PROGRAM.doc

mgr Agnieszka Nowakowska

Program przedmiotu:

„Psychologia”

realizowany w Centrum Edukacji Nauczycieli w Białymstoku

przy Wydziale Pedagogiki i Psychologii UwB

Rok szkolny: 2008/2009

Forma zajęć: ćwiczenia

Liczba godzin: 30 godz.

Cele zajęć:

Zadaniem zajęć ćwiczeniowych jest przybliżenie słuchaczom kierunku filologia polska wiedzy z zakresu podstaw psychologii ogólnej  i rozwoju człowieka i odniesienie jej do sfery funkcjonowania poznawczego i społecznego człowieka. Wiedza z zakresu psychologii ogólnej jest prezentowana słuchaczom również w kontekście różnic międzykulturowych w procesach poznawczych.

Zajęcia mają na celu zachęcenie słuchaczy do samodzielnej refleksji nad przedstawionymi problemami teoretycznymi oraz przyswojenie terminologii psychologicznej.

Wykorzystanie metod aktywnych:

·         eksperymenty z bezpośrednim udziałem słuchaczy,

·         filmy

·         samodzielne prezentacje słuchaczy przykładów w zakresie wykorzystania wiedzy o procesach psychicznych,

Forma i warunki zaliczenia zajęć:

·         Obecność na zajęciach. Możliwe są 2 nieusprawiedliwione nieobecności. Ewentualna druga nieobecność zaliczona zostanie notatką z zakresu materiału opuszczonych zajęć

·         Zaliczenie kolokwium końcowego

·         Zaliczenie pracy samodzielnej przygotowanej w ramach prezentacji

·         Aktywność na zajęciach poprzez zabieranie głosu w dyskusji i przyswajanie lektur do poszczególnych tematów zajęć

Treści programowe:

I.

Biologiczne mechanizmy zachowania człowieka

·         Układ nerwowy: ośrodkowy i obwodowy

·         Funkcje najważniejszych części mózgu:

§         podwzgórze – kora mózgowa, układ limbiczny (hipokamp, ciało migdałowate)

§         wzgórze

·         Przetwarzanie informacji w układzie nerwowym

§         komunikacja między neuronami, przewodzenie we włóknie nerwowym

·         Odruch rdzeniowy

·         Asymetria półkul mózgowych i zjawisko „rozszczepionego mózgu” (Sperry)

II.

Spostrzeganie

·         Prawo Webera, percepcja bodźców podprogowych.

·         Receptor: Oko

·         Wrażenie a spostrzeżenia. Prymat całości nad elementami (spór asocjanizmu z Gestaltem).

·         Stałość spostrzeżeń

§         wielkości, kształtu, jasności, barwy, wielkości, spostrzeżeń

·         Analiza procesów percepcji

§         wyodrębnianie cech – proces „z dołu na górę”

§         synteza percepcyjna „z góry na dół”

·         Złudzenia percepcji

·         Spostrzeganie bodźców niezorganizowanych

§         bliskość, podobieństwo, kontynuacja, ciągłość, wspólny los, zamykanie, figura i tło

III.

Pamięć

·         Proces pamięciowy wg Tulvinga

·         Fazy pamięci zapamiętywanie, przechowywanie, odtwarzanie ( przypominanie, rozpoznawanie)

·         Rodzaje pamięci

§         pamięć sensoryczna (Sperling)

§         pamięć krótkotrwała STM

§         pamięć długotrwała LTM

§         (pamięć epizodyczna, semantyczna, proceduralna)

·         Rola organizacji zapamiętywanego materiału

§         efekt świeżości, efekt pierwszeństwa

·         Zjawiska pamięciowe

§         amnezje

·         Techniki skutecznego zapamiętywania

§         Mnemotechniki

IV.

Uczenie się

·         Behawioralne formy uczenia:

§         warunkowanie klasyczne ( Pawłow)

§         bodźce bezwarunkowe- reakcja bezwarunkowe

§         bodźce warunkowe – reakcja warunkowa

§         styczność w czasie, kontyngencja

·         Zastosowanie: wygaszanie reakcji lękowych w terapii uzależnień

·         warunkowanie instrumentalne ( Thorndike)

§         reakcje sprawcze

·         Habituacja

·         Reakcja piętna „imprinting” (Lorenz)

·         Wyuczona bezradność (Seligman)

·         Pozytywne karanie jako forma skutecznego wzmacniania.

V.

Inteligencja

·         Powstanie pierwszych testów inteligencji Bineta

·         Iloraz inteligencji IQ= wiek umysłowy/wiek życia *100

·         Pojęcie czynnika g (Spearman)

·         Inteligencja skrystalizowana i płynna

·         Kontekst kulturowy a inteligencja (Berry)

·         Upośledzenie umysłowe a inteligencja

·         Triadowa teoria inteligencji Sternberga

·         Koncepcja inteligencji wielorakiej Gardnera

VI.

Temperament i osobowość

·         Wymiary osobowości Eysencka: (ekstrawersja- introwersja- psychotyzm PEN)

·         „Wielka Piątka” Costa & McCrae

·         Struktura osobowości Freuda (id, ego, superego). Mechanizmy obrony ego.

·         Osobowość motywacyjna w świetle psychologii humanistycznej

VII.

Film „Cicha Furia”

VIII.

Psychologia społeczna

·        Dynamika procesu grupowego – skutek obecności innych ludzi na zachowania jednostki (np. facylitacja społeczna)

·        Konformizm społeczny i grupowe podejmowani decyzji

·        Procesy atrybucji

·        Techniki wpływu społecznego:

-         „niska piłka”

-         „stopa w drzwiach”

-         „reguła wzajemności”

-         „siła autorytetu”

IX.

Komunikacja społeczna

·         Metody skutecznego- aktywnego słuchania

·         Parafrazowanie

·         Podstawy komunikacji niewerbalnej – gesty, emblematy, mimika, dystans społeczny

·         Podstawy komunikacji asertywnej:

·         Komunikaty typu „Ja”

·         Komunikaty asertywne: odmawianie, przyjmowanie pochwał, krytykowanie, wyrażanie złości

·         Autoprezentacja

Rozwój człowieka

      X.

·         Wiek wczesnoszkolny

XI.

·         Adolescencja

XII.

·         Dorosłość (Wczesna, średnia, Późna)

3. Forma i warunki zaliczenia zajęć:

·         Obecność na zajęciach. Możliwe są 2 nieusprawiedliwione nieobecności. Ewentualna druga nieobecność zaliczona zostanie notatką z zakresu materiału opuszczonych zajęć

·         Zaliczenie kolokwium końcowego

·         Zaliczenie pracy samodzielnej przygotowanej w ramach prezentacji

·         Aktywność na zajęciach poprzez zabieranie głosu w dyskusji i przyswajanie lektur do poszczególnych tematów zajęć

Literatura do zajęć:

(zajęcia VIII)  Aronson, E., Wilson, T. D., Akert, R. M. (1997). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Zysk i S-ka.

(zaj. X, XI, XII)  Brzezińska, A. (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: GWP.

(VIII)     Cialdini, R. (1996). Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka. Gdańsk: GWP.

( I – VI) Mietzel, G. (2002). Wprowadzenie do psychologii. Gdańsk: GWP.

( I – VI) Myers, D.G. (2003). Psychologia. Poznań: Zysk i S-ka.

( I – VI) Zimbardo, P. (2002). Psychologia i życie. Warszawa: PWN.

2