1. POJĘCIE I RODZAJE INWESTYCJI ORAZ ŹRÓDŁA ICH FINANSOWANIA (inwestycje finansowe, rzeczowe i niematerialne; klasyfikacja inwestycji rzeczowych: odtworzeniowe, nowe, modernizacyjne, rozbudowa oraz inne podziały).
Inwestycja jest to wyrzeczenie się bieżącej konsumpcji dla przyszłych i niepewnych korzyści. Te korzyści mają przyszły i niepewny charakter. Kapitał występuje w dwóch zasadniczych formach, jako kapitał rzeczowy i finansowy i dlatego inwestycje mogą polegać na kupowaniu rzeczy, i na formie niematerialnej instrumentu finansowego (akcje, obligacje).
Istnieje wiele rodzajów inwestycji, wyróżniamy m. in.:
- inwestycje finansowe,
- inwestycje rzeczowe,
- inwestycje niematerialne.
Inwestycje finansowe obejmują inwestycje w papiery wartościowe, zakup dewiz, lokaty bankowe czyli te inwestycje, które kształtują majątek finansowy.
Inwestycje rzeczowe tworzą majątek rzeczowy, do którego zaliczamy budynki, grunty, budowle, maszyny, środki transportowe.
Inwestycje rzeczowe dotyczą zakupu dóbr materialnych, które mogą przyczynić się do wzrostu inwestora. Taką inwestycją jest np. wybudowanie przez spółkę nowej fabryki, zakup nieruchomości.
1) Inwestycje rzeczowe o charakterze produkcyjnym, z punktu widzenia ich wpływu na poziom zdolności produkcyjnej, obejmują dwie grupy:
· Inwestycje odtworzeniowe, które nie zmieniają zdolności produkcyjnej firmy. To inwestycje powodowane zużyciem majątku trwałego, a ich zadaniem jest zapewnienie zdolności produkcyjnej na dotychczasowym poziomie. Zużycie majątku, wyrażone (w przybliżeniu) poziomem odpisów amortyzacyjnych, jest wkalkulowane w cenę wyrobów. W wyniku sprzedaży wyrobów następuje odzyskanie jego równowartości.
· Inwestycje rozwojowe, które powodują wzrost zdolności produkcyjnej:
- Nowe, sprowadza się do tworzenia obiektów przez budowę nowych zakładów przemysłowych, budowlanych, rolnych, transportowych, portów, lotnisk, linii transportowych, szlaków komunikacyjnych, jak również budowę filii oddziałów poza granicami lokalizacji zakładu macierzystego. Inwestycje te odpowiadają współczesnym wymogom postępu technicznego, powodują zmiany w przestrzennym rozmieszczeniu majątku, wpływają aktywizująco na życie społeczno-gospodarcze w regionie itp.
- Rozbudowa, zajmuje pośrednie miejsce pomiędzy nowymi a inwestycjami modernizacyjnymi. Polega ona najczęściej na rozszerzeniu powierzchni produkcyjnej, w granicach istniejącej lokalizacji zakładu lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie. Rozbudowywane mogą być obiekty produkcji podstawowej, pomocniczej i ubocznej. Mogą powstawać również nowe wydziały produkcji podstawowej lub pomocniczej do wytwarzania dotąd nie produkowanych wyrobów, nowe budynki i budowle.
- Inwestycje modernizacyjne, powodują unowocześnienie środków trwałych zgodnie z wymogami współczesnego postępu technicznego. Podmiotem inwestycji modernizacyjnych jest przedsiębiorstwo, nie zaś branża, gałąź przemysłu czy też przemysł rozumiany jako dział gospodarki narodowej. Inwestycje te realizują się w zasadzie w istniejącym już podmiocie, w obrębie dotychczasowej powierzchni produkcyjnej i w granicach dotychczasowej lokalizacji, przy danej infrastrukturze, zabudowie itp., co sprawia, że inwestycje te mają jednostkowy, niepowtarzalny charakter. Ponadto, co jest szczególnie pozytywną cechą tych inwestycji, dotyczą przede wszystkim aktywnej części majątku firmy.
2) Ze względu na sposób powiązania danej inwestycji z innymi współzależnymi zadaniami:
· Inwestycje współzależne.
· Inwestycje niezwiązane (niezależne).
3) Ze względu na sposób powiązania z głównym celem danego przedsięwzięcia rozwojowego:
· Inwestycje podstawowe, które realizują główny cel inwestycji np. budowa nowego zakładu.
· Inwestycje współzależne (towarzyszące lub pośrednie) zapewniają odpowiednie zaplecze dla inwestycji podstawowej np. budowa dróg dojazdowych, ekspertyzy.
4) Ze względu na czas przygotowania, realizacji i użytkowania inwestycji:
· Inwestycje krótkoterminowe.
· Inwestycje średnioterminowe.
· Inwestycje długoterminowe.
5) Ze względu na efekt uzyskany z działalności inwestycyjnej:
· Inwestycje produkcyjne, rozszerzające sferę dóbr i usług materialnych.
· Inwestycje nieprodukcyjne tworzą przede wszystkim usługi niematerialne np. budynki mieszkalne, urządzenia komunalne.
6) Ze względu na sposób realizacji inwestycji:
· Inwestycje zlecone, czyli realizowane systemy zlecone, przedsiębiorstwo zleca wykonanie jakimś generalnym wykonawcom dotyczy to przede wszystkim dużych inwestycji, które wymagają specjalistycznych urządzeń.
