Gdzie ewolucja pozostawia Boga.pdf

Gdzie ewolucja pozostawia Boga?

Autor tekstu: Richard Dawkins

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Richard Dawkins twierdzi, że ewolucja nie pozostawia Bogu nic do roboty [ 1 ]

Przed rokiem 1859 zgoda z wielebnym Williamem Paleyem i jego „Natural Theology", że

stworzenie życia było największym dziełem Boga, przychodziła naturalnie. Szczególnie (mogła

łechtać próżność) koncepcja stworzenie ludzkiego życia. Dzisiaj poprawiliśmy to twierdzenie:

ewolucja jest największym dziełem wszechświata. Ewolucja jest stwórcą życia, a życie jest chyba

najbardziej zadziwiającym i najpiękniejszym produktem, jakie kiedykolwiek stworzyły prawa fizyki.

Ewolucja, żeby zacytować napis na T-shircie przysłanym mi przez anonimowego sympatyka, jest

najwspanialszym przedstawieniem w dziejach świata, jedynym, które się liczy.

W rzeczywistości ewolucja jest przypuszczalnie największym przedstawieniem w całym

wszechświecie. Większość naukowców intuicyjnie sądzi, że istnieją niezależnie wyewoluowane formy

życia rozrzucone na planetarnych wyspach w całym wszechświecie — niestety jednak, zbyt od siebie

oddalone, by mogły się spotkać. A jeśli życie jest gdzieindziej, powiedzenie, że okaże się ono życiem

darwinowskim, jest czymś więcej niż intuicją. Argument na rzecz istnienia pozaziemskiego życia jest

słabszy niż argument, że — jeśli w ogóle istnieje — to jest to życie darwinowskie. Jest jednak także

możliwe, że rzeczywiście jesteśmy sami we wszechświecie, a w takim wypadku Ziemia, ze swoim

największym przedstawieniem, jest najbardziej niezwykłą planetą we wszechświecie.

Co jest tak wyjątkowego w życiu? Nigdy nie narusza

praw fizyki. Nic czegoś takiego nie robi (ale gdyby to

robiło, fizycy musieliby po prostu sformułować nowe prawa

— jak to zdarzało się wystarczająco często w historii

nauki). Jednak chociaż życie nigdy nie narusza praw fizyki,

popycha je na nieoczekiwane ścieżki, które wprawiają

w osłupienie. Gdybyśmy nie wiedzieli o życiu, nie

uwierzylibyśmy, że jest możliwe — tyle tylko, że

oczywiście nie byłoby nikogo mogącego przeżywać

niewiarę!

Prawa fizyki, zanim wybuchła darwinowska ewolucja,

mogły tworzyć skały i piach, chmury gazowe i gwiazdy,

wiry i fale, wirujące galaktyki i światło, które podróżuje

jako fale, podczas gdy zachowuje się jak cząstki. Jest to

ciekawy, fascynujący i pod wieloma względami tajemniczy

wszechświat. Teraz jednak wkracza życie. Spójrz oczyma

fizyka na skaczącego kangura, pikującego nietoperza,

wyskakującego delfina, wznoszącą się sekwoję. Nigdy nie

było skały, która skakała jak kangur, kamyka, który pełzał

jak chrząszcz w poszukiwaniu partnerki, ziarnka piasku,

które pływało jak pchła wodna. Ani razu żadne z tych

stworzeń nie łamie w najmniejszym stopniu praw fizyki.

Wszystkie, jak najdalsze od gwałcenia praw

termodynamiki (co często twierdzą ignoranci), są

niepowstrzymanie przez te prawa napędzane. Jak

najdalsze od gwałcenia praw ruchu zwierzęta wykorzystują je dla siebie, kiedy chodzą, biegną, robią

uniki i zwody, skaczą i latają, rzucają się na ofiarę lub uciekają w bezpieczne miejsce.

Prawa fizyki ani razu nie są naruszane, niemniej życie wyłania się na niezbadanych terytoriach.

Jak dokonuje tej sztuczki? Odpowiedzią jest proces, który chociaż zmienny w swoich cudownych

szczegółach, jest wystarczająco jednolity, by zasłużyć na jedną nazwę: darwinowska ewolucja,

nielosowe przeżycie losowo zmiennej, zakodowanej informacji. Wiemy, z równą pewnością jak

wiemy cokolwiek w nauce, że ten właśnie proces stworzył życie na naszej planecie. I, jak

powiedziałem, założyłbym się, że ten sam proces działa wszędzie tam, gdzie może znajdować się

życie, wszędzie we wszechświecie.

A jeśli największe przedstawienia na ziemi nie jest największym przedstawieniem we

wszechświecie? Jeśli istnieją formy życia na innych planetach, które wyewoluowały tak daleko poza

Racjonalista.pl

Strona 1 z 4

nasz poziom inteligencji i kreatywności, że powinniśmy

uważać ich za bogów, gdybyśmy kiedykolwiek mieli

szczęście (lub nieszczęście?) ich spotkać? Czy rzeczywiście

byliby bogami? Czy nie kusiłoby nas padnięcie na kolana

i oddawanie im czci, jak mógłby to zrobić średniowieczny

chłop, nagle skonfrontowany z takimi cudami jak Boeing

747, telefon komórkowy albo Google Earth? Ale, choć ci

kosmici mogliby się wydawać podobni do bogów, nie byliby

bogami z jednego, bardzo ważnego powodu. Nie stworzyli

wszechświata; to on ich stworzył, tak samo jak stworzył

nas. Stworzenie wszechświata jest tym, czego żadna

inteligencja, jakkolwiek byłaby nadludzka, nie mogłaby dokonać, ponieważ inteligencja jest złożona

— statystycznie nieprawdopodobna — i dlatego musiała wyłonić się stopniowo, z prostszych

początków: z nieożywionego wszechświata — z tej wolnej od cudów strefy, jaką jest fizyka.

Do wyłonienia się tak niezwykłego fenomenu przyczyniła się darwinowska ewolucja. Zaczyna

się od pierwotnej prostoty i buduje złożoność powolnymi, dającymi się wyjaśnić stopniami: na pozór

nieograniczoną złożoność — z pewnością do naszego, ludzkiego poziomu, a bardzo prawdopodobnie

także wykraczającą poza ten poziom. Może istnieć świat, w którym kwitnie życie nadludzkie,

nadludzkie do poziomu, którego nie może pojąć nasza wyobraźnia. Ale nadludzkie nie znaczy

nadnaturalne. Darwinowska ewolucja jest jedynym znanym procesem, który jest zdolny do

stworzenia czegoś tak skomplikowanego jak twórcza inteligencja. Oczywiście, kiedy już zaistnieje, ta

inteligencja jest w stanie tworzyć inne złożone rzeczy: sztukę i muzykę, zaawansowane technologie,

komputery, Internet i kto wie, co jeszcze w przyszłości? Darwinowska ewolucja może nie być

jedynym twórczym procesem we wszechświecie. Mogą istnieć inne „dźwigi" (określenie Daniela

Dennetta, które przeciwstawia „hakom z nieba"), których jeszcze nie odkryliśmy albo nie

wyobraziliśmy sobie. Jakie by były cudowne i jak różne od darwinowskiej ewolucji, nie mogą one

jednak być magiczne. Będą podzielały z darwinowską ewolucją zdolność tworzenia złożoności

z prostoty, jak emergentnej właściwości, nigdy przy tym nie naruszając praw natury.

Gdzie więc pozostawia to Boga? Najuprzejmiejsze, co można powiedzieć, to że pozostawia go

bez niczego do roboty i bez żadnych dokonań, które mogłyby wywołać nasze pochwały, cześć lub

strach. Ewolucja jest zawiadomieniem Boga o likwidacji jego posady. Musimy jednak posunąć się

dalej. Złożona, kreatywna inteligencja bez niczego do roboty jest nie tylko zbędna. Istnienie

boskiego projektanta zostaje właściwie wykluczone, ponieważ musi być przynajmniej równie złożony

jak byty, do wyjaśnienia których go wytoczono. Bóg nie jest martwy. Nigdy nie był żywy.

Istnieje pewna warstwa wyrafinowanych teologów współczesnych, którzy powiedzą coś w tym

rodzaju: „Wielki Boże, oczywiście nie jesteśmy tak naiwni ani prostoduszni, by dbać o to, czy Bóg

istnieje. Istnienie jest tak XIX-wiecznym problemem! Nie ma znaczenia, czy Bóg istnieje w sensie

naukowym. Liczy się to, czy istnieje on dla ciebie i dla mnie. Jeśli Bóg jest dla ciebie rzeczywisty, to

kogo obchodzi, że nauka uczyniła go zbędnym? Taka arogancja! Taki elitaryzm!"

No cóż, jeśli na tym utrzymuje się twoja łódeczka, to samotnie wiosłujesz pod prąd. Rzeka

wiary ludów świata jest bardzo wyraźna. Wierzą oni w Boga i to znaczy, że wierzą, iż istnieje on

w obiektywnej rzeczywistości, tak jak istnieją skały Gibraltaru. Jeśli wyrafinowani teolodzy

i postmodernistyczni relatywiści sądzą, że ratują Boga przed śmietnikiem zbędności dzięki

bagatelizowaniu jego istnienia, to powinni zastanowić się raz jeszcze. Powiedz wiernym w kościele

lub meczecie, że istnienie jest zbyt wulgarnym atrybutem, by przypisać go ich Bogu, a okrzyczą cię

ateistą. I będą mieli rację.

„The Wall Street Journal" 12 września 2009

Tekst oryginału (http://online.wsj.com/article/SB10001424052970203

440104574405030643556324.html#U10156404922R1E)

Najnowsza książka Richarda Dawkinsa: Najwspanialsze przedstawienie w dziejach świata.

Świadectwa ewolucji ukaże się niebawem nakładem wydawnictwa CIS.

Przypisy:

[ 1 ] "Wall Street Journal" zamówił niezależnie u Karen Armstrong i u Richarda

Dawkinsa artykuł odpowiadający na pytanie "Gdzie ewolucja pozostawia Boga?" Oboje

wiedzieli, że piszą na ten sam temat, ale przed publikacją nie mieli możliwości

zapoznania się z tekstem drugiego autora. Artykuł K. Armstrong można przeczytać on-

line.

Richard Dawkins

Wybitny ewolucjonista, profesor Uniwersytetu w Oxfordzie. Urodził się w

1941 roku w Nairobi. Autor słynnej koncepcji "samolubnego genu", która

rzuciła nowe spojrzenie na przyczyny i sposoby ewolucji. Koncepcja ta

umożliwiła lepsze niż kiedykolwiek wcześniej zrozumienie i wytłumaczenie

motywów ludzkich (i zwierzęcych) zachowań, na gruncie zarówno biologii

molekularnej, jak i socjobiologii. Najważniejsze jego publikacje:

Samolubny gen (The Selfish Gene, 1976); Ślepy zegrarmistrz (The Blind

Watchmaker, 1986); Fenotyp rozszerzony. Dalekosiężny gen (1982);

Rzeka genów (River Out of Eden, 1995); Wspinaczka na szczyt

nieprawdopodobieństwa (Climbing Mount Improbable, 1996); Rozplatanie

tęczy (Unweaving the Rainbow, 1998), Bóg urojony (God Delusion,

2006) Więcej informacji o autorze

Strona www autora

Pokaż inne teksty autora

(Publikacja: 13-09-2009)

Oryginał.. (http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,6785)

Autorem portalu Racjonalista.pl jest Michał Przech, zwany niżej Autorem.

Właścicielami portalu są Mariusz Agnosiewicz oraz Autor.

Żadna część niniejszych opracowań nie może być wykorzystywana w celach

komercyjnych, bez uprzedniej pisemnej zgody Właściciela, który zastrzega sobie

niniejszym wszelkie prawa, przewidziane

w przepisach szczególnych, oraz zgodnie z prawem cywilnym i handlowym,

w szczególności z tytułu praw autorskich, wynalazczych, znaków towarowych

do tego portalu i jakiejkolwiek jego części.

Wszystkie strony tego portalu, wliczając w to strukturę katalogów, skrypty oraz inne

programy komputerowe, zostały wytworzone i są administrowane przez Autora.

Stanowią one wyłączną własność Właściciela. Właściciel zastrzega sobie prawo do

okresowych modyfikacji zawartości tego portalu oraz opisu niniejszych Praw

Autorskich bez uprzedniego powiadomienia. Jeżeli nie akceptujesz tej polityki możesz

nie odwiedzać tego portalu i nie korzystać z jego zasobów.

Informacje zawarte na tym portalu przeznaczone są do użytku prywatnego osób

odwiedzających te strony. Można je pobierać, drukować i przeglądać jedynie w celach

informacyjnych, bez czerpania z tego tytułu korzyści finansowych lub pobierania

wynagrodzenia w dowolnej formie. Modyfikacja zawartości stron oraz skryptów jest

zabroniona. Niniejszym udziela się zgody na swobodne kopiowanie dokumentów

portalu Racjonalista.pl tak w formie elektronicznej, jak i drukowanej, w celach innych

niż handlowe, z zachowaniem tej informacji.

Plik PDF, który czytasz, może być rozpowszechniany jedynie w formie oryginalnej,

w jakiej występuje na portalu. Plik ten nie może być traktowany jako oficjalna

lub oryginalna wersja tekstu, jaki zawiera .

Racjonalista.pl

Strona 3 z 4

Treść tego zapisu stosuje się do wersji zarówno polsko jak i angielskojęzycznych

portalu pod domenami Racjonalista.pl, TheRationalist.eu.org oraz Neutrum.eu.org.

Wszelkie pytania prosimy kierować do redakcja@racjonalista.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: