PZ_Carson_R5.pdf
(
169 KB
)
Pobierz
Psychologia zaburzeń, rozdz
Psychologia zaburzeń
, rozdz. 5:
Zaburzenia na tle lękowym
Carson, Butcher i Mineka, S. (2005).
Psychologia zaburzeń
, vol. 1
by Kasia S.
FREUD o lęku:
-
przejaw wewnętrznej walki czy konfliktu między prymitywnymi pragnieniami (id) a
zakazami powstrzymującymi ich realizację (ego & superego);
-
przejaw zahamowań lub nerwicy
Wg Freuda: choroba psychiczna, w której wynikiem konfliktu był
lęk
; objawy
widoczne lub wskutek działania mechanizmów obronnych utajone. Obecnie słowo to odnosi
się jedynie do objawów obserwowalnych i w jakiś sposób wymiernych.
OBJAWY STRACHU I LĘKU
Podstawowa różnica: jeśli mamy do czynienia z realnym zagrożeniem mówimy o
strachu
,
jeśli nie jesteśmy w stanie dokładnie ocenić zagrożenia wtedy powstaje
lęk
.
strach
/
panika
to podstawowa emocja, polegająca na uruchomieniu we współczulnym
układzie nerwowym reakcji walki lub ucieczki, pozwalające na błyskawiczne
działanie w sytuacji zagrożenia. (Barlow; Gray; Gray, McNaughton)
(podwyższone tętno, przyspieszony oddech)
3) behawioralny
(„boję się”)
(silna chęć ucieczki)
* są one jedynie „lekko połączone”, co oznacza, że ktoś może mieć jedynie 2 z 3 składników.
;
-
na
poziomie fizjologicznym
charakteryzuje się stanem ciągłego pobudzenia, który może
odzwierciedlać gotowość do stawienia czoła niebezpieczeństwu;
-
na
poziomie behawioralnym
lęk przejawia się usiłowaniem unikania sytuacji, w których
może pojawić się zagrożenie, nie występuje natomiast nieprzeparta chęć ucieczki;
-
jego
adaptacyjność
polega na tym, że pomaga przygotować się na wypadek ewentualnego
zagrożenia, a w nieznacznych lub umiarkowanych dawkach dobrze wpływa na uczenie się
oraz skuteczność działania;
-
właściwie każdy rodzaj bodźca wiążący się początkowo w sposób regularny z przykrym
wydarzeniem, może następnie stać się samoistnym źródłem lęku;
PZ_Carson_R5
Strona 1 z 13
2) fizjologiczny
3 składniki strachu
*:
1) poznawczo-subiektywny
Lęk
wg Barlowa
-
najlepiej ująć można jako
złożoną mieszaninę emocji i myśli, charakteryzującą się
znacznym rozproszeniem
;
-
na
poziomie subiektywno – poznawczym
charakteryzuje się złym nastrojem, obawami o
przyszłość, poczuciem niemożności dokładnego przewidzenia ewentualnych zagrożeń ani
zapanowania nad nimi;
-
nie uruchamia reakcji walki ani ucieczki, lecz każe się do nich przygotować
A teraz trochę liczb na temat Zaburzeń Lękowych:
National Comorbidity Survey:
-
najczęściej dotykające kobiety zaburzenia (cierpiało na nie w którymś momencie życia 30%
kobiet) oraz drugie pod względem częstości zaburzenie wśród mężczyzn (19%);
-
wskaźnik zachorowalności w ciągu 12 miesięcy 23% dla kobiet i 12% dla mężczyzn;
-
fobie społeczne – druga co do częstości choroba psychiczna wśród kobiet oraz czwarta
wśród mężczyzn;
-
ok. 40-50% ludzi, którzy kiedykolwiek cierpieli na któryś z rodzajów fobii, w pewnym
momencie swojego życia zapadało równocześnie na depresję, a 57-75% miało również inny
rodzaj zaburzeń lękowych
PRZEGLĄD ZABURZEŃ LĘKOWYCH
FOBIE
fobia
– uporczywy, silny lęk przed konkretnymi przedmiotami lub sytuacjami, które nie
stanowią realnego zagrożenia. W momencie kontaktu z przedmiotem fobii często
pojawia się reakcja walki lub ucieczki; fizjologiczna i behawioralna reakcja jest często
identyczna z tą, która towarzyszy rzeczywiście przerażającej sytuacji.
