ludzie zasłużeni dla turystyki.doc

Angelika W.

Kierunek: Pedagogika studia niestacjonarne

Specjalność: Animacja społeczno-kulturalna z turystyką kulturalną

Ludzie zasłużeni dla turystyki

B-Bachleda Klemens – przewodnik i ratownik, jeden z pierwszych członków TOPR.

Barabasz Stanisław – architekt, malarz, nestor polskiego narciarstwa, pedagog i myśliwy, założyciel Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego, którego był pierwszym prezesem. Przyczynił się do powstania Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.

C-Chałubiński Tytus – znany lekarz ,taternik, przyrodnik i działacz turystyczny. Był założycielem Towarzystwa Tatrzańskiego - pierwszej instytucji zajmującej się turystyką w zaborowej Polsce - które istnieje do dziś jako PTTK. Był również pierwszym propagatorem wypoczynku w Zakopanem, które dzięki niemu znakomicie się rozwinęło. Upamiętniony został nazwą przełęczy - Wrota Chałubińskiego.

Czerwiński Kazimierz - nauczyciel, przyrodnik, założyciel Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

D-Długosz  Jan– polski taternik i alpinista. Jeden z najwybitniejszych polskich wspinaczy. Liczba wytyczonych przez niego w Tatrach pierwszych dróg jest bardzo długa. Do najwybitniejszych osiągnięć należą: I wejście środkiem wsch. ściany Mnicha (1955), I wejście lewą stroną pn.-wsch. ściany Kazalnicy Mięguszowieckiej (1955), I zimowe wejście pn.-wsch. ścianą Kazalnicy (1957).

Drożdżyński Lech – prezes ZG PTTK.

G-Gadowski Walenty– polski taternik i duchowny katolicki.W latach 1903-06 wytrasował szlak zwany Orlą Percią – powszechnie uważany za najtrudniejszy szlak w całych Tatrach. W roku 1926 z jego inicjatywy wytyczono „Pienińską Orlą Perć”, czyli Sokolą Perć (szlak niebieski od Sokolicy do Trzech Koron).Jako pierwszy wszedł na Małą Buczynową Turnię, Wielką Buczynową Turnię oraz Kozie Czuby.

Gąsienica-Byrcyn Stanisław-góral, przewodnik tatrz., jeden z pionierów narciarstwa i ratownictwa tatrzańskiego, członek TOPRu i Koła Przewodników Tatrz. PTTK . Wszedł do pierwszego zarządu Bratniej Pomocy Przewodników Tatrz.

Gloger Zygmunt - historyk, archeolog, etnograf, folklorysta, krajoznawca. Założyciel Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, stworzył  Encyklopedie staropolską ilustrowana (1900-1903), która nadal jest cennym przewodnikiem po kulturze staropolskiej. Od 1983 roku łomżyńskie Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze „Stopka” organizuje Konkurs im. Zygmunta Glogera. W konkursie przyznawane są nagroda i medal Zygmunta Glogera za szczególne osiągnięcia w badaniu, ochronie i rozwoju kultury.

H-Hofman Karol – poeta, aktor dziennikarz, animator życia kulturalnego, krajoznawca,jeden z założycieli Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

I-Illinicz Hilariusz– z wykształcenia prawnik, z zawodu biegły księgowy, działacz krajoznawstwa łudzkiego, przewodnik, prekursor turystyki motorowej w Łodzi.

J-Jackowska Maria– dr nauk medycznych, esperantystka, działacz PTTK, podróżnik. W latach sześćdziesiątych była przewodnikiem po Szczecinie, a także pilotem wycieczek zagranicznych. Jest Przodownikiem Górskiej Oznaki Turystycznej, współzałożycielką i wieloletnim animatorem Klubu Tatrzańskiego PTTK w Szczecinie. Odwiedziła ponad 70 krajów.

Janota Eugeniusz – animator ruchu turystycznego, taternik, przyrodnik, badacz folkloru góralskiego, ksiądz katolicki. Współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego i jeden z głównych autorów jego statutu. Był jednym z pierwszych autorów nowoczesnych przewodników turystycznych– m.in. należy tu wydany 1860 w Krakowie Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin, jak również Bardyjów. Historyczno-topograficzny opis miasta i okolicy.

Janowski Aleksander- podróżnik, pionier krajoznawstwa, autor przewodnika „Wycieczki po Kraju” współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

K-Karłowicz Mieczysław - znany kompozytor Młodej Polski. Od młodych lat zaczął uprawiać taternictwo, co stało się jego pasją. Przeszedł mnóstwo szlaków czasami bez przewodnika w lecie i w zimie. Szedł nowymi drogami wytyczając nowe szlaki i opisując je. Był wzorem turysty górskiego. Wypowiadał się na temat ochrony przyrody w górach przez turystów. Będąc na wycieczkach w górach fotografował Tatry a zdjęcia umieszczane były w jego pismach. Był inicjatorem idei TOPRu.

Kotla Ryszard-publicysta krajoznawczy, przewodnik turystyczny, dziennikarz, historyk, nauczyciel akademicki i Instruktor Ratownictwa WOPR. Znawca historii i walorów turystycznych Szczecina i Pomorza Zachodniego. Pełnił funkcje członka zarządu Zachodniopomorskiej Izby Turystyki, przewodniczącego Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla Przewodników Turystycznych Województwa Zachodniopomorskiego, członka Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla Pilotów Wycieczek oraz Zachodniopomorskiej Rady Turystyki Województwa Zachodniopomorskiego, autor m.in. opracowania Możliwości rozwoju turystyki w gminie Szczecin..., Polityki turystycznej Szczecina; autor ponad 20 przewodników, albumów, folderów, informatorów o Szczecin i Pomorzu Zachodnim.

Krzeptowski Jan „Sabała”- muzyk i bajarz ludowy, góral podhalański, honorowy przewodnik tatrzański. Był uważany za dziwaka lub dziada, lecz dla goszczących w Tatrach twórców stał się symbolem góralszczyzny.

Kulwieć Kazimierz - przyrodnik i krajoznawca, założyciel Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

L-Ludzie zasłużeni dla turystyki

M-Małkowski Andrzej- organizator harcerstwa polskiego, jeden z twórców polskiego skautingu, wybitny instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych.

Midowicz Władysław– polski geograf i meteorolog, działacz turystyczny i krajoznawczy, z zamiłowania turysta górski. W latach 1967-1973 pełnił funkcję społecznego opiekuna sieci znakowanych szlaków Tatr Polskich. Oznakował „Perć Akademików” na Babiej Górze Publikował przewodniki turystyczne, a także liczne artykuły naukowe i krajoznawcze, materiały przewodnickie, nowele i opowiadania wspomnieniowe o tematyce górskiej. Prowadził działalność szkoleniową w środowiskach przewodników górskich.

Moskała Edward- działacz turystyczny, od 1946 członek PTT, potem PTTK. Założył Centralne Archiwum Turystyki górskiej i był inicjatorem utworzenia Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. Autor wielu przewodników, map i panoram górskich. Pomysłodawca, założyciel i pierwszy redaktor „Gazety Górskiej”

N-Niemcewicz Julian Ursyn- pisarz i autor prac historycznych(m.in. „Podróże historyczne po ziemiach polskich od 1811 do 1828”). Podróżował po Polsce, Europie Zachodniej i Ameryce.

Nowicki Maksymilian- pionier ochrony przyrody w Polsce, współtwórca Towarzystwa Tatrzańskiego. Jako pierwszy pełnił obowiązki sekretarza Towarzystwa. W roku 1875 z jego inicjatywy pod patronatem TT powstało w Kuźnicach muzeum przyrodnicze, którego zbiory przeniesiono później do budynku TT na Krupówkach (nie przetrwały jego pożaru w 1900 roku).

O-Orłowicz  Mieczysław – doktor praw, z zamiłowania krajoznawca i popularyzator turystyki. Był współzałożycielem Akademickiego Klubu Turystycznego we Lwowie (1906), oraz organizował pierwszy Komitet Olimpijski w Polsce. Był autorem ponad stu przewodników turystycznych. Propagował także turystykę w Bieszczadach Wschodnich, zaprojektował też przebieg wschodniej części Głównego Szlaku Beskidzkiego. W uznaniu zasług jego imieniem nazwano przełęcz w Bieszczadach Zachodnich (przełęcz M. Orłowicza) i Główny Szlak Sudecki.

Orłowski Stanisław – urodzony w Bieszczadach, jest czynnym przewodnikiem beskidzkim i terenowym oraz przewodnikiem Bieszczadzkiego Parku Narodowego, przewodnikiem turystyki górskiej i pieszej. Profesjonalnie znakuje szlaki turystyczne. Pisze teksty do publikacji krajoznawczych i regionalnych, prezesuje Stowarzyszeniu Przewodników Turystycznych „Karpaty” w Sanoku.

P-Patka Aleksander - założyciel Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

Piskorski Czesław – doktor nauk, krajoznawca, piewca i popularyzator historii i turystyki Pomorza Zachodniego, a szczególnie Szczecina i Ziemi Szczecińskiej. Honorowy członek PTTK. Był aktywnym działaczem wielu organizacji turystycznych, w tym m.in. Głównym Komitecie Kultury Fizycznej i Turystyki. Przez wiele lat zajmował stanowisko członka Rady Naukowej Wolińskiego Parku Narodowego. Był autorem wielu wybitnych publikacji o tematyce krajoznawczej.

Pławicki Feliks – jeden z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego.

Pol Wincenty- poeta, geograf, kawaler Orderu Virtuti Militari. Obiał spuściznę po Staszicu. Napisał „Pieśń o ziemi naszej” – poetycki opis regionów Polski. Pisał poezje o tematyce górskiej oraz prace naukowe o etnografii i geografii Polski. Jego imieniem nazwano schroniska Towarzystwa Tatrzańskiego w Dolinie Roztoki.

R-Radzikowski Walery - malarz, współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego, czołowy propagator turystyki w Tatrach, autor wydanej w 1870r. pracy pt. „Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic”.

S-Sieczka Maciej– jeden z najsłynniejszych przewodników tatrzańskich w II połowie XIX wieku. Prowadząc turystów, dokonał wielu wybitnych przejść, np. I wejście na Świnicę, Szatana itd.

Staszic Stanisław– wybitny geolog. Podróżował i równocześnie  prowadził badania i obserwacje na dużej części obszaru Polski, zwłaszcza w Beskidach, w Tatrach i Górach Świętokrzyskich. Napisał pionierskie dzieło pt. „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski”.

Stolarczyk Józef -ksiądz, pierwszy proboszcz zakopiański , taternik, podobnie jak Chałubiński i Sabała stanowi jedną z „legendowych postaci zakopiańskich". Jeden z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego. Przyczynił się do spopularyzowania Zakopanego jako letniska, pośrednicząc między przybyszami a góralami.

T-Tetmajer  Adolf - jeden z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego.

U-Uhonorowanie pracy ludzi zasłużonych dla turystyki- jest to nadanie odznaki osobom „Zasłużonym dla Turystyki” przez Ministra Sportu i  Turystyki w Sali Kongresowej PKiN.

W-Wojtyła  Karol (Jan Paweł II) - Był przykładem człowieka uprawiającego sport, a zwłaszcza turystykę. Jako turysta m.in. przemierzył w latach 1953 - 1978 polskie szlaki kajakowe. Na wielu szlakach jego pamięć została utrwalona, z inicjatywy lokalnych społeczności, turystów i różnych organizacji. Był nie tylko wytrawnym turystą, ale także wielkim znawcą i animatorem turystyki. Wszystkie jego rozważania o aktywnym wypoczynku na łonie natury, o wędrowaniu (pieszo, rowerem, na nartach czy na kajaku), o biwakowaniu, o obcowaniu z przyrodą, o wspólnocie przeżyć  są niewyczerpaną skarbnicą wiedzy i wielkim przesłaniem nie tylko dla organizatorów wypoczynku dzieci i młodzieży, ale i dla teoretyków pedagogiki czasu wolnego, rekreacji i turystyki.

Z-Zapałowicz Hugo - polski podróżnik, botanik, prawnik, badacz Karpat i gór środkowej Argentyny, prekursor turystyki babiogórskiej, przewodnik, poeta, inicjator budowy schroniska w Markowych Szczawinach (polana na północnym zboczu Babiej Góry).Założył Oddział Babiogórski polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z siedzibą w Makowie Podhalańskim (wkrótce przeniesiony do Żywca).Potem został wybrany na prezesa tego Oddziału. W lipcu 1906 r. wyznakował kolorem czerwonym pierwszy polski szlak turystyczny w tej części Beskidów, z Suchej do Zawoi, a następnie kilka dalszych szlaków w rejonie Babiej Góry.

Zaruski Mariusz-wybitny taternik, żeglarz ,ratownik, instruktor i popularyzator narciarstwa i turystyki górskiej. Utworzył w 1909r. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, założyciel Zakopiańskiego Oddziału Narciarskiego.