Przedmiot dziedziczenia.pdf

Rozdział pierwszy

przedmiot dziedziczenia

Przedmiotem.dziedziczenia.są.prawa.i.obowiązki.majątkowe.zmarłego,.

które.z.chwilą.jego.śmierci.przechodzą.na.jedną.lub.kilka.osób,.według.zasad.

dziedziczenia.uregulowanych.w.kodeksie.cywilnym.(art..922.§.1.k.c.),.z.wy-

łączeniem.jednakże.tych.praw.i.obowiązków,.które.bądź.ściśle.są.związane.

z.osobą.spadkodawcy,.bądź.przechodzą.na.oznaczone.osoby.niezależnie.od.

tego,.czy.są.one.spadkobiercami.(art..922.§.2.k.c.)..

Prawo.spadkowe.kompleksowo.reguluje.zatem.losy.majątku.osoby,.któ-

ra.zmarła,.oraz.sytuację.prawną.jej.spadkobierców..Majątek.ten.obejmuje.sze-

reg.praw.natury.cywilnoprawnej,.to.jest.wynikających.z.szeroko.rozumiane-

go.obrotu.cywilnego.

1. Prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku

Jak.wynika.z.zasad.przedstawionych.powyżej,.w.skład.spadku.wchodzą.

te.prawa.i.obowiązki.zmarłego,.które.mają.charakter.cywilnoprawny,.mająt-

kowy.i.nie.są.związane.ściśle.z.osobą.spadkodawcy,.a.nadto.nie.przechodzą.

na.oznaczone.osoby.niezależnie.od.tego,.czy.osoby.te.są.spadkobiercami..Za-

liczamy.do.nich.np.:.

1).prawo.własności.rzeczy.ruchomych.i.nieruchomych.oraz.udział.we.

współwłasności,.jak.również.uprawnienia.i.obowiązki.prawnorzeczo-

we.związane.z.własnością;

2).prawo.użytkowania.wieczystego.i.związaną.z.nim.własność.budynków.

i.innych.urządzeń.wzniesionych.na.gruncie.będącym.przedmiotem.użyt-

kowania.wieczystego,.służebności.gruntowe,.zastaw.lub.hipotekę.(wraz.

z.zabezpieczoną.wierzytelnością),.własnościowe.spółdzielcze.prawo.do.

lokalu.mieszkalnego,.roszczenie.samoistnego.posiadacza.o.wykup.dział-

ki.gruntu,.na.którym.wzniósł.budynek,.określone.w.art..231.k.c.;

3).prawa.i.obowiązki.wynikające.ze.stosunków.zobowiązaniowych,.czyli.

z.umów,.których.podmiotem.był.zmarły,.z.pewnymi.wyjątkami;

4).roszczenia.i.obowiązki.odszkodowawcze,.z.pewnymi.wyjątkami;

prawa

i obowiązki

5).majątkowe.prawa.autorskie,.prawa.do.patentu,.patent,.prawa.ochronne.

na.wzory.użytkowe;

6).w.zasadzie.prawa.i.obowiązki.związane.z.małżeńską.wspólnością.usta-

wową,.a.w.zakresie.roszczeń.alimentacyjnych.—.raty.alimentacyjne,.któ-

re.stały.się.wymagalne.za.życia.uprawnionego.lub.zobowiązanego.spad-

kodawcy;

7).prawa.i.obowiązki.pracownika.wynikające.z.prawa.pracy,.jeżeli.w.myśl.

art..63 1 .kodeksu.pracy.nie.przechodzą.one.na.wyszczególnione.w.tym.

przepisie.osoby;

8).prawa.i.obowiązki.wynikające.z.prawa.wekslowego.i.czekowego.(wyni-

kające.bezpośrednio.z.treści.tych.papierów.wartościowych);

9).posiadanie,.które.nie.jest.prawem,.ale.stanem.faktycznym.chronionym.

przez.prawo.i.rodzącym.szereg.skutków.prawnych.

długi spadkowe

Niezależnie.od.powyższego,.prawo.spadkowe.przewiduje,.że.w.skład.

spadku.wchodzą.obowiązki,.które.wprawdzie.nie.obciążały.spadkodawcy,.

bo.nie.wynikały.ze.stosunków.prawnych.istniejących.za.życia.spadkodawcy,.

ale.powstały.w.związku.z.jego.śmiercią.lub.później.i.zaliczane.są.do.długów.

spadkowych..Do.tej.grupy.obowiązków.(długów.spadkowych).należą:.

1).koszty.pogrzebu.spadkodawcy.w.takim.zakresie,.w.jakim.pogrzeb.ten.

odpowiada.zwyczajom.przyjętym.w.danym.środowisku.(art..922.§.3.k.c.),.

tj..wydatki.poniesione.na.wykup.miejsca.na.grób,.trumnę,.ceremonię.po-

grzebową,.wystawienie.nagrobka;

2).koszty.postępowania.spadkowego,.takie.jak:.koszty.zabezpieczenia.spad-

ku,.spisu.inwentarza,.ogłoszenia.testamentu,.przesłuchania.świadków.

testamentu.ustnego,.koszty.związane.z.wykonawcą.testamentu,.koszty.

zarządu.spadkiem.nieobjętym,.wynagrodzenie.wykonawcy.testamentu.

i.kuratora.spadku;

3).zaspokojenie.roszczeń.o.zachowek;

4).wykonanie.zapisów.i.poleceń;

5).obowiązek.dostarczania.małżonkowi.i.innym.osobom.bliskim.zmarłego.

mieszkania.i.urządzenia.domowego,.w.zakresie.dotychczasowym,.przez.

okres.trzech.miesięcy.od.chwili.śmierci.spadkodawcy,.o.którym.mowa.

w.art..923.k.c.;

6).zaspokojenie.żądań.małżonka.spadkodawcy,.dotyczących.przeniesienia.

własności.przedmiotów.urządzenia.domowego.ponad.jego.udział,.o.ja-

kim.mowa.w.art..939.k.c.;

7).dostarczanie.środków.utrzymania.dziadkom.spadkodawcy,.o.którym.

mowa.w.art..938.i.966.k.c.

2. Prawa i obowiązki niewchodzące w skład spadku

Przepisy.spadkowe.nie.mają.zastosowania.do.szeregu.praw.i.obowiąz-

ków,.co.do.których,.z.natury.rzeczy,.nie.wchodzi.w.grę.ich.dziedziczenie.

w.drodze.spadkobrania.oraz.takich.praw,.które.na.podstawie.szczególnych.

przepisów.przechodzą.na.oznaczone.osoby..Zaliczyć.tu.należy.prawa.i.obo-

wiązki.publicznoprawne,.osobiste,.rodzinne.oraz.te,.które.z.mocy.przepisów.

szczególnych.przechodzą.na.oznaczone.osoby,.bez.względu.na.to,.czy.są.one.

spadkobiercami..

2.1. Prawa i obowiązki publicznoprawne

Dziedziczeniu.nie.podlegają.prawa.i.obowiązki.wynikające.ze.stosunków.

karnoprawnych.i.dyscyplinarnych,.jak.na.przykład.obowiązek.zapłaty.grzy-

wien,.kar.pieniężnych,.nawet.jeżeli.orzeczono.je.za.życia.spadkodawcy..Podob-

nie.do.spadku.nie.wchodzą.obowiązki.podatkowe..Spadkobierca.nie.dziedziczy.

zatem.podatku.i.nie.przysługują.mu.uprawnienia.spadkodawcy.w.tym.zakre-

sie..Przepisy.podatkowe.mają.odrębną.regulację.dotyczącą.tego.zagadnienia.

prawa

i obowiązki

niepodlegające

dziedziczeniu

2.2. Prawa i obowiązki osobiste zmarłego

Dobra.osobiste.zmarłego.(np..nazwisko,.pseudonim,.wizerunek,.cześć),.

jak.również.prawa.i.obowiązki.ściśle.związane.z.osobą.zmarłego.(użytkowa-

nie.ustanowione.na.rzecz.osoby.fizycznej,.służebność.osobista,.prawo.doży-

wocia,.renta).nie.wchodzą.w.skład.spadku.

Prawo.do.grobu,.co.do.zasady,.również.traktowane.jest.jako.prawo.nie-

majątkowe,.niepodlegające.dziedziczeniu..Uprawnienie.do.pochowania.w.gro-

bie.zmarłego,.urządzenie.wystroju.grobu,.wystawienie.nagrobka,.składanie.

kwiatów.i.wieńców.czy.palenie.zniczy.to.uprawnienia.mające.charakter.oso-

bisty..Tylko.w.sytuacji.gdy.w.grobie.nie.została.złożona.żadna.osoba.zmarła,.

a.mające.charakter.niemajątkowy.uprawnienie.osoby,.która.nabyła.prawo.

do.grobu,.do.decydowania.o.przeznaczeniu.grobu.wygasło.(np..ze.względu.

na.śmierć.tej.osoby).i.nie.ma.innej.osoby,.której.uprawnienie.to.przysługuje..

—.tego.typu.uprawnienie.ma.charakter.wyłącznie.majątkowy.

.Nie.należą.do.spadku.także.prawa.lub.obowiązki,.których.realizacja.uza-

leżniona.jest.od.osobistych.cech.zmarłego..W.związku.z.tym.np..z.chwilą.śmier-

ci.przyjmującego.zamówienie.wygasa.umowa.o.dzieło,.którego.wykonanie.

zależy.od.osobistych.przymiotów.przyjmującego.zamówienie.(namalowanie.

obrazu,.napisanie.utworu.muzycznego,.wiersza.itp.);.w.braku.odmiennej.umo-

wy,.wskutek.śmierci.przyjmującego.zlecenie,.wygasa.też.umowa.zlecenia..

Nie.wchodzą.do.spadku.prawa.niemajątkowe.płynące.z.naruszenia.dóbr.

osobistych.oraz.te.spośród.praw,.które.mają.na.celu.wyłącznie.zaspokojenia.

interesu.pokrzywdzonego,.np..roszczenie.o.zadośćuczynienie.za.doznaną.

krzywdę..Prawo.to.bowiem.gaśnie.w.chwili.śmierci.osoby,.której.dobro.osobi-

ste.zostało.naruszone..Jedyny.wyjątek.stanowi.art..445.§.3.k.c..Zgodnie.z.nim.

roszczenie.o.zadośćuczynienie.jest.dziedziczne.tylko.wtedy,.jeżeli.za.życia.

spadkodawcy.zostało.uznane.na.piśmie.albo.gdy.powództwo.z .tego.tytuł.wy-

toczono.za.życia.poszkodowanego.

dobra osobiste

prawo do grobu

prawa zależne

od cech

osobistych

prawa

wynikające

z naruszenia dóbr

osobistych

2.3. Prawa i obowiązki rodzinne

Niektóre.prawa.i.obowiązki.wynikające.ze.stosunków.rodzinnych.podle-

gają.dziedziczeniu..Nie.wchodzą.natomiast.w.skład.spadku.prawa.i.obowiązki.

wynikające.z.małżeństwa,.władzy.rodzicielskiej,.żądania.rozwodu,.unieważ-

nienia.małżeństwa,.ustalenia.ojcostwa,.zaprzeczenia.ojcostwa.przez.męża.mat-

ki,.żądania.rozwiązania.przysposobienia..Nie.podlegają.dziedziczeniu.również.

prawa.i.obowiązki.wynikające.z.alimentacji..Gasną.one.zarówno.w.przypadku.

śmierci.uprawnionego,.jak.i.zobowiązanego..Jedynie.w.sytuacji,.gdy.raty.ali-

mentów.stały.się.wymagalne.przed.śmiercią.zobowiązanego.lub.uprawnione-

go.—.obowiązek.lub.prawo.ich.zapłaty.przechodzi.na.spadkobierców.

2.4. Prawa i obowiązki przechodzące na oznaczone osoby

na podstawie przepisów szczególnych

najem lokalu

Szereg.przepisów.szczególnych.określa.zasady.przejścia.praw.i.obowiąz-

ków.zmarłego.na.określone.osoby,.bez.względu.na.to,.czy.są.one.spadkobier-

cami,.czy.też.nie.

W.zakresie.prawa.najmu.lokalu.mieszkalnego.art..691.k.c..przewiduje,.że.

w.razie.śmierci.najemcy.lokalu.mieszkalnego.w.stosunek.najmu.lokalu.wstę-

pują:.małżonek.niebędący.współnajemcą.lokalu,.dzieci.najemcy.i.jego.współ-

małżonka,.inne.osoby,.wobec.których.najemca.był.obowiązany.do.świadczeń.

alimentacyjnych,.oraz.osoba,.która.pozostawała.faktycznie.we.wspólnym.po-

życiu.z.najemcą..Osoby.te.wstępują.w.stosunek.najmu,.jeżeli.stale.zamiesz-

kiwały.z.najemcą.w.lokalu.do.chwili.jego.śmierci..W.braku.powyższych.osób.

stosunek.najmu.lokalu.mieszkalnego.wygasa..

W.zakresie.umów.ubezpieczeń.na.życie.art..831.§.1.k.c..daje.ubezpieczo-

nemu.prawo.do.swobodnego.dysponowania.sumą.ubezpieczenia.na.wypa-

dek.jego.śmierci..Może.on.wskazać.jedną.lub.więcej.osób.uprawnionych.do.

otrzymania.sumy.ubezpieczenia.na.wypadek.jego.śmierci;.może.również.za-

wrzeć.umowę.ubezpieczenia.na.okaziciela..Suma.ubezpieczenia.przypadająca.

uprawnionemu.nie.należy.do.spadku.po.ubezpieczonym,.ale.przechodzi.na.

konkretne.osoby.oznaczone.w.polisie.

Także.prawo.bankowe.(ustawa.z.dnia.29.sierpnia.1997.r.,.Dz..U..Nr.140,.

poz..939.z.późn..zm.).co.do.rachunków.oszczędnościowych,.rachunków.

oszczędnościowo–rozliczeniowych.i.rachunków.terminowej.lokaty.oszczęd-

nościowej.zmarłego.przewiduje.w.art..55.pkt.1,.iż.w.razie.śmierci.posiadacza.

tych.rachunków.bank.jest.obowiązany.wypłacić.z.nich.kwotę.wydatkowaną.

na.koszty.pogrzebu.posiadacza.rachunku.osobie,.która.przedstawi.rachun-

ki.stwierdzające.wysokość.poniesionych.przez.nią.wydatków.—.w.wysoko-

ści.nieprzekraczającej.kosztów.urządzenia.pogrzebu,.zgodnie.ze.zwyczajami.

przyjętymi.w.danym.środowisku..Zgodnie.z.art..56.prawa.bankowego.po-

siadacz.rachunku.oszczędnościowego,.rachunku.oszczędnościowo–rozlicze-

niowego.lub.rachunku.terminowej.lokaty.oszczędnościowej.może.pisemnie.

ubezpieczenie

na życie

rachunki i lokaty

bankowe

polecić.bankowi.dokonanie.—.po.swojej.śmierci.—.wypłaty.z.rachunku.wska-

zanym.przez.siebie.osobom:.małżonkowi,.wstępnym,.zstępnym.lub.rodzeń-

stwu.określonej.kwoty.pieniężnej.(dyspozycja.wkładem.na.wypadek.śmierci),.

przy.czym.kwota.wypłaty,.bez.względu.na.liczbę.wydanych.dyspozycji,.nie.

może.być.wyższa.niż.dwudziestokrotne.przeciętne.miesięczne.wynagrodze-

nie.w.sektorze.przedsiębiorstw.bez.wypłat.nagród.z.zysku,.ogłaszane.przez.

Prezesa.Głównego.Urzędu.Statystycznego.za.ostatni.miesiąc.przed.śmiercią.

posiadacza.rachunku.

Ustawa.—.Prawo.spółdzielcze.(z.dnia.16.września.1982.r.,.tekst.jedn..

z.2004.r..Nr.99,.poz..1001.z.późn..zm.).w.art..16.§.3.przewiduje,.że.członek.może.

w.deklaracji.lub.odrębnym.pisemnym.oświadczeniu.złożonym.spółdzielni.

wskazać.osobę,.której.spółdzielnia.obowiązana.jest.po.jego.śmierci.wypłacić.

udziały..Prawo.z.tego.tytułu.nie.należy.do.spadku..Nadto.ustawa.o.spółdziel-

niach.mieszkaniowych.(z.dnia.15.grudnia.2000.r.,.tekst.jedn..Dz..U..z.2003.r..

Nr.119,.poz..1116.z.późn..zm.).w.art..9.ust..3.przewiduje,.że.spółdzielcze.lo-

katorskie.prawo.do.lokalu.mieszkalnego.nie.przechodzi.na.spadkobierców..

Jeżeli.przysługiwało.ono.małżonkom,.z.chwilą.śmierci.jednego.z.małżonków.

prawo.to,.pod.pewnymi.warunkami,.przypada.drugiemu.małżonkowi.(art..14.

wspomnianej.ustawy).

udziały

w spółdzielni

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: