Neurologia.
W1: Bóle głowy
Ból – według międzynarodowego towarzystwa badania bólu to nieprzyjemne zmysłowe i emocjonalne odczucie towarzyszące istniejącemu lub zagrażającemu uszkodzeniu.
Mechanizm powstawania bólu nie jest do końca wyjaśniony prawdopodobnie dużą rolę odgrywają tutaj związki bólotwórcze to jest histamina, serotonina, bradykinina, leukotrieny.
Rozróżniamy trzy typy receptorów bólowych:
- związane z włóknami A – g wolne zakończenia wrażliwe na bodżce bólowe mechaniczne
- wrażliwe na bodzce bólowe termiczne,
- zakończenia polimodalne pochodzące z włókien C są wrażliwe na bodzce mechaniczne, termiczne i chemiczne
Ból przewodzony jest przede wszystkim przez włókna C, w mniejszym stopniu przez A- g. W obrębie rdzenia przedłużonego część impulsów jest przewodzona droga jednosynaptyczną rdzeniowo – wzgórzową, ale też wielosynaptycznymi drogami.
Istnieją układy hamujące i modulujące czucie bólu np. w rogach tylnych i w pniu mózgu. Trzeci i najwyższy poziom kontroli znajduje się w korze mózgu. Ostateczna emocjonalna ocena bólu.
Czynniki wpływające na odczuwanie bólu:
Obniżenie progu: podwyższenie progu:
- dyskomfort - dobre samopoczucie
- wszelkie stany chorobowe - stan ogólnego zdrowia
- bezsenność, zmęczenie - sen, wypoczynek
- lęk, obawa - sympatia, zrozumienie
- gniew - towarzystwo, aktywność
- smutek, depresja - zredukowanie lęku, poprawa nastroju
- izolacja, zaniedbania społeczne - leki p/bólowe,anksjolityki,p/depresyjne
- nuda, osobowość introwertyczna
Podział bólu:
- ból fizjologiczny – ostry, szybki np. ukłucie szpilką
- ból patologiczny – przewlekły, ogólny, związany z chorobą:
* ból receptorowy – wywołany podrażnieniem receptorów bólowych
* ból przewodzeniowy – związany z uszkodzeniem nerwów obwodowych, korzeni i dróg przewodzeniowych
* ból ośrodkowy
Rodzaje bólu:
- ból z uszkodzenia tkanek miękkich
- nerwoból
- ból korzeniowy – stan zapalny, uszkodzenie, ucisk korzeni rdzeniowych tylnych
- ból trzewny
- ból rzutowy – przenoszony z narządów wewnętrznych
- ból wegetatywny – uszkodzenie układu autonomicznego ból rozlany, parzący, piekący
- ból fantomowi
- ból psychogenny
Ból głowy występuje u 80 – 90 % ogółu populacji, 20% cierpi na przewlekłe bóle głowy, powstało nawet Międzynarodowe Towarzystwo Bólów Głowy.
Klasyfikacja wg MTBG:
- migrena
- ból głowy typu napięciowego
- klaserowy ból głowy i przewlekła napadowa hemikrania
- różne niezwiązane z zmianami strukturalnymi
- bóle związane z urazem głowy
- bóle związane z zaburzeniami naczyniowymi
- bóle związane z choroba mózgu
- bóle związane z działaniem substancji chemicznych
Bóle głowy podział praktyczny:
- przygodne bóle głowy
- ostre i podostre bóle głowy
- przewlekłe i nawracające bóle głowy
Ostre bóle głowy
- z objawami oponowymi: - bez objawów oponowych:
* krwotok podpajęczynówkowy * uraz głowy * ból zębopochodny
* zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych * udar mózgu * jaskra
* ogólna infekcja * ostre wodogłowie * ch.wysokosciowa
* piorunujący ból głowy * ostra encefalopatia * pólpasiec
* samoistne podciśnienie śródczaszkowe * guz chromochłonny nadnerczy * wysiłkowy ból głowy
* popunkcyjny ból głowy * ostre zapalenie zatok obocznych nosa
Podostry ból głowy:
- proces uciskowy mózgu
- postępujące wodogłowie
- zapalenie tętnicy skroniowej
- rzekomy guz mózgu
- przewlekłe zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych
Postępowanie diagnostyczne w bólach głowy:
- wywiad, badania przedmiotowe, badania dodatkowe, badania podstawowe: płyn mózgowo – rdzeniowy, EEG, TK, NMR, RTG kręgosłupa szyjnego.
Zagrażające bóle głowy:
- wszystkie ostre i podostre bóle głowy – podejrzenie krwotoku podpajęczynówkowego
- narastające bóle głowy – wzrost ciśnienia śródczaszkowego < guz, krwiak, ropień >
- ból zapoczątkowany wysiłkiem – krwotok podpajęczynówkowy
- obecność innych objawów neurologicznych
- początek bólów po 50 roku życia
- jakiekolwiek zmiany w badaniach fizykalnych lub dodatkowych
Bóle głowy w wieku podeszłym:
- polekowe bóle głowy - przewlekła niewydolność oddechowa - przewlekła niewydolność nerek
- hiperkalcemia - hiponatriemia - niedokrwistość
- depresja - choroba Parkinsona - spondyloza szyjna
- nadciśnienie tętniczym - miażdzyca naczyń mózgowych - guz mózgu
Migrena – prawdopodobnie uwarunkowana genetycznie, napadowe bóle głowy z nudnościami i wymiotami, foto i sonofobia często poprzedzone aurą wzrokową w postaci migoczącego mroczka. Częstość występowania w populacji 10 -15%, u kobiet częściej 4:1.
Obraz kliniczny: w młodym wieku rzadko zdaża się po 35 roku życia często występowania rodzinne. Aura, tępy ból głowy połowiczy, ale obustronny, nudności, wymioty, światłowstręt alei kołatanie serca, dreszcze, wymioty, biegunka, poty, omdlenie. Napad trwa 4 – 72 godziny, pojawia się co roku 2 x tydzień.
Inne rzadkie formy migreny:
- okoporażna <po napadzie porażenie mięśni gałki ocznej>
- miesiączkowa
- podstawowa aura z objawami z pnia mózgu – ataksja, dwojenia
- siatkowe < napady ubytków w polu widzenia >
- brzuszne < napady bólów brzucha>
Etiopatogeneza jest nieznana.Rozpoznanie na podstawie obrazu klinicznego, badań dodatkowych, badania neurologicznego w EEG mogą pojawić się zmiany zbliżone do padaczki, w NMR zmiany w substancji białej mózgu – pojawiają się ogniska hiperintensywne, drobne, rozsiane o nieznanym pochodzeniu.
Postępowanie:
- unikanie czynników powodujących napady
- doraźne zwalczanie
- NLPZ w połączeniu z lekiem p/wymiotnym np. metoklopramid
Tryptany: Sumatriptan < tabletki 50mg 100mg, autostrzykawki 6mg>
Leczenie profilaktyczne:
- Dihydroergotamina 5 – 10mg
- Propranolol
- Pizotifen
- Flunarizina
Ból głowy typu napięciowego – przewlekłe okresowe bóle głowy o niezbyt znacznym nasileniu, bez cech charakterystycznych – naczynioruchowy ból głowy, napięciowy czy też naczynio – napięciowy.
Obraz kliniczny: częściej u kobiet, tępe bóle o różnym nasileniu o charakterze ucisku, czynnikiem sprzyjającym jest obciążenie emocjonalne.
Klaserowy ból głowy – dotyczy głównie mężczyzn napad jednostronnego bólu w otoczeniu oczodołu i skroni z towarzyszący zaczerwienieniem oka, obrzękiem powiek, łzawieniem, wyciekiem surowiczym z nosa. Napady krótkie od kilkunastu minut do 3 godzin, często w nocy. Nazwano ten ból histaminowym 50 – 100 przypadków/100000
www.google.pl