I WB
Data :
10.05.2011
Ćwiczenie nr 20
Badanie zależności temperaturowej oporu półprzewodnika (Termistor)
Ocena :
UWAGI:
WSTĘP TEORETYCZNY:
Termistor to opornik półprzewodnikowy, którego rezystancja (opór) zależy od temperatury.
Wykonuje się je z tlenków: manganu, niklu, kobaltu, miedzi, glinu, wanadu i litu. Od rodzaju i proporcji użytych tlenków zależą właściwości termistora.
Termistory są to półprzewodnikowe przyrządy bez złączowe, charakteryzujące się dużymi zmianami rezystancji w zależności od zmian temperatury (mają one duży współczynnik temperaturowy α). Rozwój produkcji termistorów przypada na okres drugiej wojny światowej, a szybki ich rozwój rozpoczął sie w latach 60 - tych i 70 - tych.
Działanie termistora jako elementu półprzewodnikowego polega na tym, ze przy wzroście temperatury zwiększa się w nim liczba elektronów swobodnych. Co powoduje zwiększenie rezystancji. Należy przypomnieć,że współczynnik temperaturowy rezystancji metali jest dodatni, a jego wartość bezwzględna jest znacznie mniejsza niż termistorów. Na przykład dwukrotny wzrost rezystancji platyny wymaga ogrzania jej o 300°C, a dwukrotny wzrost konduktancji termistorów wymaga ogrzania tylko o 20°C
Rodzaje termistorów:
• NTC - o ujemnym współczynniku temperaturowym - wzrost temperatury powoduje zmniejszanie się rezystancji;
• PTC - o dodatnim współczynniku temperaturowym, tak zwany pozystor - wzrost temperatury powoduje wzrost rezystancji;
• CTR - o skokowej zmianie rezystancji - wzrost temperatury powyżej określonej powoduje gwałtowny wzrost rezystancji (bezpieczniki polimerowe)
Półprzewodnik jest to materiał, którego przewodnictwo elektryczne w temperaturze pokojowej ma wartość pośrednią pomiędzy pośrednictwem metali i izolatorów. Półprzewodniki cechuje własność, że opór elektryczny maleje wraz ze wzrostem temperatury w pewnym zakresie, podczas gdy opór elektryczny dla metali rośnie. W półprzewodnikach rozróżniamy dwa rodzaje przewodnictwa:
- przewodnictwo samoistne
- przewodnictwo domieszkowe
Przewodnictwo samoistne jest uwarunkowane przejściem elektronów z zapełnionego pasma walencyjnego do pustego pasma przewodnictwa. W wysokich temperaturach wystarcza wzbudzenie termiczne, aby przerzucić niektóre elektrony z pasma walencyjnego do pustego pasma przewodnictwa. Gdy elektron zostanie przeniesiony do pasma przewodnictwa, to w paśmie walencyjnym zostaje puste miejsce, które nazywa się dziurą.
Przewodnictwo domieszkowe (niesamoistne) jest uwarunkowane obecnością w nim domieszek. Atomy domieszek nazywamy donorami, jeżeli wprowadzają obsadzone poziomy energetyczne z którymi elektrony mogą być łatwo podniesione do pasma przewodnictwa kryształu. Atomy domieszek nazywamy akceptorami, jeżeli wprowadzają one nieobsadzone poziomy energetyczne, do których elektrony mogą być łatwo przeniesione z pasma walencyjnego kryształu, pozostawiając w nim dziury.
TABELA POMIARÓW:
TABELA POMIARÓW
R [Ω]
ln R
t [°C]
T [K]
1/T [1/K]
8550
9,053
0
273
0,003663
7650
8,942
2
275
0,003636
7120
8,870
4
277
0,003610
6830
8,829
5
278
0,003597
6400
8,764
6
279
0,003584
5720
8,651
8
281
0,003558
5030
8,523
10
283
0,003534
3100
8,039
15
288
0,003472
2220
7,705
20
293
0,003413
1840
7,517
25
298
0,003356
1540
7,339
30
303
0,003300
1360
7,215
35
308
0,003247
1150
7,047
40
313
0,003195
930
6,835
45
318
0,003145
790
6,672
50
323
mrcnsowa