Burnette Robert - Droga do Wounded Knee II.pdf - Historia Indian - UmbraPagan

Robert Burnette & John Koster

DROGA DO

WOUNDED KNEE II

Tytuł oryginału:

"The Road to Wounded Knee"

Co. 1994 by Robert Burnette

SPIS TREŚCI:

Nowe wojny indiańskie

Nowy prezydent, nowe nadzieje

Ameryka Nixona, Ameryka indiańska

Narodziny Szlaku Złamanych Traktatów

Szlak Złamanych Traktatów - próba sił

Zajęcie Biura do Spraw Indian

Okupacja Biura do Spraw Indian

Finał waszyngtońskiego protestu

Gorąca zima 1973

Pierwsze dni Wounded Knee

Bohaterowie i dziennikarze

Ultimatum i moralne zwycięstwo

Siły federalne powracają

Niespełnio ne nadzieje

Krwawy koniec okupacji

Finał Wounded Knee

Ataki na AIM

Prawo i bezprawie

Zmiany w kraju Indian

Niepewna przyszłość

Russell Means kontra Richard Wilson

Zakończenie - od tłumacza

Chronologia

Latem 1974 roku ukazała się w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie książka, która spośród

innych, lepszych i gorszych pozycji poświęconych odradzającemu się ruchowi indiańskiemu

i wydarzeniom, które wstrząsnęły Ameryką, wyróżniała się głęboką analizą podejmowanego

problemu, atrakcyjnością formy i jeśli nie bezstronnością, to z pewnością pełnym spokoju i

rozwagi spojrzeniem na sprawy, które dzieliły na wrogie obozy nie tylko samych Indian, ale i

całą Amerykę.

Znajomość zagadnienia, trzeźwość sądów oraz wartość literacką gwarantowały osoby

autorów, ludzi obeznanych z problematyką indiańskiego aktywizmu oraz sztuką pisarską.

Robert Burnette, przewodniczący Rady Plemiennej Siuksów (Dakota) z rezerwatu Rosebud,

od ćwierćwiecza działał na rzecz swojego ludu, pełniąc między innymi przez trzy lata funkcję

przewodniczącego Krajowego Kongresu Indian Amerykańskich (NCAI), występując jako

współprzewodniczący Szlaku Złamanych Traktatów i negocjator w licznych konfliktach.

Swoją samotną walkę z Biurem do Spraw Indian opis a ł Burnette w swojej pierwszej książce

"The Tortured Americans" (Torturowani Amerykanie).

John Koster, drugi ze współautorów, to biały dziennikarz, specjalizujący się w sprawach

współczesnego indiańskiego aktywizmu i historii amerykańskiego Zachodu, piszący między

innymi dla znanego indiańskiego czasopisma "Akwesasne Notes".

Udostępniane polskiemu Czytelnikowi opracowanie, to fragmenty stanowiące około jednej

trzeciej 330-stronicowego oryginału. W ich wyborze tłumacz kierował się chęcią

przedstawienia mało znanego społeczno-politycznego tła, bezpośrednich przyczyn i

przebiegu wydarzeń z lat 1969-73, prowadzących do wybuchu najsłynniejszego

współczesnego protestu północnoamerykańskich Indian, określanego jako Wounded Knee II.

W ramach tego opracowania nie znalazły niestety miejsca omówione szeroko w oryginale

zagadnienia historyczne, społeczno-ekonomiczne i religijne, leżące u podstaw odrodzenia

indiańskich społeczności, ani też aneksy z tekstami dokumentów (Traktat Siuksów z 1868 r.,

Rezolucja o Ograniczeniu z 1953 roku), nie powinno to jednak umniejszać jego wartości

poznawczej. Pominięte fragmenty znajdą się być może w rękach polskiego Czytelnika w

przyszłości.

Minione dziesięciolecie potwierdziło w większości zawarte w książce oceny, nie straciły na

aktualności ani poruszane w niej problemy, ani propozycje przyszłościowych rozwiązań. Z

tych też względów pozycja ta powinna stanowić cenne źródło rzetelnej wiedzy oraz być

inspiracją dla wielu przemyśleń i rewizji dotychczasowych poglądów. Zapoznając się z nią ,

Czytelnik może wziąć udział w historycznym procesie Odrodzenia Indian.

Redakcja

Wstęp

NOWE WOJNY INDIAŃSKIE

Zajęcie wyspy Alcatraz w listopadzie 1969 roku przez niewielką grupkę młodych Indian

spowodowało w prasie pewne poruszenie. Część zawodowych radykałów i radykalnych

aktorek zainteresowało się na krótko wszystkim co indiańskie - głównie kobiecą modą rodem

z Francji i Hongkongu. Gdy w czerwcu 1971 roku rząd federalny odzyskał podstępem

Alcatraz, naśladowcy modnych spraw zniknęli jak mgła nad San Fr a ncisco, a młodzi

Indianie nie mieli dokąd pójść. Fakt, że wyspa stać się miała kosztownym i dotowanym

najprawdopodobniej z funduszy federalnych parkiem, zamiast finansowanym prywatnie

indiańskim centrum kulturalnym, także nie przyciągał już większej uwagi .

Prośba czterdziestu czterech pochodzących z wyboru przywódców plemiennych do

prezydenta Johnsona o "system pożyczkowy dla narodów słabo rozwiniętych" została

zignorowana przez prasę i Biały Dom.

2 listopada 1972 roku Ameryka i świat zaskoczeni zostali wiadomością tak niewiarygodną,

jak lądowanie z kosmosu. Grupa amerykańskich Indian zajęła budynek Biura do Spraw

Indian (Bureau of Indian Affairs - BIA) w Waszyngtonie, D.C. i utrzymywała go przeciwko

zmasowanym oddziałom i największej potędze na ziemi. P o raz pierwszy od czasu wojen

indiańskich wieści o zapomnianej mniejszości Ameryki stały się równie ważne jak

korespondencja o Wietnamie i nadchodzących wyborach prezydenckich.

Dla powiększenia zamieszania, amerykańscy Indianie byli równie chyba podzieleni co do

etyki i motywów tej okupacji, jak opinia publiczna. Sympatia dla Indian wzrosła, gdy władze

zagroziły użyciem siły, a wojowniczy przywódcy ślubowali zginąć w imieniu swoich praw.

Departament Spraw Wewnętrznych robił wszystko, by przedstawić swoich błądzących

podopiecznych jako armię wandali, a rząd naciskał na wybieralnych przywódców

indiańskich, by potępiali aktywistów jako pochodzących z miast bandytów i

nieodpowiedzialnych samozwańczych rewolucjonistów. Ale inni odpowiedzialni indiańscy i

biali p rzywódcy poparli okupację. Wydawało się, że każdy jest samodzielnym ekspertem w

sprawach problemów Indian. Ale fakty i cele okupacji pozostały równie tajemnicze, kiedy

protest się zakończył, jakimi były kiedy pierwsi militanci wtargnęli do budynku.

Okupac ja zakończyła się gdy prezydent zgodził się ustanowić Specjalną Federalną

Międzyagencyjną Grupę Roboczą (Special Fegeral Interagency Task Force) dla zbadania

federalnej polityki indiańskiej i indiańskich potrzeb. Grupa robocza podpisała porozumienie

wyszc z ególniające kroki, jakie miały zostać podjęte. Zalecenia grupy roboczej, oparte o

informacje dostarczone przez wszystkie zainteresowane partie i grupy, miały być dostarczone

prezydentowi do 1 czerwca 1973 r. razem z uzupełniającymi i niezależnymi stanowis kami

przedstawicieli Indian.

Część starszych Indian, którzy przeżyli pięć czy sześć dekad apatii i partactwa władz

uważała, że wszystko to jest zbyt piękne, aby mogło być prawdziwe.

I miała rację.

Władze federalne złamały umowę zanim wysechł jeszcze atrament i przedstawiły

niespodziewanie w Kongresie pakiet siedmiu projektów ustaw, bez jakichkolwiek konsultacji

z Indianami zaangażowanymi w konflikt wokół BIA. Grupy okupantów, nazywane łącznie

Szlakiem Złamanych Traktatów (The Trail of Broken Treaties), mu s iały się liczyć z jeszcze

jednym złamanym traktatem. Tymczasem w rezerwacie Pine Ridge w Dakocie Południowej,

szturmowym centrum indiańskiego aktywizmu, zdenerwowani urzędnicy BIA i pochodzący z

wyborów przywódcy plemienia przygotowywali gorące przyjęcie a ktywistom ze Szlaku

Złamanych Traktatów. Urzędnicy plemienni nienawidzili aktywistów, próbujących popsuć

im ich interesy i wprawiających w zakłopotanie ich popleczników z BIA. i administracji

Nixona. Sąd plemienny zakazał członkom Ruchu Indian Amerykański c h (AIM), jądra

aktywistów, przemawianie i gromadzenie się w rezerwacie, choć było to sprzeczne z

konstytucją. Policja BIA aresztowała dwóch Indian, którzy przybyli do własnego rezerwatu,

aby wziąć udział w spotkaniu właścicieli ziemskich Siuksów Oglala. T a ki był stan " prawa i

porządku" wśród plemiennych urzędników, próbujących napiętnować opozycję jako

kryminalnych wywrotowców.

Doprowadzenie do szału przez szydzenie ze sprawiedliwości planowali drastyczne środki

odzyskania swoich praw oraz obalenie sankcjonowanej przez władze korupcji i tyranii rady

plemiennej wraz z jej przewodniczącym. Popierani w tym byli przez starszyznę plemienną,

która przez całe życie cierpiała przez pozbawionych serc biurokratów i wreszcie ujrzała

ostatnią szansę na życie - lub może na śmierć - z dumą i poczuciem godności osobistej.

Dlatego w lutym 1973 roku społeczeństwo zmęczone dziesięcioletnią wojną w Indochinach

stanęło w obliczu nierealnej możliwości partyzanckiej wojny w sercu Ameryki, prawie że w

cieniu Mount Rushmore, Świątyni Demokracji wyrzeźbionej w świętej górze Siuksów.

Kataklizm nadszedł, kiedy biała policja i szacowni obywatele hrabstwa Custer w Dakocie

Południowej zdecydowali się potraktować z przymrużeniem oka śmierć dwudziestoletniego

Indianina z ręki białego człowieka, jako niewielkie zakłócenie spokoju. Była to historia

bardzo typowa dla Dakoty Południowej, ale tym razem zakończyła się inaczej.

Zjawił się bowiem wściekły tłum Indian, domagając się równej sprawiedliwości, co

zakończyło się w rezultacie paleniem budynków i starciem z policją na ulicach noszącego

nieszczęsną nazwę miasteczka Custer. Dwa dni później rasistowska zniewaga w barze w

Rapid City doprowadziła do kolejnych zamieszek w tej stolicy antyindiańskiego rasizmu.

Pobito wielu białych, a ponad czte r dziestu Indian uwięziono.

27 lutego męczący półsen amerykańskiego sumienia przerodził się w długą marę senną z

Wounded Knee. Transportery opancerzone (APC ) i działka samobieżne krążyły po wysokiej

trawie wokół kościółka Najświętszego Serca i Szlaku Big Foota, a rakiety i świetlne pociski

przeszukiwały preriową noc. Aktywiści z AIM i ich sojusznicy wyłonili się na miejscu

ostatniej wielkiej masakry Indian w Ameryce (sprzed osiemdziesięciu trzech lat) i

zaprzysięgli zmienić świat lub zginąć. Ich żądania k o ncentrowały się na odwołaniu ze

stanowiska przewodniczącego plemiennego referendum mającym dać Oglalom szansę na

ponowne dysponowanie własnym życiem. Podczas gdy starcy modlili się, a młodzi

mężczyźni malowali swoje twarze w gotowości na śmierć, oszołomio n e społeczeństwo

trwało w niewierze.

Uzbrojeni Indianie ważący się na wyzwanie potęgi Stanów Zjednoczonych? Malowidła

wojenne w dobie bombowców B-52? Wychowani od kołyski do grobu przez pobłażliwego

Wuja Sama, dlaczego mieliby się ci ludzie zbuntować? Nawet kiedy nocne wymiany ognia

rozerwały ciemność Dakoty Południowej, kiedy postrzelono ludzi z FBI, zabito i raniono

wielu Indian, kiedy prawdziwe kule przebijały prawdziwe ciała, a nazwa Wounded Knee

błyszczała w nagłówkach prasy od Zambii po Japonię społ e czeństwo siedziało bez ruchu,

jak gdyby wszystko to był tylko western.

W erze rozczarowania władzą najbardziej szokujące stadium nadużyć, niegospodarności i

bezsensowności pozostawało poza wyobrażeniami większości amerykańskiego

społeczeństwa. Była instynktowna sympatia, dręczące uczucie, że coś rzeczywiście musi być

źle w Dakocie Południowej, ale fakty pozostawały niewidoczne spoza rozmyślnych kłamstw

rządowych funkcjonariuszy i czasem zbyt wybujałej retoryki militantów. Prawda czaiła się

pod kamienną po w ierzchnią wojennych malowideł, zbrojnych starć i prasowych

komunikatów FBI, naruszając tylko powierzchnię, jak jakiś mistyczny potwór - w

rzeczywistości jednak zbyt realny. Rząd, który ustami służył wolności, sprawiedliwości i

równości odmawiał pierwszym A merykanom wielu podstawowych uprawnień, które prawa

te miały chronić i zabezpieczać.

Od 1890 roku fakty z życia Indian były pracowicie i rozmyślnie ignorowane. Wounded Knee

stało się rezultatem tej ślepoty. Wounded Knee I, w 1890 roku, udowodniło, że Armia

Stanów Zjednoczonych chciała wymordować Indian, zniszczyć ich religijne wierzenia i

zdobyć ich ziemię. Wounded Knee II, w 1973 roku, udowadnia, że Indianie wciąż mają

odwagę i wiarę i przynajmniej część z nich woli raczej zginąć, niż poddać się kolejne m u

stuleciu biedy i łez.

Pomimo gorzkich wspomnień Indianie wierzą w "amerykański sen", w którym prawo do

życia, wolności i dążenia do szczęścia stanie się taką rzeczywistością, jaką był dla

pierwszych mieszkańców tej ziemi, zanim jeszcze przyszli ich biali, czarni i żółci bracia i

siostry.

NOWY PREZYDENT, NOWE NADZIEJE

Obraz "Indianina" nakreślony został przez groszowych powieściopisarzy w rodzaju Neda

Burtline'a, a oczyszczony, zaplanowany i spopularyzowany przez producentów z Hollywood,

bardziej zainteresowanych kończącymi się sukcesem białych opowiastkami, niż

odzwierciedleniem czegokolwiek, co miałoby związek z prawdziwą historią. Indianin był

kimś z bronią w ręce, piórami we włosach i farbami na policzkach. Kiedy był dobry, był

naprawdę dobry (Un c as, Squanto, Hiawatha, Minnehaha, Old Nokomis, Purty Redwing), ale

kiedy był zły, to był szalejącym, torturującym dzikusem. Dobry, czy zły, jego eksterminacja

Burnette Robert - Droga do Wounded Knee II.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: