Embriologia (1).docx

Zajęcia2:

Apoktoza -  zaprogramowany proces śmierci komórki, regulowany przez geny.
Nekroza (martwica) -  proces indukowany/ uszkodzenie czynnikiem zewnętrznym.

Apoktoza:
1. utrata połączeń między komórkowych, zmiana w jądrze
2. wytworzenie ciałek apoptorozycznych
3. fragmentacja organelli komórkowych

Tkanka nabłonkowa (epiterium) układ ściśle upakowanych komórek tworzonych błonę, można je podzieliśmy na tkanki pokrywające wyściełające i tkanki gruczołowe a także tkanki przepuszczalne i nieprzepuszczalne.
Do tkanek przepuszczalnych należą: nabłonek kanalików pierwszego rzędu w nerkach i nabłonek jelita.
Tkanki nieprzepuszczalne: naskórek.
Nabłonki są na podłożu tkanki właściwej i łączą się z tą tkanką za pomocą struktury o nazwie błony podstawnej, która może pochodzić z 3 różnych listków nabłonkowych.
Funkcje błony podstawnej: łączy się z podłożem mechanicznie, transportuje metabolity i substancje odżywcze, oraz zachowuje kształt komórek.
Funkcje tkanki nabłonkowej: mechaniczna ochrona tkanki pod nabłonkiem, izolowanie różnych środowisk od siebie, wchłanianie różnych związków chemicznych - transport różnych związków oraz wydzielanie.

Podział komórek nabłonkowych:
Dzieli się ze względu na kształt komórek i jądra oraz liczbę warstw.
Na kształt : nabłonki płaski, sześcienny, cylindryczny (walcowaty)
Kształt jądra: nabłonek płaski ma jądra podłużne i spłaszczone, tak samo w nabłonkach cylindrycznych jądra są wydłużone tylko poziomo, w sześciennym jądra zachowują normalny kształt kulisty
liczba warstw: jednowarstwowe, wielowarstwowe.

N. jednowarstwowy płaski: występuje w nerce, w kłębuszkach nerkowych, wyściela naczynia krwionośne, jamy ciała.
N. jednowarstwowy sześcienny: występuje w wielu gruczołach, kanalikach nerkowych.
N. jednowarstwowy walcowaty: wyściela przewód pokarmowy.
N. wielowarstwowy płaski: oddziela tkankę łączną od środowiska zewnętrznego, okrywa całą powierzchnię ciała, wściela też jamę ustną, przełyk, i odbytnice, składa się od 6 do 26 warstw.
N. wielorzędowy zwany n. rzekomo warstwowym: wyściela przewody oddechowe, jajowód i przewód najądrza.
N. przejściowy: potrafi zmieniać grubość, występuje w pęcherzu moczowym, przewodach wyprowadzających mocz, zmienia swoją grubość w zależności od wypełnienia pęcherza moczem.
Tkanka nabłonkowa wyściela także gruczoły, które składają się komórek receptorowo- wydzielniczych
Gruczoły dzielimy na wewnątrz (engodymne) i zewnątrz (egzodymne) wydzielnicze
Zewnątrz wydzielnicze to np. gruczoły:  potowe, łojowe, mleczne
Wewnątrz wydzielnicze to np. gruczoły: tarczyca, przytarczyc
Komórki nabłonkowe mogą zwiększać swoją powierzchnię, strukturami używanymi do przesuwania na powierzchni komórki odpowiadają rzęski, wyróżniamy też witki.
Mikrokosmki – wypustki cytoplazmy, występują np. w nabłonku jelita, kanalikach I-rzędu w nerkach. Rdzeń mikrokosmka zbudowany jest z 40 równoległych do siebie filamentów aktyny, miedzy nimi są naczynia krwionośne.

Prążkowanie podstawne boczne, występuje w kanalikach chłonnych wielu gruczołów, też zwiększa powierzchnię wchłaniania.
Płytki błonowe maja zdolność wpuklenia się do wnętrza.
Rzęski inaczej cilia są to ruchome wypustki niektórych rodzajów nabłonka, wyścielają drogi oddechowe np. tchawicę; jajowód, uczestniczą w przesuwaniu komórki jajowej.
Witki inaczej plagellum  - są dłuższe od rzęsek do 80 nm.
Budowa rzęsek i witek jest podobna, otoczone są błoną komórkową, zawierają cytozol, aparat ruchowy.
U rzęsek aparat ruchowy jest położny w części sierpowej nosi nazwę akconema, zbudowany z 9 częściowo połączonych ze sobą mikrotubul.
Występuje wiele połączeń między komórkami nabłonkowymi np. przylegające, komunikacyjne, zamykające.
Komórki wydzielające mają dobrze rozwinięty aparat Golgiego.
Komórki nabłonkowe transportujące: liczne mitochondria, zwiększają powierzchnię transportową.
Funkcje tkanki nabłonkowe: barierowa, nabłonek ulega rogowaceniu, keratynizacji, kondensacji cytoszkieletu, zawiera desmosomy (miejsca połączenia, mocno kotwiczące filamenty pośrednie pomiędzy sąsiednimi komórkami).

Zajęcia 3

Tkanka mięśniowa:
Wyróżniamy 4 typy komórek kurczliwych:
- k. mięśniowe,
- k. mioiepitermialne,
- k. miofibroblasty,
- perycykl.

K. mięśniowe –podstawowy typ, tworzą mięśnie poprzecznie prążkowane szkieletowe i serca oraz mięśnie gładkie. Składają się z wydłużonych komórek, które stanowią miąższ narządu jakim jest mięsień, otoczone blaszką warstwową razem z tkanką łączną właściwą luźną tworzą zrąb. Wyspecjalizowane w zmianie swojej długości i swojego napięcia.
K. mioepitermalne są ważnym składnikiem niektórych gruczołów  wewnątrzwydzielniczych.
Mioblasty mają zdolność kurczenia się oraz zdolność produkowania kolagenu.
Perycykl – jest podobny do komórek mięśniowych gładkich i otacza naczynia krwionośne.
Wszystkie struktury w komórkach mięśniowych maja przedrostek „sar” np. sarkoplazma, błona komórkowa – sarkolemma , mitochondria – sarkosomy, siateczka śródplazmatyczna – siateczka siarkoplazmatyczna.

T. m. poprzecznie prążkowana szkieletowa: składa się z długich cylindrycznych komórek, których długość może dochodzić do kilkudziesięciu cm, są to komórki wielojądrzaste, tzw. Polikariocyty, jądra zlokalizowane są w obwodowej części sarkoplazmy, pod skarkolemmą.
Głównym składnikiem k. mięśniowej są miofibryle, są to włókienka o średnicy od 1-2 mikrometry tworzące pęczki o regularnym, równomiernym  położeniu. Tkanka ta posiada rozbudowaną siateczkę sarkoplazmatyczną i sarkolemme, posiada charakterystyczne wgłowiania. Skurcz tej tkanki jest zależny od naszej woli.
Podziałami dzielącymi sarkomery są linie „z” - filamenty cienkie, a pomiędzy nimi grube.
Prążki „z” zawierają białko alpaaktynina i desminem, które są miejscami zakotwiczania filamentów cienkich.
Wpuklenia błony komórkowej nazywane są prążkami T - podłużne wpuklenia.
Do kanalików T przylegają 2 zbiorniczki gładkiej siateczki sarkopalamatycznej, taki układ nosi nazwę triady.

T. m. p. p. sercowa: są to głównie komórki jednojądrowe, ale zdarzają się k. 2 jądrowe. Mogą tworzyć rozgałęzienia, te odgałęzienia są nazywane wstawkami. Są 3 rodzaje wstawek:
- obwódka przylegająca,
- desmosomy,
- połączenia komunikacyjne typu neksus.

Skurcz komórek mięśnia sercowego odbywa się niezależnie od woli, jest wzbudzany i regulowany poprzez specjalny rozrusznik, układu bodźcowo-przewodzącego serca, a także przez układ nerwowy autonomiczny oraz hormony.
W tym układzie tkanek brak triady, występuje diada, czyli 2 zbiorniczki i jeden kanalik , czyli układ podwójny.

Mięśnie gładkie – t. ...