APiS.doc

APiS

Wykłady:

Administracja publiczna jako dyscyplina naukowa – Zasób działań i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzących na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne organy, podmioty i instytucje na podstawie ustaw i określonych prawem norm.

Objaśnienie powyższej definicji:

·         aspekt przedmiotowy – „działalność na rzecz realizowania interesu publicznego na podstawie ustaw”

·         aspekt funkcjonalny – „zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych odbywających się w przewidzianych prawem normach”

·         aspekt podmiotowy – „różne organy i instytucje” (aspekt najczęściej podkreślany)

Interes publiczny – interpretacja prze różne podmioty i organy nie jest jednakowa. Jest to pole dopuszczalnej ingerencji ustawodawczej w stosunki społeczno-gospodarcze (ujęcie makro np. kształtowanie polityki finansowej państwa) oraz życie prywatne jednostek (ujęcie mikro np. aborcja, eutanazja)

Funkcje administracji publicznej:

·         porządkowo-reglamentacyjna – wiodąca funkcja administracji; przejawia się w stosowaniu nakazów i zakazów o charakterze często politycznym oraz nadawanie zezwoleń odpowiadających określonym standardom, wg doktryny panującej władzy. Jej istotą jest to ustawodawca - wyposaża podmioty w instrumenty prawne, pozwalające przymusić obywatela do respektowania prawa.

·         administracja świadcząca – jej istotą jest katalog usług publicznych świadczonych przez podmioty zakwalifikowane do procesu legislacyjnego (usługi o charakterze społecznym np kina wiejskie, o charakterze technicznym (np. wodociągi, komunikacja miejska):

a)      powinna być realizowana najbliżej podmiotu prawa

b)     koszty tych usług są bardzo zróżnicowane

c)      bardzo różni petenci o różnym podziale aspiracji

·         administracja jako właściciel – podmioty w systemie administracyjnym mają tytuł prawny do pewnych aspektów (składników) majątkowych

Propozycje bloków tematycznych (badawczych) z administracji:

a)      diagnoza stanów istniejącego w obrębie systemu administracji publicznej

b)     analiza problematyki celów i zadań publicznych

c)      uwarunkowania działalności administracyjnej

d)     problem organizacji i środków działania administracji publicznej

e)      sfera skutków działania administracji publicznej

Źródła prawa administracyjnego:

·         podstawowe formy aktów prawnych

·         promulgacja prawa (sposób publikowania)

·         przypomnienie procedury ustawodawczej

Źródła prawa administracyjnego:

Konstytucja RP – ustawa zasadnicza; podstawowy akt prawotwórczy określający ustrój danego państwa ustalany współcześnie przez parlament i uchwalany drodze referendum, wyposażony w najwyższą moc prawną.

Cechy wyróżniające konstytucję na tle innych ustaw:

·         szczególna treść tego aktu prawnego (całokształt zagadnień ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego państwa)

·         szczególna forma przygotowania i uchwalenia tego aktu (projekt konstytucji jest przygotowywany przez komisję konstytucyjną). Zmiany w konstytucji są zatwierdzane w obrębie referendum konstytucyjnego.

·         Szczególna forma wprowadzania zmian do konstytucji; wymagana jest minimalna ilość posłów na sali (co najmniej połowa) + odpowiedni próg głosów „za” np. 3/5.

·         szczególna moc prawną konstytucji (akt o najwyższej mocy prawnej, wszystkie inne akty prawne muszą być zgodne z konstytucją)

Akty prawne:

- 22.07.1952 – Konstytucja Polskie Rzeczpospolitej Ludowej; ujednolicona wersja   16.02.1976.

- 2.04.1997 – Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej; miejsce promulgacji Dziennik Ustaw 88 pozycja 483. Przyjęta w referendum.

Konstytucja (składa się z 13 rozdziałów):

·         preambuła

·         rozdział 1 - „Rzeczpospolita”

·         rozdział 2 - „Wolność, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”

·         rozdział 3 - „Źródła prawa”

·         rozdział 4 - „Sejm i Senat”

·         rozdział 5 - „Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej”

·         rozdział 6 - „Rada Ministrów i administracja rządowa”

·         rozdział 7 - „Samorząd terytorialny”

·         rozdział 8 - „Sądy i trybunały”

·         rozdział 9 - „Organy kontroli prawa”

·         rozdział 10 - „Finanse publiczne”

·         rozdział 11 - „Stany nadzwyczajne” (dotyczy kompetencji prezydenta)

·         rozdział 12 - „Zmiana konstytucji”

·         rozdział 13 - „Przepisy przejściowe i końcowe”

Projekt ustawy o zmianie konstytucji może wnieść”

- Prezydent RP

- Senat

- Posłowie (1/5)

Ustawę o zmianie konstytucji uchwala sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy posłów oraz senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy liczby senatu.

Zwykła większość – więcej „za” niż „przeciw”

Bezwzględna większość – 50% + 1

Kwalifikowana większość –

Ustawa jako akt prawotwórczy ogólnie i powszechnie obowiązujący uchwalany zazwyczaj przez parlament w trybie określonym konstytucyjnie.

Źródła prawa w krajach o ukształtowanej samorządności:

-najwyższe akty prawne poza konstytucją

Na określenie rzeczywistej roli ustawy w systemie źródeł prawa najistotniejszym wydaje się ustalenie jakie stosunki społeczne nie mogą być normalizowane przez sejm.

Rozporządzenie – akt prawny wydawany przez Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i poszczególnych ministrów na podstawie ustawy i w celu jej wykonania.

Warunkiem jej istnienia jest ścisłe sformułowanie w akcie ustawodawczym do unormowanie określonego uprawnienia przez określony organ w drodze rozporządzenia.

Dekret w mocy ustawy – akt normatywny wydawany wyłącznie pomiędzy posiedzeniami sejmu, nie jest uchwalany przez sejm. Istnieje obowiązek uchwalenia dekretu na najbliższym posiedzeniu sejmu.

Dekretami w mocy ustawy NIE można regulować:

- konstytucji

- ustawy o budżecie państwa

- planów społeczno-gospodarczych kraju

Uchwała – wyraz woli organu kolegialnego; treścią uchwały jest bardzo wiele zapisów o charakterze normatywnym wyrażające się np. w formie regulaminu pracy określonej instytucji lub apelu do obywateli

Zarządzenie – akt normatywny uchwalony na podstawie ustaw, w celu jej wykonania; wydawany przez organ jednoosobowy np. premiera

Promulgacja źródeł prawa:

1) „Dziennik Ustaw”:

·         ustawa konstytucyjna

·         inne ustawy

·         oświadczenia rządowe

·         rozporządzenia Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, poszczególnych ministrów

·         rozporządzenia prezydenta RP (jeśli ustawa tak stanowi)

·         jednolite teksty znowelizowanych ustaw i rozporządzeń

·         wyroki Trybunału konstytucyjnego

2) „Monitor Polski”:

·         uchwały sejmu i senatu

·         obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej - PKW

·         zarządzenia prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, poszczególnych ministrów

·         obwieszczenia Sądu Najwyższego

·         postanowienia marszałka Sejmu

·         postanowienia prezydenta RP

·         porozumienia międzynarodowe

·         obwieszczenia poszczególnych ministrów

·         obwieszczenia prezesa GUS

·         obwieszczenia prezesa NSA (Najwyższy Sąd Administracyjny)

·         obwieszczenia Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (centralny organ administracyjny)

·         komunikaty do PKW, prezesa GUS, Państwowej Agencji Atomistyki

(Jest tu jeden poważny brak. Nie ma przedstawienia procesu legislacyjnego a bardzo prawdopodobne jest, że to się pojawi na teście. Niestety, nawet Sawik nie jest Chuckiem Norrisem.)

Inicjatywa ustawodawcza:

·         posłowie w licznie 15

·         senat

·         komisje sejmowe

·         prezydent RP

·         Rada Ministrów

·         Grupa minimum 100 tyś obywateli

Akty pilne:

- na uch uchwalenie jest przeznaczone 14 dnia (a nie miesiąc)

- prezydent ma 7 dnia na zapoznanie się z ustawą (zamiast 21)

Sądowa kontrola Administracyjna:

1)     Trybunał Konstytucyjny

2)     Naczelny Sąd Administracyjny

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

Trybunał Konstytucyjny – organ władzy sądowniczej z siedzibą w Warszawie.

Kompetencje TK:

·         orzeka w sprawie zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją

·         orzeka w sprawie zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi

·         orzeka w sprawie zgodności przepisów państwowych wydawanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, innymi ustawami oraz ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi

·         orzeka w sprawie skarg konstytucyjnych

·         Rozstrzyga kwestię sporów pomiędzy organami państwowymi

·         Rozstrzyga o zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych

W skład trybunału konstytucyjnego wchodzi 15 sędziów o nieposzlakowanej opinii.

Przedstawia ich co najmniej 50 posłów, uchwała sejmu zapada bezwzględną większością głosów w obecności połowy ustawowego składu sejmu.

Organami TK jest prezes Trybunału Konstytucyjnego oraz ogólne zgromadzenia. Prezesa i wice prezesa  powołuje prezydent RP, spośród dwóch kandydatów zgłoszonych przez zgromadzenie ogólne.

Skarga konstytucyjna -  umocowana w ustawie o TK; podstawa prawna to artykuł 79 ust. zasadniczej rozdz. 2.

Elementy skargi konstytucyjnej:

·         szeroki zakres podmiotowy - zarówno Polacy jak i obcokrajowcy przebywający na teranie Polski mogą ją złożyć jak również organizacje, stowarzyszenia, partie polityczne

·         szeroki zakres przedmiotowy -skarga do TK może być wniesiona poprzez wszystkie prawa, wolności i obowiązki z wyjątkiem art. 56 dotyczącego prawa azylu

·         warunkiem posłużenia się skargą jest naruszenie konkretnego konstytucyjnego prawa, wolności lub obowiązku danej jedności (nie może nieć charakteru abstrakcyjnego)

·         może podnieść wyłącznie zarzut, że ostateczne orzeczenie organu administracyjnego zostało wydane na podstawie ustawy bądź innego aktu prawnego niezgodnego z konstytucją

Efekt procedury w sprawie skargi do TK:

Jeśli TK stwierdzi niekonstytutywność zaskarżanego aktu prawnego to jest wnioskowane o wznowienie postępowania administracyjnego z pominięciem tego aktu prawnego.

Termin wniesienia skargi konstytucyjnej do TK:

W ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku (są to terminy zawite)

Kto może sporządzić skargę konstytucyjną:

Adwokat lub radca prawny, chyba, że skarżący jest sędzią, prokuratorem, notariuszem, bądź co najmniej doktorem habilitowanym w dziedzinie prawa. Oczekiwanie na adwokata lub radcę wstrzymuje upływ 3 miesięcy, w których można skargę złożyć.

Elementy składowe skargi konstytucyjnej:

·         określić ustawy lub inne akty normatywne na podstawie, którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o prawach, wolnościach i obowiązkach określonych w konstytucji RP

·         wskazać jakie wolności prawa i obowiązki zdaniem skarżącego zostały naruszone

·         uzasadnienie skargi z podaniem opisu stanu faktycznego

·         podać wyrok, decyzję lub inne rozstrzygnięcie sądu lub organu administracji publicznej wraz z podaniem daty, doręczenia tych rozstrzygnięć, które to zostały podstawą zakwestionowania skarżonego aktu normatywnego.

Co skarga konstytucyjna musi zawierać:

1) Informacje ogólne:

·         miejsce i datę sporządzenia skargi konstytucyjnej

·         imię i nazwisko skarżącego (w wypadku osoby prawnej nazwę tej osoby oraz osoby upoważnione do reprezentowania na zewnątrz)

·         adres skarżącego

·         imię i nazwisko pełnomocnika skarżącego

·         adres kancelarii oraz numer wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych

2) Określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej:

·         dokładne określić zaskarżany akt normatywny ze wskazaniem określonego p...