Wykład 4
- przewlekła hiperglikemia
- bezwzględny lub względny niedobór insuliny
- polidypsja
- poliuria
- utrata masy ciała
- wzmożone łaknianie
1. Powikłania
- mikroangiopatie:
+ retinopatia (ślepota)
+ nefropatia
+ neuropatia
- makroangipatie:
+ miażdżyca tętnic mózgowych, wieńcowych, obwodowych
- ostre:
+ kwasica ketonowa
+ nieketonowy stan osmolarny
2. Klasyfikacja cukrzycy
- typ 1 - cukrzyca insulinozależna IDDM
- cukrzyca młodocianych
- typ 2 - cukrzyca nieinsulinozależna NIDDM
- cukrzyca ciężarnych
- inne określone typy:
+ choroby zewnątrzwydzielnicze trzustki
+ endokrynopatie
+ cukrzyca wywołana przez zakażenia
+ defekt genetyczny działania insuliny
3. Stany metaboliczne
- upośledzona tolerancja glukozy (impaired glucose tolerance IGT)
- nieprawidłowa glikemia na czczo (impaires fasting glycaemia IFG)
4. Cukrzyca typu 1
- młody wiek
- nagły początek
- bez nadwagi
- kwasica ketonowa
- w wywiadzie choroby z autoagresji
- niski poziom peptydu C
- obecność przeciwciał anty-GAD (przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego)
5. Cukrzyca typu 2
- hiperinsulinemia
- otyłość
- nadciśnienie tętnicze
- zaburzenia lipidowe
- mikroalbuminuria
- powikłania cukrzycy przy rozpoznaniu
6. Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy
¯odpowiedzi trzustki na stymulację glukozą
¯stęż.
insuliny
śpiączka cukrzycowa
¯ wychwytu wątrobowego nietolerancja
glukozy glukozy odwodnienie
ketonemia
¯¯stęż. ketonuria
insuliny diureza osmotyczna
¯ wychwytu glukozy przez hiperglikemia
tkankę mięśniową i tłuszczową
glukoneogenezy
proteolizy (mięśnie) hiperaminoacydemia
ketogenezy
lipolizy (tkanka tłuszczowa) hiperlipidemia
WKT VLDL lipogenezy
7. Zmiany parametrów laboratoryjnych surowicy krwi w przebiegu pełnoobjawowej cukrzycy
stężenia glukozy
stężenia triglicerydów
stężenia cholesterolu całkowitego
stężenia VLDL (preblipoproteiny)
stężenia WKT
stężenia związków ketonowych
możliwa kwasica metaboliczna
+ ¯pH
+ ¯HCO3-
+ ¯BE
+ kompensacja: ¯CO2
8. Wartości referencyjne stężenia glukozy
- osocze (surowica) 70-109mg/dl 3,9-6mmol/l
- krew pełna 60-99mg/dl 3,3-5,5mmol/l
mg/dl : 18 = mmol/l
9. Badania stosowane w rozpoznawaniu cukrzycy
a) stężenie glukozy w osoczu krwi żylne na czczo (przeprowadzony dwukrotnie)
- zdrowi <110mg/dl <6,1mmol/l
- cukrzyca >12,6mg/dl >7mmol/l
b) przygodne stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej (po posiłku)
- zdrowi <140mg/dl <7,8mmol/l
- cukrzyca >200mg/dl >11,1mmol/l
10. Doustny test tolerancji glukozy (DTTG) – oral glucose tolerance test (OGTT)
a) wskazania
- stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej
+ na czczo: >110mg/dl <126mg/dl
>6,1mmol/l <7,0mmol/l
b) przeciwwskazania
- ostra choroba
- bezpośrednio po urazie, operacji
- krótkotrwałe stosowanie leków podnoszących stężenie glukozy we krwi
c) przygotowanie pacjenta do próby
- 3 dni przed nie zmieniać normalnej diety i aktywności fizycznej
- w dniu badania: nie palić, nie pić kawy
- test rano po 8-14h nocnego głodzenia
d) wykonanie testu
- pobrać na czczo krew kapilarną lub żylną
- podać do wypicia 75g glukozy bezwodnej lub 82,5g monohydratu glukozy w 250-300ml wody, wypić w ciągu 5 minut
- pobrać krew po 2h
e) interpretacja wyników
- cukrzyca:
+ na czczo >126mg/dl >7,0mmol/l
+ 2h po podaniu glukozy >200mg/dl >11,1mmol/l
- upośledzenie tolerancji glukozy
+ na czczo <126mg/dl <7,0mmol/l
+ 2h po podaniu glukozy >140 i <200mg/dl >7,8 i < 11,1mmol/l
- nieprawidłowa glikemia na czczo
+ na czczo >110 i <126mg/dl >6,1 i <7,0mmol/l
+ 2h po podaniu glukozy <140mg/dl <7,8mmol/l
11. Kryteria rozpoznawania cukrzycy
- objawy niewyrównanej cukrzycy
- przypadkowa wartość glikemii w osoczu >200mg/dl
- wartość glikemii na czczo >126mg/dl stwierdzona dwukrotnie
- wartość glikemii >200mg/dl po 2h w DTTG
12. Badania stosowane w różnicowaniu typów cukrzycy
- peptyd C (typ 1 ¯, typ 2 N)
- przeciwciała anty-GAD (typ 1 obecne)
- ketonuria (typ 1 obecna)
13. Test tolbutamidowy
- podać dożylnie 1g tolbutamidu (wzmaga sekrecję insuliny)
- oznaczyć glukozę przed podaniem i 30min po podaniu
a) interpretacja
- zdrowi ¯ stężenia glukozy o >25% po 30min
- typ1 brak spadku glikemii
- typ2 ¯ glikemii przesunięty w czasie po 15min, 1h
14. Monitorowanie przebiegu, leczenia i powikłań cukrzycy
a) dobowy profil glukozy (schemat pobierania próbek krwi)
- przed śniadaniem
- 1,5h po śniadaniu
- przed obiadem
- 1,5h po obiedzie
- przed kolacją
- 1,5h po kolacji
- przed snem
- w nocy o godz. 3.00
b) glukozuria
- na czczo
- w dobowej zbiórce moczu
- w moczu zbieranym w wyznaczonych przedziałach czasowych
+ od 8.00 do 14.00
+ od 14.00 do 20.00
+ od 20.00 do 8.00
- samokontrola glukozurii
+ na czczo
+ miedzy głównymi posiłkami
+ przed snem
c) ketonemia, ketonuria
- ketonemia: stężenia związków ketonowych w krwi (acetooctanu, bhydroksymaślanu)
- ketonuria: wydalanie związków ketonowych z moczem
15. Badanie oceniające retrospektywnie poziom glikemii
a) glikohemoglobina, hemoglobina A1
- glikowana pochodna hemoglobiny A
- zawartosci HbA1 w erytrocycie jest uwarunkowane występowaniem hiperglikemii w okresie 4-6tyg. Przed wykonaniem oznaczenia
- HbA1: trzy komponenty: HbA1a, HbA1b, HbA1c
- HbA1c przeważa ilościowo, najlepsza korelacja ze stopniem wyrównania cukrzycy
- interpretacja wyników oznaczenia HbA1c: (HbA1c w %Hb całkowitej)
+ prawidłowo ...
MMikulicz