· Inwestycje wykonywane we własnym zakresie, są one wykonywane przez własne zespoły remontowo-budowlane i dotyczy mniejszych zadań inwestycyjnych.
7) Ze względu na źródła ich finansowania:
· Inwestycje ze środków własnych.
· Inwestycje ze środków obcych, kredytowe.
· Inwestycje mieszana, ze środków własnych, jak i obcych.
8) Ze względu na stopień zaawansowania inwestycji:
· Inwestycje noworozpoczynane.
· Inwestycje kontynuowane.
9) Ze względu na szczebel podejmowania decyzji inwestycji:
· Inwestycje przedsiębiorstw podejmowane z własnej inicjatywy przez przedsiębiorstwo.
· Inwestycje wspólne podejmowane z innymi podmiotami krajowymi i zagranicznymi (join-venture).
· Inwestycje lokalne, realizowane są z inicjatywy władz lokalnych.
Inwestycje niematerialne obejmują wydatki badań, reklamę, rozwój, szkolenie i podnoszenie kwalifikacji a także na ochronę środowiska naturalnego.
Źródła finansowania inwestycji:
Źródła wewnętrzne
Środki własne inwestycje
Aktywa
Amortyzacja
Zysk
Zysk zatrzymany czyli ta część zysku z lat ubiegłych, która nie została podzielona pomiędzy właścicieli.
-sprzedaż,
-dzierżawa.
Amortyzacja nie jest kosztem na poniesione wydatki.
Źródła zewnętrzne
Obce
Własne
-wkłady dotychczasowych wspólników,
-wkłady nowych wspólników,
-emisje akcji,
-sprzedaż udziałów własnych,
-emisja kwitów depozytowych,
-kapitał ryzyka (venture capital) forma firm dla małych przedsiębiorstw, które nie mogą emitować akcji.
Pożyczki
Kredyty
*Bankowe lub pozabankowe
*Preferencyjne – udzielane są najczęściej przez agendy rządowe przy niższym oprocentowaniu niż kredyty komercyjne.
*Podporządkowane – spłata takiej pożyczki następuje w miarę możliwości kredytobiorcy przy obowiązku spłaty w pierwszej kolejności kredytów komercyjnych.
Bankowe
Kupieckie
Emisja papierów wartościowych
Leasing
-operacyjny (dzierżawa),
-finansowy (przeniesienie praw własności).
-obligacje,
-papiery komercyjne.
-przedmiotowe, na konkretny cel
-podmiotowe, na działalność dla danej firmy
Dotacje
2. RYNEK FINANSOWY I JEGO STRUKTURA. INSTRUMENTY FINANSOWE I ICH KLASYFIKACJA.
Rynek finansowy jest to rynek, na którym dokonuje się transakcji instrumentami finansowymi. Dzięki istnieniu rynku finansowego mogą się zmieniać strony kontraktu, określającego dany instrument finansowy. Rynek finansowy można podzielić na segmenty. Wyróżniamy w nim trzy duże segmenty rynku finansowego:
a) rynek pieniężny
b) rynek kapitałowy,
c) rynek instrumentów pochodnych,
d) rynek walutowy.
Rynek pieniężny jest to segment rynku finansowego, na którym występują instrumenty wystawiane (emitowane) na okres krótszy niż 1 rok, mające z reguły charakter wierzycielski. Podstawową funkcją, jaką spełnia rynek pieniężny jest, zachowanie płynności podmiotów, które na tym rynku dokonują transakcji.
Podstawową funkcją rynku pieniężnego jest stworzenie możliwości upłynnienia przejściowo funkcjonujących nadwyżek pieniężnych oraz uzupełnienia niedoborów. Na rynku pieniężnym dokonywana jest wycena pieniądza (głównie krótkoterminowego). Przedmiotem jest pieniądz traktowany jako specyficzny rodzaj towaru, posiadający przy tym swoją cenę, a co za tym idzie, także wartość.
Rynek kapitałowy jest to segment rynku finansowego, na którym występują instrumenty wystawiane (emitowane) na okres co najmniej jednego roku, mające z reguły charakter wierzycielski lub własnościowy. Spełnia on następujące funkcje:
- umożliwia inwestorom uzyskania dochodu,
- ułatwia emitentom pozyskanie na dłuższy okres kapitału,
- pomaga w efektywnej alokacji kapitału w gospodarce.
Rynek kapitałowy to ta część rynku finansowego, na którym przedmiotem obrotu jest kapitał o terminie zwrotu dłuższym niż jeden rok. Inaczej mówiąc, jest to rynek średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych (akcje, obligacje) oraz kredytów długoterminowych.
Rynek instrumentów pochodnych jest to segment rynku finansowego, na którym występują tzw. instrumenty pochodne. Instrumenty te mogą być wystawiane na różne okresy. Ten segment rynku finansowego jest zdefiniowany przez funkcje, jakie spełnia. Podstawową funkcją jest zabezpieczenie inwestora przed różnymi rodzajami ryzyka, jakie mogą się pojawić na innych segmentach, np. na rynku pieniężnym lub kapitałowym.
Rynek walutowy (foreign exchange market) tworzą transakcje walutowe, polegający na sprzedaży wyrażonego w jednej walucie instrumentu finansowego za instrument finansowy wyrażony w innej walucie.
Klasyfikacja rynku finansowego:
Według kryterium przedmiotowego rynek finansowy dzielimy na:
· Pieniężny: bony skarbowe, weksle, czeki, kredyty. Do rynku pieniężnego zaliczamy: krótkoterminowe instrumenty finansowe o terminie ważności do 1 r...
Guardian11