1. Jednym z podstawowych czynników wpływających na wielkość produkcji jest zdolność produkcyjna, która zależy od posiadanych maszyn i urządzeń wykonujących podstawowe operacje technologiczne
* Zdolność produkcyjna maszyn określa wielkość produkcji, jaką można uzyskać w danym okresie przy optymalnym wykorzystaniu pozostałych czynników produkcji.
Miernikiem zdolności produkcyjnej maszyn jest ilość wyrobów gotowych, detali lub operacji technologicznych wykonanych przez maszyny w określonym czasie.
Do obliczenia zdolności produkcyjnej maszyn i urządzeń bierze się pod uwagę dwa zasadnicze czynniki:
-efektywny czas pracy maszyny lub urządzenia
-pracochłonność produkcji
Czynniki te zależą od właściwości procesu produkcyjnego i organizacji pracy maszyny.
* Efektywny czas pracy maszyny określa się w godzinach na nadny okres (miesiąć, kwartał, rok). Do obliczenia służy kalenadarzowy czas pracy obejmujący wszystkie dni danego okresu- zgodnie z kalendarzem.
3. Przy pracy ciągłej efektywny czas pracy równa się kalenadarzowemu czasowi pracy zmiejszonemu o czas przerw remontowych
Te= Tk * 24h - Tr
Te- efektywny czas pracy w godzinach
Tk- kalendarzowy czas pracy w dniach
Tr- czas przerw na remonty w godzinach
4. Przy pracy nieciągłej uwzględnia się: dni wolne od pracy tj. niedziele i święta oraz dodatkowe dni wolne od pracy oraz przerwy na remonty, liczbę zmian w ciągu doby i czas trwania zmiany. Do obliczenia efektywnego czasu pracy potrzebny jest nominalny czas pracy, który obejmuje tylko dni robocze. Oblicza się go potrącając od kalendarzowego czasu pracy dni wolne od pracy
Te= (Tk - Tw) * Td - Tr
Te- efektywny czas pracy przy pracy nieciągłej
Tw- liczba dni wolnych od pracy
Td- czas pracy w godzinach i ciągu doby
5. Pracochłonność produkcji określa się za pomocą norm:
- wydajności maszyn określających liczbę wyrobów lub operacji jaką może wykonać maszyna w jednosce czasu
- czasu pracy maszyny, określających niezbędny czas wykonania poszczególnych wyrobów czy operacji
* Zdolność produkcyjną maszyn wykonujących te same wyroby czy operacje jest iloczyn efektywnego czasu pracy i normy wydajności maszyny
Z= Te * Np
Z- zdolność produkcyjna maszyn
Te- efektywny czas pracy
Np- norma wydajności pracy
lub iloraz efektywnego czasu pracy przez normę czasu pracy maszyny
Z= Te / Nc
Nc- norma czasu pracy maszyny
6. Zdolność produkcyjną przedsiębiorstw lub wydziału produkcyjnego z punktu widzenia maszyn i urządzeń określa:
- suma zdolności produkcyjnej maszyn różnych typów wykonywujących te same wyroby
- zdolność produkcyjną poszczególnych agregatów (decyduje ogniwo)
- zdolność produkcyjna wąskiego przekroju (gardła) podstawowego agregatu, jeżeli każda maszyna wykonuje inną operację technologiczną
np. (ryc str 104)
Przy produkcji maszyn wąskim przekrojem może być odlewnia, obróbka mechaniczna lub montaż- wąskim przekrojem są maszyny lub wydziały produkcyjne, które w porównaniu z pozostałymi posiadają za małą zdolność produkcyjną.
7. Zdolność produkcyjna nie jest w praktyce wykorzystywana w pełni z różnych przyczyn np. przestoje związane z awariami, brak obsady, materiału, energii itp.
Liczba zmian i wąskie przekroje wpływają poważnie na wykorzystanie zdolności produkcyjnej.
Wąskie przekroje decydują o wykorzystaniu zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa, dlatego należy je ujawniać i przewidywać środki ich likwidacji.
* REZERWA PRODUKCYJNA- różnica pomiędzy zdolnością produkcyjną, a stopniem jej wykorzystania.
Wpływ na wykorzystanie zdolności produkcyjnej wpływa:
- organizaja produkcji i pracy
-organizacja remontów
-wzrost ekstensywnego (zwiększenia czasu pracy) i intensywnego (zwiększenie wydajności wykorzystania maszyn i urządzeń.
Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej oblicza się porównując faktyczną produkcję ze zdolnością produkcyjną.
justyna9110