FOBIE SPECYFICZNE
Charakteryzują się
silnym lękiem
wywołanym przez określony przedmiot lub
sytuację, który jest
niewspółmierny do realnego niebezpieczeństwa
; przymus unikania
sytuacji wzbudzającej lęk oraz stres przeżywany w zetknięciu z nią poważnie zakłócają
normalne funkcjonowanie, chory
zdaje sobie sprawę z irracjonalności
swego lęku, niekiedy
utrzymuje się dzięki dodatkowym korzyściom czerpanym przez danego człowieka ze swojej
słabości.
5 podstawowych rodzajów fobii
wyszczególnionych w
DSM-IV
:
1) zwierzęca
2) związana ze środowiskiem naturalnym
3) krew/zastrzyk/rana
4) sytuacyjna
5) nietypowa
Fobia na punkcie zranienia i zastrzyku:
-
występuje u ok. 3-4%populacji
-
zamiast normalnego przyspieszenia tętna i podwyższonego ciśnienia krwi, po wstępnym
przyspieszeniu tętna następuje jego gwałtowne spowolnienie, któremu towarzyszy spadek
ciśnienia krwi, często pojawiają się mdłości, zawroty głowy i omdlenia (ok.75% chorych)
-
reakcje takie pojawiają się jedynie na skutek kontaktu z krwią lub raną; kontakt z innymi
przedmiotami wywołuje normalne reakcje walki albo ucieczki
-
duża rola powiązań rodzinnych – ok. 2/3 dotkniętych chorobą ma przynajmniej jednego
krewnego w pierwszej linii, który również na nią cierpi
PZ_Carson_R5
Strona 2 z 13
Początek choroby a różnice płci w fobiach specyficznych
Kobiety 16%
Mężczyźni 7%
Ok. 90-95% osób cierpiących na zoofobię to kobiety.
W wypadku fobii na punkcie zranienia i zastrzyku stosunek ten wynosi mniej niż 2:1
Początki:
Dzieciństwo – zoofobia, fobie na punkcie zranienia, zastrzyku, wysokości, wody (chłopcy
zazwyczaj z niej wyrastają).
Dojrzewanie, próg dorosłości – klaustrofobia, agorafobia.
Fobia jako wyuczone zachowanie
Z zasad warunkowania klasycznego wynika również, że fobie raz nabyte przenoszą się
na inne podobne sytuacje i przedmioty.
Badania
Osta i Hugdahla
:
chorych na fobie wymieniała jako przyczyny swej choroby traumatyczne przejścia
(szczególnie dentyści :D, klaustrofobia i wypadki)
-
17%
chorych wskazało na warunkowanie zastępcze jako przyczynę fobii
Badania
Mineki i Cook
: małpy uczące się drogą obserwacji (naturalnej lub TV) lęku
przed wężami.
Rola doświadczeń znajomości vs. nieznajomości danego przedmiotu lub sytuacji.
efekt inflacji
– u kogoś, kto zaczął odczuwać silny lęk przed samochodami wskutek wypadku
samochodowego, może rozwinąć się fobia, jeśli następnie zostanie napadnięty,
nawet jeśli ten napad nie ma nic wspólnego z samochodami.
Utrzymaniu raz nabytej fobii mogą sprzyjać czynniki poznawcze:
-
ludzie cierpiący na fobie są stale wyczuleni na sytuacje lub przedmioty ją wywołujące;
-
dotknięci fobią przeceniają niebezpieczeństwo przykrych doznań w następstwie kontaktu z
przedmiotem wzbudzającym lęk;
Czynniki genetyczne i temperamentalne
Kagan
z zespołem stwierdzili, że dzieci zahamowane w wieku 21 miesięcy są bardziej
narażone na rozmaite fobie specyficzne w wieku 7-8 lat, niż dzieci niezahamowane.
Podwyższone ryzyko zapadalności na fobie specyficzne (ale nie społeczne ani napady
paniki!) stwierdzono u krewnych w pierwszej linii tych ludzi, którzy sami cierpieli na fobie
specyficzne.
Badania wykazały nieco wyższy wskaźnik zoofobii u bliźniaczek monozygotycznych
niż dyzygotycznych (nie dotyczy to jednak fobii specyficznych).
Istnieją
2 rodzaje czynników genetycznych
:
1) stymulujący umiarkowaną, dziedziczną skłonność do zapadania na dowolną fobię
specyficzną;
PZ_Carson_R5
Strona 3 z 13
-
58%
2) stymulujący umiarkowaną dziedziczną skłonność do zapadania na określony rodzaj fobii
specyficznej.
Istniejące skłonności a występowanie lęków i fobii
Naczelne oraz ludzie mają skłonność do natychmiastowego kojarzenia pewnego typu
obiektów – takich jak węże, pająki, woda, zamknięta przestrzeń – z niebezpieczeństwami,
jednak skłonność ta jest nie tyle wrodzona, co łatwo nabywana i bardzo trudna do
wyeliminowania.
Arne Ohman
wraz z zespołem stwierdził, że łatwiej jest wytworzyć odruch strachu,
posługując się bodźcami lękotwórczymi niż obojętnymi; w momencie kiedy odruch się
utrwalił, można było go wzbudzać za pomocą podprogowej prezentacji bodźców
lękotwórczych, ale nie obojętnych.
Leczenie fobii specyficznych
Kontrolowane kontakty z przedmiotem lękotwórczym lub sytuacją.
Systematyczna
desensytyzacja
lub formy leczenia polegające na stopniowym nasilaniu kontaktu z bodźcami
lękotwórczymi, bez uciekania się do relaksacji oraz technik wyobrażeniowych, zwłaszcza
modelowanie.
FOBIA SPOŁECZNA
Polega na
lęku przed złą oceną
ze strony innych ludzi; dzieli się na:
-
specyficzna
– przejawia się lękiem przed konkretnymi sytuacjami*
-
uogólniona
– charakteryzuje się lękiem przed większością sytuacji społecznych
* osoby te nie mają jednak kłopotów z wykonywaniem tych samych czynności w samotności
Zazwyczaj
pojawiają się
w toku
dojrzewania lub na początku dorosłości
.
-
ponad połowa ludzi cierpiących na nią przynajmniej przez pewien okres w życiu cierpi
również na inne zaburzenia lękowe;
-
ok. 40% cierpi również na depresję;
-
ok. 1/3 nadużywa alkoholu w celu zmniejszenia lęku i dodania sobie odwagi;
Fobie społeczne jako zachowania wyuczone
-
badanie
Ost i Hugdahl
: 58% osób cierpiących na fobię społeczną wskazywało na
bezpośredni uraz jako źródło choroby, 13% wskazywało na związki między fobią a
warunkowaniem zastępczym
-
badanie
Townsley
: w przeżyciu traumatycznym upatrywało źródła swej dolegliwości 56%
wypadków fobii specyficznej i 44%uogolnionej fobii społecznej
-
uogólnione fobie społeczne trafiają na szczególnie podatny grunt, jeśli rodzice danej osoby
izolują się od życia towarzyskiego i wyrażają o nim z niechęcią
Fobie społeczne w kontekście ewolucyjnym
Ohman
: lęki i fobie społeczne są produktem ubocznym hierarchii pozycji
społecznych, które występują u wielu zwierząt, m. in. u naczelnych. Uwarunkowane reakcje
lękowe są mocniejsze, gdy wstrząsowi elektrycznemu towarzyszy zdjęcie twarzy
wykrzywionej złością, niż gdy takiemu samemu wstrząsowi towarzyszy zdjęcie twarzy
PZ_Carson_R5
Strona 4 z 13
uśmiechniętej lub obojętnej; zjawisko to zachodzi nawet, gdy twarze są prezentowane tylko
podprogowo, jednak jedynie wtedy, gdy twarze są skierowane w stronę osoby badanej.
W fobiach społecznych częściej mamy do czynienia z wytrzymywaniem w
lękotwórczej sytuacji niż – jak w fobiach specyficznych – z uciekaniem od niej.
Czynniki genetyczno - temperamentalne
-
zróżnicowanie pod tym względem na czynniki genetyczne szacuje się na
30%
-
krewni w pierwszej linii osób cierpiących na fobię społeczną byli nią zagrożeni 2 do 3 razy
częściej niż krewni osób z grupy kontrolnej
-
dzieci o wysokim stopniu zahamowania behawioralnego
Poczucie braku kontroli
-
prowadzi często do uległości i braku asertywności, charakteryzujących ludzi cierpiących na
fobię społeczną;
-
osoby cierpiące na fobię społeczną mają bardzo słabe poczucie kontroli nad własnym,
życiem.
Czynniki poznawcze
Beck
: ludzie cierpiący na fobię społeczną spodziewają się odrzucenia i złej oceny ze
strony innych, co prowadzi do poczucia zagrożenia w obecności innych ludzi; na skutek
działania schematów zagrożenia, osoby cierpiące na fobie społeczną są przewrażliwione na
punkcie najmniejszych sygnałów krytycznej lub negatywnej oceny.
Clark i Wells
: osoby takie spodziewają się po sobie „niewłaściwych i
nieakceptowanych zachowań, które doprowadzą do odrzucenia przez innych, utraty pozycji i
poczucia własnej wartości”, co uruchamia proces samospełniającego się proroctwa.
Leczenie fobii społecznych
-
beta-blokery (Inderal) – pomagają opanować objawy peryferyjnego pobudzenia
autonomicznego
-
przeciwdepresanty – inhibitory monoaminooksydazy oraz inhibitory zwrotnego wychwytu
serotoniny
-
anksjolityki
-
systematyczna desensytyzacja
-
terapia poznawczo-behawioralna (Aaron Beck) – wysoka skuteczność
ZESPÓŁ PANIKI Z AGORAFOBIĄ I BEZ NIEJ
zespół paniki
– występowanie nieoczekiwanych ataków paniki, które zdają się nie mieć
wyraźnej przyczyny
Według
DSM-IV
:
PZ_Carson_R5
Strona 5 z 13
między 8 a 12 r. ż. będą miały
mniej aktywne i udane życie towarzyskie w wieku dorosłym; mężczyźni ponadto będą
prawdopodobnie przeżywali większe napięcie emocjonalne
Plik z chomika:
karollar3108
Inne pliki z tego folderu:
Prochaska - Systemy psychoterapeutyczne - rozdz. 7,12,13(str. 225-271, 457-524).pdf
(2068 KB)
Kratochvil Stanisław - Psychoterapia kierunki metody badania.zip
(390 KB)
Cozolino L.J. - Neuronauka w psychoterapii.PDF
(72236 KB)
Drat-Ruszczak K - Podręcznik pomagania-cz. I - Podstawy pomocy psychologicznej.pdf
(17827 KB)
Lidia Grzesiuk - Psychoterapia.zip
(730 KB)
Inne foldery tego chomika:
# LINKIN PARK - A THOUSAND SUNS (2010)
★ GPS (Programy)
2 Broke GirlsSezon 2
AUTOMAPA ANDROID CHOMIKUJ
CD1
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin