zajęcia i ćwiczenia logopedyczne.doc

Program przeznaczony jest do realizacji w  pracy logopedycznej z dzieckiem z deficytami i zaburzeniami rozwojowymi. Powstał na podstawie przeprowadzonych badań diagnostycznych i stwierdzonych zaburzeń w sferze rozwoju umiejętności komunikacyjnych chłopca.

Celem programu jest umożliwienie dziecku, w miarę jego możliwości, zdobycia umiejętności porozumiewania się z otoczeniem.

Osiągnięcie celu nadrzędnego będzie możliwe przy jednoczesnym nakreśleniu celów szczegółowych , które będą drogą do jego spełnienia.
 
Cele szczegółowe:

·         rozwijanie potrzeby kontaktu z innymi ludźmi;

·         kreowanie pozytywnego myślenia;

·         usprawnienie układu oddechowego;

·         ćwiczenie koncentracji uwagi;

·         kształcenie słuchu- aparatu odbiorczego;

·         kształtowanie umiejętności percepcyjnych: wzrokowych, słuchowych, czuciowych;

·         aktywizowanie dziecka podczas zabaw;

·         wyrabianie umiejętności komunikowania własnych potrzeb;

·         wzbogacanie zasobu słownictwa;

·         stymulowanie ogólnego rozwoju dziecka;

·         wyrobienie umiejętności budowania sygnałów służących porozumiewaniu się.

Wśród metod, które pomogą w realizacji wyznaczonego celu określonego w założeniu programu, można wyróżnić: wspierające rozwój dziecka, stymulujące, aktywizujące, korygujące, usprawniające.
 
Łącząc te metody można wszechstronnie rozwijać dziecko korygując i usprawniając zaburzone lub opóźnione funkcje psychiczne i fizyczne (w tym także komunikację). Dziecko za pomocą tych metod, poprzez formę aktywności, jaką jest zabawa, zdobywa nowe wiadomości, umiejętności, uczy się współdziałania i współżycia w grupie rówieśników.
 
Treść i struktura programu.

Opracowując program do pracy z dzieckiem mającym zaburzenia w sferze rozwoju komunikacji, należy w pierwszym miejscu położyć nacisk na ćwiczenia ogólnorozwojowe mające na celu usprawnienie fizyczne, które jest podstawą do jego dalszego rozwoju.

·         Ćwiczenia zmierzające do poznania drugiej osoby, sposobów komunikowania się, przekazywania informacji i emocji.

Naśladownictwo :

- naśladowanie odgłosów (stukania, klaskania, wydawania dźwięków przez zwierzęta itp.);
- naśladowanie sposobów posługiwania się różnymi przedmiotami;
- naśladowanie czynności samoobsługowych;
- naśladownictwo podczas zabaw z drugą osobą;

Rozwijanie umiejętności współdziałania z drugą osobą (ćwiczenia rozwijające wzajemne zaufanie):

- dotykanie różnymi częściami ciała;
- uderzanie;
- ciągnięcie;
- kołysanie, przytulanie;
- wspólny relaks i odpoczynek.

·         Ćwiczenia percepcji i pamięci wzrokowej.Obserwacja:

 
- obserwacja bliższego i dalszego otoczenia, dostrzeganie różnic, określanie ich;
- rozpoznawanie i identyfikowanie zmian w otoczeniu;
- rozpoznawanie i wskazywanie wybranych przez logopedę figur, symboli np. pokaż przedmioty w kształcie   litery "o" itd.
- wskazywanie i na... przedmiotów w kształcie wybranych liter, znaków, lub nieprawidłowości;

Wyszukiwanie:

- wyszukiwanie par figur, liter, cyfr małych i dużych;
- wyszukiwanie obrazów do wybranej litery- obrazki rozpoczynające się odpowiednią głoską;
- wyszukiwanie takich samych liter, sylab, wyrazów w rozsypankach,
- dominach, na obrazku;
- wyszukiwanie ukrytych na obrazkach figur, znaków, symboli, w plątaninach graficznych;
 
Układanie wybranych symboli graficznych:

- układanie figur, liter, cyfr według wzoru (z pamięci, bez wzoru);
- rozkładanie liter, cyfr na plansze;
- domina z figur, literowe, ( układanie w taki sposób aby sąsiadujące głoski były identyczne);

Wyodrębnienie:

- wyodrębnionych symboli graficznych na podstawie wzoru z pamięci;
- całości z tła (ukryte figury, litery, cyfry);
- litery w wyrazach;
- różnic między obrazkami identycznymi pozornie;
- odróżnianie figur, znaków od tła;
- nakładanie obrazków, figur na siebie;
- jednakowych par figur, liter, cyfr (układanki- dobieranki);
- liter wielkich od małych;

Rozróżnianie;

- układanie według wielkości, kształtu, koloru;
- elementów graficznych i rysunków;

Segregowanie;

- wybranych symboli graficznych według zaproponowanego kryterium (kształtu, wielkości);
- wyrazów o takiej samej liczbie liter;

Odwzorowywanie;

- figur, cyfr, liter z gotowych elementów zgodnie z podanym wzorem;
- kalkowanie, kolorowanie i graficzne przedstawianie szlaczków.

·         Ćwiczenia rozwijające mowę, myślenie i wzbogacające słownik:                                                                                   

Ćwiczenia narządów mowy:

Język i wargi:

- przesuwanie języka na dolnej wardze, od lewej do prawego kącika ust i odwrotnie;
- wysuwanie i chowanie języka;
- wykładanie języka do brody i nosa;
- rozkładanie szerokie języka - łopata;
- robienie rurki z języka;
- wypychanie językiem policzków;
- picie przy użyciu łyżeczki czy rurki;
- lizanie lizaka;
- ściąganie ust w dziubek;
- rozchylanie ust w kierunku kącików ust (szeroki uśmiech);
- rozchylanie i składanie warg douśmiechu;
- zaciskanie warg;
- nagryzanie górnymi zębami na dolną wargę i dolnymi na górną;
- nadymanie policzków - baloniki;
-  parskanie koni - wibracja warg;
- warczenie motoru;
-  oblizywanie ust przez dziecko (usta posmarowane miodem);

Podniebienie miękkie:

- wdech przez nos i wydech przez usta przy szeroko otwartych ustach;
- wdychanie powietrza przez usta przy zakrytym nosie;
- wdychanie powietrza przez nos przy zamkniętych ustach;
- naśladowanie odgłosów gęsi - gęganie;
- naśladowanie odgłosów płukanego gardła;

Szczęka dolna:

- opuszczanie i podnoszenie szczęki dolnej;
- przesuwanie szczęki dolnej w prawo i w lewo;
- wysuwanie szczęki dolnej do przodu i cofanie jej;
- żucie.

Ćwiczenia w oddychaniu:

- przetaczanie powietrza w ustach (usta zamknięte) z jednej strony na drugą;
- cmokanie;
- gwizdanie;
- wciąganie i wydmuchiwanie powietrza;
- dmuchanie na wiatraczek, na płomień świecy;
- nadmuchiwanie balonika;
- dmuchanie na przedmiot unoszący, zawieszony bądź opadający (kartka, piórko);
- wąchanie kwiatów;
- wdech z unoszeniem ramion do góry;
- wydech z opadaniem ramion.

·         Ćwiczenia percepcji słuchowej (słuchu fonematycznego):                                                                                               

- rozróżnianie i naśladowanie dźwięków, odgłosów dochodzących z otoczenia (zwierząt, osób);
- wysłuchiwanie i rozróżnianie dźwięków ze względu na jego natężenie, tempo (cicho-głośno, wolno-szybko);
- wyodrębnianie zdań w mowie:
    - słuchanie prostych wypowiedzi do obrazka (np.: To lala. Ona śpi.), dziecko bierze tyle klocków, ile jest zdań;

- wyodrębnianie wyrazów w zdaniu:
   - opisywanie obrazka zdaniami dwuwyrazowymi, np.: Świeci słońce. Dziecko mówi zdanie potem określa wyraz pierwszy i drugi i tym samym
liczy  wyrazy w zdaniu (to samo ćwiczyć ze zdaniami trzy i czterowyrazowymi);
    - uzupełnianie zdań brakującym wyrazem, np.: Ola pije...; Ola pije mleko, a Kasia...(herbatę);

- wyodrębnianie sylab w wyrazach:
    - dzielenie wyrazów na sylaby;
    - łączenie wyrazów z sylab (synteza sylabowa);
   - dzielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym układaniem klocków-układanie obrazów graficznych modelu sylabowego, liczenie sylab;
   - zabawa w dokańczanie wyrazów, podajemy dziecku obrazki, a następnie    wypowiadamy pierwszą sylabę jednego z nich, np.: ko..(tek);

- rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek z wyrazów:
      - rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie;
      - wskazywanie, wyszukiwanie i grupowanie obrazkow, których nazwy zaczynają się wskazaną głoską;
      - łączenie w pary obrazków, których nazwy łączą się zbiegiem głosek, np.: mak-kot,itp., (domino obrazkowe);
      - odgadywanie wyrazu, jaki dziecko usłyszało i dobranie odpowiedniego obrazka ( d-o-m-e-k);
     - zabawa w różnicowaniu głosek w wyrazach - zadaniem dziecka jest grupowanie przedmiotów, obrazków według grup z danej głoski;
    - różnicowanie słów i sylab podobnie brzmiących lub o podobnym brzmieniu, np.: wskazywanie przez dziecko obrazków po usłyszeniu ich nazwy (bucik-budzik);
    - różnicowanie w wyrazach głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych (segregowanie obrazków).

·         Ćwiczenia rozwijające i wzbogacające słownik dziecka i pamięć słowną:                                                                    

- słuchanie nazw i wskazywanie odpowiadających im desygnatów:
    -poznawanie części ciała, np.: to moja głowa, dotknij swojej głowy;
    -zbieranie zabawek;
    -oglądanie książek z obrazkami tematycznymi (zabawki, pojazdy);
   -wyszukiwanki, zapamiętywanki; dziecko ma przed sobą przedmioty lub obrazki, które ma wyszukać i ułożyć w podanej kolejności;
  -wprowadzanie pojęć dotyczących położenia przedmiotów w przestrzeni i rozumienia prostych konstrukcji przyimkowych: na, w, pod, itp.

- powtarzanie nazw przedmiotów znajdujących się wokół dziecka:
    - zabawa: "co to jest? " lub "jaki to kolor?". Podajemy dziecku przedmiot i zadajemy pytania;
- samodzielne nazywanie przedmiotów, cech, czynności, części ciała.

Ćwiczenia rozwijające rozumienie prostych zdań, poleceń, czynności i prostych związków logicznych:
 
- naśladowanie ruchów, prostych czynności:
    - zabawa "rób to co ja";
    - weź do ręki taki sam przedmiot;

- słuchanie i rozumienie pro...