wpisuj¡c jak¡± fraz¦, ograniczymy zbiór wy±wietlanych

pakietów do tych, których nazwa zawiera podany przed chwil¡ tekst.

W celu zaznaczenia pakietu do instalacji lub aktualizacji, wciskamy [+]

(po uprzednim najechaniu na pakiet). Wci±ni¦cie [-] spowoduje deinstalacj¦.

Za pomoc¡ [=] „wstrzymamy” pakiet, tzn. nie pozwolimy na jego zaktuali-

zowanie. Aptitude nie wprowadzi zmian natychmiastowo. Zaznaczenie pa-

kietu do instalacji/deinstalacji/aktualizacji spowoduje, »e przy jego nazwie

pojawi si¦ litera i/d/u, cały wiersz zostanie pod±wietlony na kolor zielo-

ny/ﬁoletowy/niebieski oraz zostanie wy±wietlona przybli»ona liczba mega-

bajtów potrzebnego miejsca (w przypadku instalacji). Zmiany nale»y nast¦pnie

zatwierdzi¢, ale o tym za chwil¦. Aby cofn¡¢ zmiany przed ich zatwierdzeniem,

nale»y wybra¢ [Ctrl]+[U]. Aktualizacja wszystkich pakietów naraz nast¡pi po

wybraniu [U]. Aby faktycznie dokona¢ zmian w systemie, musimy na koniec

dwukrotnie wybra¢ [G], które działa podobnie jak commit w bazach danych.

Zanim zainstalujemy nowe oprogramowanie zadbajmy o aktualizacj¦ bazy pa-

kietów, z której korzysta Aptitude – zrobimy to wciskaj¡c [U]. Na koniec mo»e-

my zako«czy¢ działanie Aptitude za pomoc¡ [Q] (zamykaj¡c wcze±niej otwarte

„okna/widoki” – o nich opowiem w dalszej cz¦±ci artykułu).

Rysunek 2. Problemy z zale»no±ciami

numer 29 – 2009

System

Jak to czyta¢, czyli o widokach

Przegl¡daj¡c pakiety w dolnej połowie ekranu, zobaczymy opis aktualnie za-

znaczonego pakietu. Wciskaj¡c [I] mo»emy zmieni¢ rodzaj wy±wietlanych in-

formacji. Do wyboru jest m. in. opis pakietu oraz opis jego zale»no±ci. [C]

wy±wietli changelogi danego pakietu.

Aptitude pozwala na prac¦ z kilkoma „widokami” naraz. Widok to po pro-

stu to wszystko, co pojawia si¦ pod górn¡ niebiesk¡ belk¡, na której znajduje

si¦ lista aktualnie otwartych widoków. Nowy widok jest otwierany na przykład

wtedy, gdy wciskasz [Enter] na konkretnym pakiecie. W tym przypadku nowy

widok b¦dzie zawierał kompletny opis danego pakietu. Aby zamkn¡¢ dany

widok, wci±nij [Q], a »eby przeł¡cza¢ si¦ mi¦dzy ró»nymi widokami – wci±nij

[F6] i [F7].

Cudzysłowy nie s¡ konieczne, ale pozwalaj¡ omin¡¢ kłopoty zwi¡zane

z tzw. znakami specjalnymi. Równowa»nie do powy»szego mo»emy napisa¢:

-naptitude

Podobnie jak ?name() , wi¦kszo±¢ zamieszczonych poni»ej polece« ma swoj¡

skrócon¡ wersj¦.

?not(wzorzec) – wybierz pakiety, które nie pasuj¡ do wzorca

?action(zmiana) – wybierz pakiety, które zostały zaznaczone do zmian (np.

„install”, „upgrade”

?and(wzorzec1, wzorzec2) – wybierz pakiety, które pasuj¡ do wzorca1 i wzor-

ca2

?automatic – znajd¹ pakiety, które zostały zainstalowane automatycznie

?conﬂicts(wzorzec) – wybierz pakiety, które powoduj¡ konﬂikt z pakietami,

które pasuj¡ do wzorca

?conﬁg-ﬁles – znajd¹ pakiety, które zostały usuni¦te, ale po których zostały

pliki konﬁguracyjne

?description(wzorzec) – wybierz pakiety, których opis pasuje do wzorca

?or(wzorzec1, wzorzec2) – wybierz pakiety, które pasuj¡ do wzorca1 lub wzor-

ca2

Bezpiecze«stwo

Ka»dy mened»er pakietów oparty na APT korzysta z repozytoriów zapisanych

w pliku sources.list . Sk¡d mamy pewno±¢, »e dane repozytorium zawiera wła±ci-

we programy, a nie podmienione pakiety z wirusami i/lub ko«mi troja«skimi?

Od jakiego± czasu APT korzysta z ochroniarza opartego na popularnym syste-

mie szyfruj¡cym GPG, który sprawdza, czy instalowane oprogramowanie jest

identyczne z tym, znajduj¡cym si¦ na oﬁcjalnych serwerach Debiana. Je±li dany

program ró»ni si¦ od tego umieszczonego na głównym serwerze Debiana lub

pochodzi spoza oﬁcjalnego repozytorium Debiana (uwaga: nie wszystkie pro-

gramy spoza tego serwera to trojany, czasami to bardzo popularne i przydatne

oprogramowanie), wtedy Aptitude uraczy nas ostrze»eniem. Je±li chcesz, aby

Aptitude/APT zaufał dodatkowemu serwerowi, musisz zdoby¢ klucz publicz-

ny, którym podpisuje si¦ list¦ pakietów tego serwera. Zazwyczaj b¦dzie to plik z

rozszerzeniem asc – na przykład nowy.asc . Nast¦pnie w pliku /etc/apt/trusted.gpg

nale»y doda¢ wpis:

gpg--no-default-keyring--keyring/etc/apt/trusted.gpg--importnewkey.asc

Od tej pory Aptitude b¦dzie ufał nowemu serwerowi tak jak innym mirrorom

Debiana.

Słów kilka o szukaniu

Aptitude posiada do±¢ rozbudowany system przeszukiwania bazy pakietów.

Poni»ej podaj¦ kilka najpopularniejszych przykładów.

Je±li chcemy znale¹¢ pakiet zawieraj¡cy w nazwie słowo „cos_tam”, wpisu-

jemy (po uprzednim wci±ni¦ciu [/]):

?name(’’cos_tam’’)

Rysunek 3. Wcale Wam si¦ nie wydaje, to naprawd¦ jest saper!

numer 29 – 2009

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: