Ważniejsze daty z historii nauki
Okres
Opis
Dziedzina
4000–3000 p.n.e.
Cywilizacji Sumerów w Mezopotamii, uznawanej za początek cywilizacji zachodniej, znane są m.in. jednostki ciężaru i jednostki pieniężne.
Matematyka
3000–2000 p.n.e.
W Egipcie i Mezopotamii, a także w Chinach, Indiach i Ameryce Środkowej powstają początki arytmetyki, algebry, geometrii i astronomii (matematyka czysto empiryczna bez sformułowanych ogólnie twierdzeń i dowodów).
Powstają pierwsze kalendarze i mapy gwiazdozbiorów.
Astronomia
2000–1500 p.n.e.
W Mezopotamii powstają tablice matematyczne i teksty zadań na glinianych tabliczkach klinowych.
2000–1000 p.n.e.
Pierwsze świadectwo anatomii, fizjologii i medycyny egipskiej — papirus Smitha
Medycyna
XVII w. p.n.e.
Pierwsze świadectwo arytmetyki i geometrii egipskiej — papirus Rhinda
XVI w. p.n.e.
Pierwsze świadectwo farmacji egipskiej (lista ok. 900 leków) — papirus Ebersa
ok 1100 p.n.e.
Po raz pierwszy zostaje wyznaczone nachylenia ekliptyki do równika (Chiny).
1 poł. VI w. p.n.e.
Tales z Miletu formułuje pierwsze twierdzenia ogólne w matematyce; próbuje wyjaśnić obserwowane zjawiska naturalne przez przemiany jednej substancji (wody).
Metodologia, Matematyka, Fizyka
2. poł. VI w.–V w. p.n.e.
Szkoła pitagorejska wprowadza relacje numeryczne do filozofii przyrody; sformułowana zostaje hipoteza kulistości Ziemi.
Metodologia, Fizyka
VI/Vw. p.n.e.
Parmenides z Elei pierwszy systematycznie stosuje metodę dedukcyjną.
Logika, Metodologia
V w. p.n.e.
Herodot, Tukidydes zapoczątkowują historiografię.
Historia
VI–III w. p.n.e.
Herodot, Arystoteles, Dikajarch, Eratostenes z Cyreny zapoczątkowują geografię.
Nauki o Ziemi
V–IV w. p.n.e.
Leukippos i Demokryt z Abdery formułują atomistyczną teorię budowy materii.
Fizyka
Hipokrates zapoczątkowuje medycynę grecką.
IV w. p.n.e.
Arystoteles dokonuje pierwszej klasyfikacji nauk; wyodrębnia logikę i metodologię nauk; tworzy pierwszy system logiki formalnej; rozwija nauki o państwie i społeczeństwie, tworzy pierwszy układ systematyczny zwierząt i roślin, pierwsze całościowe opracowanie wiedzy zoologicznej z zakresu anatomii, embriologii, fizjologii i systematyki.
Logika, Metodologia, Biologia, Socjologia, Polityka
IV–III w. p.n.e.
Powstaje pierwszy system logiki zdań (szkoła megarejska i stoicka); Filon z Megary podaje definicję implikacji, zostają wprowadzone inne funkcje prawdziwościowe (negacja, koniunkcja i alternatywa), a także schematy inferencyjne (Chryzyp z Soloj).
Logika
ok. 300 p.n.e.
Teofrast z Eresos tworzy podstawy botaniki (opisy ok. 500 gatunków roślin w dziele De historia plantrum).
Biologia
ok. 325 p.n.e.
Euklides tworzy pierwszy aksjomatyczny system geometrii, a także podstawy optyki geometrycznej.
III w. p.n.e.
Archimedes tworzy podstawy statyki i hydrostatyki (prawo dźwigni i równi pochyłej), wprowadza metody matematyczne do fizyki; pisze prace o przekrojach stożków i powierzchni kół; opracowuje metodę wyczerpywania (pierwowzór rachunku całkowego).
Fizyka, Matematyka
Arystarch z Samos (Grecja) formułuje hipotezę o ruchu Ziemi wokół Słońca (pierwsza hipoteza heliocentryczna).
ok. 240 p.n.e.
Eratostenes z Cyreny (Grecja) dokonuje pomiaru długości południka ziemskiego.
III–II w. p.n.e.
W Aleksandrii i Pergamonie zostaje zapoczątkowana filologia naukowa.
Filologia
ok. 60
Pliniusz Starszy w dziele Historia Naturalis podaje w ujęciu encyklopedycznym całokształt wiedzy przyrodniczej starożytności (m.in. spis ok. 1000 gatunków roślin).
Nauczanie, Biologia
II w.
Klaudiusz Ptolemeusz (Grecja) zapoczątkowuje trygonometrię; opracowuje system geocentryczny; rozwija starożytną astronomię, kartografię i geografię matematyczną.
Matematyka, Astronomia
2 poł. II w.
Galen, najwybitniejszy lekarz starożytności, tworzy podstawy anatomii i fizjologii; zapoczątkowuje fizjologię eksperymentalną; bada czynności układu nerwowego i naczyń krwionośnych; opisy dotyczące anatomii człowieka opiera na badaniach anatomicznych małp i świń; zapoczątkowuje farmację europejską (nowe formy leków — wyciągi i nalewki).
Medycyna, Biologia
V–VI w.
Boecjusz dokonuje próby przyswojenia myśli greckiej, pisząc komentarze do Platona i Arystotelesa.
poncza