Opracowane pytania:
AD.7. Produkcja jest to wykorzystanie różnego rodzaju materiałów, środków technicznych, energii i informacji, środków finansowych oraz pracy ludzkiej w celu wytworzenia i dostarczenia klientom wartościowych produktów (wyrobów lub usług), które (przez użytkowanie lub konsumpcję) zaspokoją potrzeby i umożliwią uzyskanie satysfakcji.
Zarządzanie produkcją - to wiedza i działalność praktyczna, polegająca na planowaniu, bieżącym sterowaniu i kontroli ilości surowców, robót w toku, wyrobów gotowych oraz wykorzystaniu zasobów dla zaspokojenia zapotrzebowania klientów, minimalizacji opóźnień, kosztów zapasów oraz maksymalizacji produktywności.
System zarządzania produkcją – jest to zbiór hierarchicznie powiązanych i wyposażonych w środki techniczne oraz posiadających uprawnienia kontrolne i decyzyjne osób lub komórek organizacyjnych.
Cykl produkcyjny – jest to okres czasu pomiędzy rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego wyrobu, to czas, w którym materiał wejściowy przechodzi kolejno przez wszystkie operacje produkcyjne i jest przekształcony w wyrób gotowy. Jest podstawą ustalania planów produkcji, a także normowania wielkości zapasów robót w toku, jest wyrazem organizacji procesu produkcyjnego czasie.
Reengineering (Business Process Reengineering – BPR) jest to filozofia i strategia innowacyjnego działania, a także metoda radykalnego przeprojektowania i modernizacji procesów gospodarczych z wykorzystaniem technik informacyjno-informatycznych w celu osiągnięcia istotnych efektów ekonomicznych oraz poprawy jakości, niezawodności, nowoczesności i dystrybucji wyrobów, poziomu obsługi klientów i obsługi serwisowej wyrobów, a także skrócenia obiegu środków finansowych i informacji, w których stosuje się najnowsze metody tzw. data processingu.
AD.3. System produkcyjny, rozpatrywany w rzeczowym ujęciu, obejmuje:
3. Czynniki energetyczne: energię elektryczną, paliwa, nośniki energii cieplnej (gorąca woda, para, gorące powietrze itp.), nośniki energii mechanicznej (sprężone powietrze lub inne gazy), zimną wodę i powietrze niezbędne w procesach technologicznych.
4. Czynnik ludzki (zatrudnionych pracowników), w tym personel: administracyjny, inżynieryjno-techniczny, wykonawczy, pomocniczy i zarządzający.
5. Zbiory informacji (na nośnikach) dotyczących: prognoz i informacji rynkowych, wyrobu i jego funkcji użytkowych, jakości i niezawodności, kosztów, warunków pracy i doświadczenia załogi, warunków podejmowania decyzji związanych z zarządzaniem produkcją, sposobów przetwarzania, gromadzenia, przesyłania i archiwizacji informacji, form obiegu kapitału, stóp dyskontowych itp.
6. Środki finansowe, w tym: zamrożone w technicznych środkach produkcji, w materiałach, półwyrobach i wyrobach gotowych, w kasie, w bankach, u klientów itp.
7. Wyroby w kolejnych stadiach ich wytwarzania, magazynowania, przechowywania i dystrybucji oraz sprzedaży klientom i opieki serwisowej.
AD.4 System zarządzania produkcją jest to zbiór hierarchicznie powiązanych i wyposażonych w środki techniczne oraz posiadających uprawnienia kontrolne i decyzyjne osób lub komórek organizacyjnych, powołanych do prognozowania i wdrażania zmian w systemie produkcyjnym, planowania produkcji, jej przygotowania i organizowania zespołów pracowniczych, przewodzenia im, kierowania pracownikami i motywowania ich do twórczej i wydajnej pracy, sterowania produkcją, kontrolowania uzyskiwanych efektów i porównywania ich z planem oraz harmonogramem, koordynowania prac i, ewentualnie, dokonywania zmian w planach i harmonogramach produkcji. Chodzi także o ocenę sprawności i skuteczności zarządzania, doskonalenie systemu i metod zarządzania produkcją.
AD.5 Struktura produkcyjno-administracyjna w przedsiębiorstwie jest tworzona przez łączenie komórek niższego stopnia, poczynając od stopnia pierwszego (najniższego), który najczęściej stanowią wyodrębnione (według przyjętych kryteriów) grupy stanowisk roboczych, przez brygady, gniazda lub linie wytwórcze, oddziały, wydziały i zakłady aż do całego systemu produkcyjnego i przedsiębiorstwa. Łączenie wynika z powiązań między komórkami, a powiązania mogą mieć charakter technologiczny, przedmiotowy, przedmiotowo-technologiczny, kooperacyjny lub administracyjny. W dużych firmach mogą być tworzone także zespoły przedsiębiorstw jako wyodrębnione korporacje.
Struktura produkcyjno-administracyjna systemów organizowanych według kryterium TE ma charakter technologiczny lub technologiczno-przedmiotowy. Jeżeli w organizacji produkcji stosowane jest kryterium ZS, to łączenie komórek jest najczęściej dokonywane przedmiotowo, tzn. wyodrębniane struktury wyższych stopni wytwarzają jakiś kompletny element (część, podzespół, zespół) lub gotowy wyrób, odpowiadając za jego jakość i niezawodność oraz za poziom techniczny procesu wytwarzania i kontroli.
AD.9. Pojęcie typu produkcji odnosi się do stopnia specjalizacji i częstotliwości przezbrajania wytwórczych stanowisk roboczych. Z tego względu wyróżnia się stanowiska robocze o:
1) masowym typie produkcji: na każdym stanowisku jest wykonywane jedno zadanie, operacja lub część wyrobu, liczba wytwarzanych wyrobów jest wielka, a na danym stanowisku wykonuje się takie same zadania lub operacje wytwórcze;
2) seryjnym typie produkcji, przy czym przyjmuje się, że może to być:
3) - produkcja wielkoseryjna, gdy na stanowisku wykonuje się 2 do 5, a nawet do 10 części lub operacji wielokrotnie okresowo powtarzanych,
4) - produkcja średnioseryjna, przy wykonywaniu 5 do 25 części lub operacji,
5) - produkcja małoseryjna przy wykonywaniu na stanowisku 20 do 50 operacji lub części w powtarzalnym cyklu; wytwarzana jest zaplanowana seria produkcyjna;
6) jednostkowym typie produkcji, gdy na stanowisku wykonywane są jednostkowo rozmaite części bez regularnego cyklu powtarzalności, a liczba wytwarzanych wyrobów danego rodzaju wynosi najwyżej kilka sztuk.
AD.10 Forma organizacji produkcji wynika z charakteru przepływów materiałów, półwyrobów, części, podzespołów i gotowych wyrobów przez podsystem wytwórczy. W przypadku kryterium TE wyróżniane są dwie podstawowe formy takich przepływów:
• potokowa, w liniach wytwórczych, które są w różnym stopniu zautomatyzowane;
• niepotokowa, w której występują jednostkowe przepływy w komórkach wytwórczych o strukturze technologicznej lub przedmiotowej.
AD.11 Forma organizacji produkcji wynika z charakteru przepływów materiałów, półwyrobów, części, podzespołów i gotowych wyrobów przez podsystem wytwórczy. W przypadku kryterium TE wyróżniane są dwie podstawowe formy takich przepływów:
• poziom technicznego wyposażenia w zakresie operacji wytwórczych, kontrolnych, transportowych, montażowych itp., a takie przetwarzania informacji;
• organizacja zaopatrzenia i gospodarki materiałowej oraz energetycznej;
• organizacja dystrybucji i sprzedaży wyrobów, obsługi klientów i obsługi wyrobów po sprzedaży (serwis producenta);
• środki finansowe przedsiębiorstwa, gospodarowanie nimi i szybkość ich rotacji;
• sposoby naliczania kosztów i ustalania cen na wyroby.
Na wyniki procesu produkcji mają wpływ także czynniki z otoczenia dalszego, tj.:
• aktualny poziom techniki w danej dziedzinie wytwórczości;
• ceny maszyn i urządzeń produkcyjnych oraz dostępność czynników produkcji;
• regulacje państwowe podatków, cen, ochrony środowiska, ochrony pracowników itp.;
• regulacje międzynarodowe w zakresie ochrony rynków, ceł, opłat granicznych itp.;
• konkurencja rynkowa w zakresie wytwarzanych wyrobów itp.;
• stosunki społeczne i polityczne oraz przekonania ludzi o udziale przedsiębiorstw w kształtowaniu poziomu życia społeczeństwa, tworzenia nowych miejsc pracy itp.
AD.6 Systemy JiT – minimalizacja zapasów produkcyjnych
Celem tych systemów było eliminowanie strat powstających na skutek okresowej nadprodukcji, oczekiwania, opóźnień transportowych, braków produkcyjnych, długotrwałego magazynowania itp. Konsekwencją tych strat jest bowiem nadmierne zamrożenie kapitału i zwolnienie szybkości jego ruchu okrężnego.
· Koncepcja Just-In-Time (JIT)
– dokładnie na czas – polega na maksymalnym zsynchronizowaniu w procesie produkcji momentu dostaw materiałów (elementów, podzespołów) do danego stanowiska pracy z momentem zaistnienie na nie potrzeby (popytu
· Just-in-Time – minimalizacja zapasów funkcja popytu
Za twórcę koncepcji Just-In-Time uznaje się wiceprezydenta japońskiego koncernu Toyota Taiichi Ohno.
W systemie JIT wysyłka towarów (materiałów)
jest podejmowana dopiero wówczas
gdy z następnego ogniwa łańcucha podaży
zostanie zgłoszone konkretne zapotrzebowanie - popyt
Just-in-Time – minimalizacja zapasówfilozofia zarządzania
Należy pamiętać o tym, że system JIT możemy uznać za pewną filozofię zarządzania przedsiębiorstwem.
1. W Japonii w ramach JIT wyróżniamy: KAIZEN – zasada nieustannego usprawniania przez wszystkich pracowników procesów materialnych i informacyjnych – ciągłe dążenie do doskonałości.
2. KANBAN – zasada zarządzania dostawami wewnętrznymi z godnie z regułą ssania -„pull” .
AD.8 Systemy wspomagające zarządzanie
Informatyzacja firm i instytucji (szczególnie państwowych w ramach prywatyzacji) spowodowała rozwój systemów wspomagających zarządzanie. Ewolucję zapoczątkował system planowania potrzeb materiałowych (Material Requirements Planning - MRP). Z czasem stał się on tylko modułem standardu o szerszym zasięgu, jakim jest zintegrowany system planowania zasobów produkcyjnych (Manufacturing Resorce Planning - MRP II).
Standard ten został wprowadzony w roku 1988 przez Amerykańskie Stowarzyszenie Sterowania Produkcją i Zapasami (American Production and Inventory Control Society - APICS). Potrzeba objęcia nim wszystkich procesów produkcji i dystrybucji oraz integracji różnych obszarów działania przedsiębiorstwa przyczyniła się do stworzenia systemu planowania zasobów przedsiębiorstwa (Enterprise Resource Planning -ERP).
AD.12 System wytwórczy (w rzeczowym ujęciu) jest zbiorem stanowisk roboczych lub modułów wytwórczych, powiązanych ze sobą relacjami wynikającymi z procesu wytwórczego. Powiązania te (relacje) mogą mieć różny charakter:
– konfiguracyjny, wynikający z rozmieszczenia stanowisk lub modułów wytwórczych;
– technologiczny, wynikający z faz procesu wytwórczego, operacji, zabiegów itp.;
– administracyjny, wynikający z administracyjnej obsługi i zarządzania wytwarzaniem;
– funkcjonalny, wynikający ze sterowania procesem wytwórczym itp.
AD.14 STANOWISKO ROBOCZE to miejsce pracy wyposażone w czynniki produkcji, na którym są wykonywane zadania wytwórcze. Stanowisko robocze zajmuje określoną powierzchnię i może być wyposażone w:
– warsztat i narzędzia do pracy ręcznej lub w obrabiarkę (kilka obrabiarek), w narzędzia obróbcze i przyrządy technologiczne albo w urządzenia do montażu itp.;
– urządzenia do odbierania materiałów, półfabrykatów lub części do montażu, a także do odprowadzania wytworzonych części, podzespołów lub wyrobów;
– instalacje zasilające energią oraz chłodziwami i innymi materiałami technologicznymi;
– regały, stoły lub szafki do odkładania materiałów części, narzędzi, przyrządów itp.;
– nośniki informacji (rysunki konstrukcyjne, schematy operacji technologicznych, pisemne wskazówki i zalecenia, zapisy elektroniczne itp.) oraz miejsca na te nośniki itp.;
– układy automatycznej identyfikacji materiałów, półfabrykatów, części, podzespołów lub wyrobów, a także do znakowania wytwarzanych części, podzespołów lub wyrobów;
– sprawdziany lub przyrządy kontrolno-pomiarowe;
– układy automatycznego sterowania funkcjonowaniem maszyn i urządzeń;
– urządzenia do usuwania odpadów powstających podczas operacji wytwórczych.
AD.15 Moduł wytwórczy spełnia wszystkie funkcje stanowiska roboczego. Przemieszczanie materiałów, części, podzespołów i wyrobów odbywa się przy użyciu numerycznie sterowanych manipulatorów lub robotów, materiały są dostarczane sterowanymi numerycznie, radiowo lub indukcyjnie pojazdami, MR (Mobile Robots) lub AGV (Automated Guided Vehicles). Moduł wytwórczy jest też wyposażony w numerycznie sterowane magazynki przyrządów technologicznych oraz narzędzi, w układ pomiarowo-kontrolny cech obrabianych elementów, układ oceny stanu technicznego maszyn i narzędzi oraz w układ automatycznej wymiany zużytych narzędzi.
– Moduł wytwórczy jest wyposażony we wszystkie czynniki produkcji oprócz pracownika-operatora, gdyż funkcje kontroli i sterowania są wykonywane przez układ komputerowego sterowania cyfrowego (CNC - Computerized Numerical Control).
Komórka wytwórcza jest elementem systemu wytwórczego wraz z wydzielonymi środkami rzeczowymi oraz z obsługującymi je pracownikami, mającymi dostęp do informacji i energii. Komórka wytwórcza składa się z jednego lub kilku stanowisk roboczych wraz z ich załogami.
AD.28 W przedsiębiorstwie produkcyjnym występują następujące fazy procesu produkcji:
• przygotowanie produkcji: prace badawczo-rozwojowe, projektowe, konstrukcyjne, projektowanie procesów wytwórczych, gromadzenie wyposażenia technicznego itp.;
• ...
plejusiek