Mózgowie
Kresomózgowie - Półkule mózgu
- istota szara
* kora mózgu ,pofałdowana w zakręty ,podzielone bruzdami
* jądra własne półkul (jądra podkorowe)
- istota biała
* włókna korowe (biegnące z i do kory mózgu z jąder podkorowych, ośrodków pnia
mózgu i rdzenia kręgowego).
* włókna łączące odcinki kory mózgu w zakresie półkuli
* włókna łączące symetryczne części obu półkul mózgu
Półkule mózgu dzielą się na większe odcinki zwane płatami :
- czołowe
- ciemieniowe
- skroniowe
- potyliczne
- (wyspa Riedla, płat limbiczny)
Budowa zewnętrzna
Szczelina podłużna mózgu – oddziela górne części obu półkul mózgu
Szczelina poprzeczna – oddziela półkul mózgu od móżdżku.
Bieguny półkul mózgu : czołowe ,potyliczne i skroniowe.
Powierzchnie półkul mózgu : przyśrodkowe, górno-boczne i dolne
Bruzdy mózgu – wpuklenia powierzchni kory mózgowej
Zakręty mózgu – uwypuklenia kory mózgu oddzielone bruzdami
Zakręty pierwotne ,główne (bardziej stałe położenie)
- bruzda boczna (Sylwiusza)
= zaczyna się na poweirzchni dolnej – dołem bocznym mózgu
= biegnie ku górze i ku tyłowi ,rozgałęziając się na gałąź wstepującą i przednią
= dalej biegnie gałąź tylna stanowi kontynuację bruzdy bocznej ku górze.
- bruzda środkowa (Rolanda)
= zaczyna się na pow.przyśrodkowej w połowie odległości między biegunem czołowym a
potylicznym
= przechodzi na powierzchnię górno-boczną kończąc się w pobliżu bruzdy bocznej
- bruzda ciemieniowo-potyliczna
= na powierzchni przyśrodkowej mózgu w odległości 5 cm od bieguna potylicznego
= przechodzi nieznacznie na powierzchnię górno-boczną
Powierzchnia górno-boczna :
Płat czołowy – oddziela go bruzda środkowa od płata ciemieniowego
= zakręt przedśrodkowy (bruzda przedśrodkowa od str.zakrętu czołowego górnego)
= zakręt czołowy górny, środkowy i dolny (oddzielone bruzdami czołowymi górną i dolną)
= część oczodołowa,trójkątna i wieczkowa (oddzielone bruzdą boczną i jej gałęziami)
Płat ciemieniowy – oddzielony bruzdą ciemieniowo-potyliczną od płata potylicznego
= zakręt zaśrodkowy (bruzda zaśrodkowa oddziela go od płacików)
= płacik ciemieniowy górny i dolny (oddzielone bruzdą śródciemieniową)
* zakręt nadbrzeżny i zakręt kątowy
Płat potyliczny – oddzielony bruzdą ciemieniowo-potyliczna i bruzdą potyliczną poprzeczną
= zakręty osobniczo zmienne
Płat skroniowy – oddzielony bruzdą boczna od płata ciemieniowego i czołowego
= zakręt skroniowy górny
*zakręty skroniowe poprzeczne
= zakręt skroniowy środkowy i dolny
Wyspa - ukryta w głębi bruzdy bocznej część kory mózgowej o kształcie piramidy
= zakręt środkowy wyspy
= zakręty krótkie
= zakręt długi
= wieczka: czołowe,czołowociemieniowe,skroniowe (części kory mózgu pokrywające wyspę)
Powierzchnia przyśrodkowa :
- Ciało modzelowate (największe spoidło) : płat ciała modzelowatego,pień,kolano,dziób
- Zakręt obręczy (oddzielony bruzdą ciała modzelowatego i bruzdą obręczy)
- Zakręt czołowy przyśrodkowy (zakręt czołowy górny)
- Płacik okołośrodkowy (łączy się z zakrętem przed i zaśrodkowym)
- Przedklinek (powyżej bruzdy podciemieniowej
- Klinek (pomiędzy bruzdą ciemieniowo-potyliczna a ostrogową)
- Zakręt językowy (poniżej bruzdy ostrogowej)
- Zakręt hipokampa ->hak
- Zakręt zębaty (ogranicozny bruzdą hipokampa od hipokampa)
- Zakręt potyliczno-skroniowe (oddzielone bruzda poboczna od z.językowego i hipokampa)
Powierzchnia dolna :
- Zakręty oczodołowe (przedzielone bruzdami oczodołowymi)
- Zakręt prosty (między bruzdą węchową a szczeliną podłużną mózgu
Powierzchnie mózgu pokrywa warstwa istoty szarej zwana płaszczem lub korą mózgową
- grubość kory mózgu i jej budowa histologiczna jest różna w jej poszczególnych partiach – pola cytarchitektoniczne
- pola te łączy się w większe obszary (okolice) w zależności od ich podobieństwa
- Podział Brodmanna – 52 pola
- ścisłą lokalizacja odznaczają się te pola i okolice w których biorą początek lub gdzie dochodzą :
= drogi ruchowe (kora ruchowa)
= drogi czuciowe (kora czuciwa,wzrokowa,słuchowa i węchowa)
Kora ruchowa :
- obejmuje zakręt przedśrodkowy i przednia część płacika okołośrodkowego
- poszczególne mięsnie i ich grupy reprezentowane są kolejno począwszy od dołu (głowa,szyja),ku górze (tułów i kończyna górna) po kończynę dolną w zakresie powierzchni przyśrodkowej mózgu.
- Zniszczenie tej kory powoduje niedowład mięśni strony przeciwległej w zakresie ruchów dowolnych (ruchy automatyczne nie są zaburzone)
Kora czuciowa :
- obejmuje zakręt zaśrodkowy i tylna część płacika okołośrodkowego (oraz ku tyłowi)
- różne okolice ciała reprezentowane są w niej analogicznie do kory ruchowej
- zniszczenie tej kory obniża czucie powierzchowne i głębokie przeciwległej strony ciała.
Kora wzrokowa : płat potyliczny wokół bruzdy ostrogowej
Kora słuchowa : zakręty skroniowe poprzeczne (ukryta w bruździe bocznej)
Kora węchowa : prązek węchowy - > hak zakrętu hipokampa
Układ limbiczny (rąbkowy) – węchomózgowie
- stary filogenetycznie twór o pierwotnej budowie
- związany z czynnościami wegetatywnymi i regulowaniem napędów i emocji
- w jego skład wchodzą :
= opuszka węchowa, pasma węchowe, trójkąt węchowy, istota dziurkowana przednia
prażek węchowy, hak zakrętu hipokampa, stopa hipokampa,zakręt hipokampa,
zakręt przykrańcowy, zakręt obręczy, przegroda przezroczysta i ciała migdałowate.
= do głownych połączeń płata limbicznego zaliczamy :
* sklepienia, prążek krańcowy pęczek ,przyśrodkowy przodomózgowia
Komora boczna :
- róg czołowy,
= ponad trzonami komór bocznych tzw.promienistośc ciała modzelowatego
= bocznie jądro ogoniaste
= przyśrodkowo przegroda przezroczysta
- trzon : ściana dolna
= trzon jądra ogoniastego, prążek krańcowy, górna pow.wzgórza z blaszka
przytwierdzoną a dalej przyśrodkowo splot naczyniówkowy i sklepienie
= sklepienie zaczyna się strzepkiem hipokampa -> odnoga sklepienia -> trzon
sklepienia -> słupy sklepienia -> ciała suteczkowate podwzgórza
- róg potyliczny (ostroga ptasia – część bruzdy ostrogowej wcinająca się )
- skroniowy
= trojkąt poboczny i wyniosłość – wpuklająca się bruzda poboczna
= hipokamp (stopa hipokampa, szpony hipokampa, strzępek hipokampa)
Komora III (leży w międzymózgowiu)
- komora III łączy się z komorami bocznymi otworami międzykomorowymi (Monro)
zaś z komora IV wodociągiem mózgu (Sylwiusza)
- bocznie leży między wzgórzami (zrost międzywzgórzowy) ,
- od góry sploty naczyniówkowe i sklepienie a wyżej ciało modzelowate
- w ścianie tylnej szyszynka, a nad i pod nią spoidła uzdeczek i tylne
= zachyłki szyszynkowy i nadszyszynkowy
- w ścianie przedniej blaszka krańcowa i spoidło przdnie
- od dołu podwzgórze
= zachyłek wzrokowy i lejka
Komora IV
- ma kształt piramidy ,u góry łączy się z wodociągiem mózgu u dołu przechodzi w kanał centralny
- w środkowej części dwa zachyłki boczne
- z tyłu :
= wierzch (miejsce wcięcia komory w móżdżek),
= konary górne móżdżku i zasłona rdzeniowa gorna (powyżej wierzchu)
= zasłona rdzeniowa dolna i tkanka naczyniówkowa komory IV (poniżej wierzch)
= w tk.naczyniówkowej (prócz splotu) trzy otwory : pośrodkowy i dwa boczne
Opony mózgowia :
1. opona twarda :
- dwie blaszki złączone ze sobą przylegające do kości pokrywy czaszki
- rola : okostna kości pokrywy , osłona mózgowia
- wysyła przegrody w kierunku mózgowia
= sierp mózgu
· odgradza półkule mózgu,
· rozciąga się od grzebienia koguciego do guzowatości potylicznej wewnętrznej;
· od góry otacza zatokę strzałkową gorna,
· od dołu przebiega nad ciałem modzelowatym
= namiot móżdżku
· oddziela półkule mózgu od móżdżku
· przyczepia się do brzegów zatoki poprzecznej, brzegu zatoki skalistej i wyr.pochyłych tylnych
· wcięcie namiotu móżdżku – przechodzi przez nie pień mózgu.
· W linii pośrodkowej przyczepia się do niego sierp mozgu (od góry) i sierp móżdżku (od dołu)
= sierp móżdżku
· w przedłużeniu sierpa mózgu ku dołowi,
· ku tyłowi przyczepia się do grzebienia potylicznego wewnętrznego od góry do namiotu móżdżku
= przepona siodła tureckiego
· rozpostarta nad siodłem tureckiem oddziela go od reszty dołu środkowego czaszki
· zawiera mały otwór przez który przechodzi lejek przysadki
Zatoki opony twardej :
- pokryte śródbłonkiem przewody żylne ,pozbawione zastawek, o sztywnych ścianach utworzonych przez blaszki opony twardej
- zbierają krew z :
= mózgowia
= opony twardej
= oczodołu
= ucha wewnętrznego
- podział na dwie grupy :
= przednio-dolna związaną z zatoką jamistą
· zatoka jamista (n.III,IV,V1/2,VI i t.szyjna wewnętrzna) uchodzą żż.oczne górna i dolna oraz z.międzyjamiste i z.klinowo-ceimieniowe
· z.międzyjamiste
· z.klinowo-ciemieniowa
· z.skalista dolna (łączy z.jamistą z opuszką ż.szyjnej wewn.)
· z.skalista górna ( w przyczepie namiotu do piramidy.k.skroniowej )
· splot podstawny (sieć kanałów żylnych na podstawie k.potylicznej i klinowej)
= tylno-górną otaczającą spływ zatok
· zatoka strzałkowa górna (wzdłuż przyczepu sierpa mózgu) uchodzą do niej żyły górne mózgu, żyły oponowe i żyły śródkościa, od dołu ziarnistości pajęczynówki.
· zatoka strzałkowa dolna (biegnie wzdłuż wolnego brzegu sierpu mózgu)
· zatoka prosta (uchodzą do niej żyła wieka mózgu (Galena) i zatoka strzałkowa dolna) – ona zaś łączy się z zatoką strzałkową górną spływm zatok
...
sniegu83