1_psychologia.pdf

Psychologia

autor: dr Jan Chodkiewicz

OPRACOWANIE KURSU

kierownik projektu: Joanna Opoka

metodycy: Monika Poradecka

graficy: Monika Czarska

informatycy: Michał Goździk

Paweł Jawor

Arkadiusz Kusznierski

Wstęp do kursu

Problematyka, którą będziemy zajmować się w trakcie kursu należy w większości do

stosunkowo młodej dziedziny psychologii — psychologii zdrowia. Jednakże niektóre

poruszane przez nas zagadnienia wywodzą się z psychologii: społecznej, różnic

indywidualnych, osobowości, a nawet psychologii rozwojowej. Celowe więc wydaje się, aby

na początku podjąć próbę odpowiedzi na ogólne i podstawowe pytania: Czym jest

psychologia? Jak może pomóc tym, którzy w życiu prywatnym

i zawodowym stykają się z ludźmi? Jak może pomóc osobom pracującym w służbie zdrowia?

Psychologia w XX wieku przeżywała ogromny boom — stała się niezmiernie popularna; od

lat jest jednym z najbardziej obleganych kierunków studiów, jej znaczenie wyraża się

ogromną poczytnością wszelkich książek i poradników z wiedzą psychologiczną.

W obecnych czasach bardzo duża liczba osób korzysta z pomocy psychologicznej, inni

z zapałem czytają porady udzielane przez psychologów, które można znaleźć praktycznie

w każdym czasopiśmie i gazecie. Człowiek współczesny ma w stosunku do psychologii

ogromne oczekiwania, którym psychologia i psycholodzy nie zawsze są w stanie sprostać.

Wracając do naszych pytań — jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czym jest psychologia

nie ma! Zresztą w trakcie poznawania arkanów wiedzy psychologicznej okazuje się często,

że jednoznacznych odpowiedzi, nawet na podstawowe pytania jest w psychologii

stosunkowo niewiele. Cóż, taka jest specyfika tej nauki, a może taka jest specyfika

funkcjonowania człowieka? W każdym razie przyjrzyjmy się kilku próbom określenia tego,

czym jest psychologia:

1. „Psychologia to naukowe badanie zachowania organizmów; jest ona nauką, która

pozwala ustalić co »porusza« ludźmi i jak funkcjonuje ich psychika. Psychologia to

pewien sposób myślenia o tym, jak żywe stworzenia radzą sobie ze swoim środowiskiem

i jak zachowują się względem siebie; jako taka, jest dziedziną znajdującą się na

przecięciu innych dyscyplin: filozofii, biologii, socjologii, fizjologii i antropologii.

Psychologia zajmuje się tym, co odróżnia ludzi od maszyn. I wreszcie, co może

najważniejsze, psychologia jest tym rodzajem wiedzy i sposobem ujmowania zjawisk,

który można wykorzystać do podniesienia jakości ludzkiego życia” (Zimbardo, Ruch,

1996: 12).

2. „Psychologia to naukowe studium ludzkiego zachowania, myślenia i odczuwania. Z tego

powodu jej zasięg jest równie szeroki i zróżnicowany jak sama natura ludzka. Dyscyplina

ta w XX wieku bardzo się rozwinęła. (...) Jej sukces nie wynika jednak ze zdolności

podsuwania prostych rozwiązań ludzkich problemów. Członkowie komisji rekrutacyjnych

na studia psychologiczne odrzucają kandydatów zainteresowanych uzyskaniem łatwych

odpowiedzi na złożone problemy życiowe. Rzecz jasna psychologia udziela niektórych

odpowiedzi. Ważniejsze jest jednak to, że uczy formułować i stawiać właściwe pytania.

Wskazuje również na pewne błędne założenia dotyczące ludzkich zachowań, które

powinny być zastąpione wynikami dokładnych badań” (Salomon, 2002: 15).

3. „Czym zajmuje się psychologia? W podręcznikach psychologii napotyka się zwykle

następujące określenia, których przegląd daje pewne wyobrażenie o przedmiocie

psychologii, są to m.in.: orientacja w otoczeniu, spostrzeganie, pamięć, emocje,

myślenie, uczenie się, inteligencja, potrzeby, motywy ludzkiego działania, sposoby

reagowania w różnych sytuacjach, uzdolnienia, struktura i funkcjonowanie osobowości.

Czym zatem zajmuje się psychologia, która łączy w swoim przedmiocie wszystkie

wymienione tu przykładowo przejawy ludzkiego życia? Głównym przedmiotem

psychologii, ujmując najogólniej, jest zachowanie się człowieka. Jeżeli bowiem interesuje

nas, do czego człowiek dąży, jakie są jego potrzeby, których realizacja wyznacza

kierunek działania, jak w codziennym życiu korzysta ze swojej wiedzy i doświadczenia

i doświadczenie nabywa — to innymi słowy interesuje nas zachowanie się człowieka

(Jarosz, 1983: 13).

Wspólną cechą wymienionych definicji jest ujmowanie psychologii jako nauki, która próbuje

zrozumieć zachowanie człowieka, poznać motywy kierujące jego funkcjonowaniem.

Powiedzieć można, że psychologia jest jedną z prób zrozumienia ludzkiej natury. Takie

próby podejmują również inne dziedziny nauki, między innymi filozofia, socjologia

i medycyna. Psychologia zresztą rozwinęła się pod koniec XIX wieku jako pochodna filozofii

i fizjologii. Jednak jej przedmiot różni się od przedmiotu innych dziedzin. Studiując

psychologię możemy zacząć lepiej rozumieć siebie i innych. Możemy spojrzeć na różne,

pozornie niezrozumiałe zachowania ludzkie inaczej. Możemy stać się bardziej tolerancyjni

i wyrozumiali. Możemy wreszcie zmienić swoje zachowanie i przez to poprawić jakość

swojego życia. Możemy, choć nie musimy...

Nasz kurs spróbuje podjąć te wyzwania, głównie w aspekcie zdrowia człowieka. Po

niezbędnych wprowadzeniach spróbujemy bliżej przyjrzeć się psychologii zdrowia,

funkcjonowaniu człowieka w zdrowiu i chorobie, problematyce związanej ze stresem

i radzeniem sobie, zasobom osobistym, które pomagają w codziennym funkcjonowaniu oraz

uzależnieniom i przemocy.

Człowiek w relacjach z innymi i samym sobą

Wstęp

1. Osobowość, charakter i temperament

2. Rozwójosobowości. Osobowość zaburzona. Wpływ choroby na osobowość

3. Mechanizmy obronne i ich znaczenie dla funkcjonowania człowieka w zdrowiu i chorobie

4. Postawy i ich zmiana. Postawy wobec choroby. Stereotypy społeczne i uprzedzenia

5. Relacje interpersonalne. Komunikacja międzyludzka i jej rola w procesie zmiany postaw

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: