NEUROLOGIA – rok IV
1. Wywiad – okoliczności wystąpienia objawów, godzina (bardzo dokładnie)
2. Badanie neurologiczne
3. Rozpoznanie – zespołowe, lokalizacyjne, etiologiczne
4. Diagnostyka
5. Leczenie
OBWODOWE NEURONY RUCHOWE
- komórki jąder ruchowych RK i
- kom. jj. ruchowych nn. czaszkowych
Ich uszkodzenie powoduje porażenie wiotkie unerwionych przez nie mięśni.
RK
Jądra ruchowe przyśrodkowe - unerwiają mm. tułowia i proksymalne części kończyn. Są na całej długości RK.
Jądra ruchowe boczne - wyst. w zgrubieniu szyjnym i lędźwiowo-krzyżowym. Zaopatrują dystalne części kończyn.
Włókna neuronów dochodzą do mięśni tworząc płytkę motoryczną. Biorą też udział w tworzeniu odruchów na rozciąganie.
Odruchy na rozciąganie są odruchami monosynaptycznymi.
Wrzeciono nerwowo-mięśnioweàneuron dośrodkowyàsynapsa w istocie szarej RKà neuron odśrodkowyà efekt
Odruchy:
§ z bicepsa: C5, C6
§ z tricepsa: C7, C8
§ odruch kolanowy: L2-L4
§ skokowy S1-S2
UKŁAD PIRAMIDOWY
Kieruje ruchami dowolnymi, zwłaszcza w zakresie kończyn i głowy.
Droga korowo-rdzeniowa - są 2 neurony (+ 1 neuron wstawkowy)
§ neuron górny, odśrodkowy - obejmuje komórki ruchowe kory i drogi korowo-rdzeniowe
§ neuron dolny – obwodowy
Droga korowo-rdzeniowa rozpoczyna się w tylnej części płata czołowego. Włókna biegną kolejno przez:
§ istotę białą;
§ odnogę tylną torebki;
§ część podstawną konarów mózgu
§ część podstawną mostu
§ piramidę RP
Na granicy rdzenia przedłużonego część jej włókien przechodzi na stronę przeciwną i tworzy odnogę korowo-rdzeniową boczną natomiast część, która pozostała tworzy drogę korowo-rdzeniową przednią.
Uszkodzenie drogi korowo-rdzeniowej: porażenia lub niedowłady:
§ dotyczy grup mięśniowych mięśniowych nie pojedynczych mięśni
§ napięcie ma charakter spastyczny
§ odruchy są wzmożone (bo brak hamowania)
§ objawy patologiczne:
* Babińskiego
* Rossolima (zgięcie palców stopy po uderzeniu w ich opuszki)
* Odruch chwytny
Droga korowo-jądrowa:
Ma początek w dolnej części zakrętu przyśrodkowego. Łączy korę ruchową z jądrami nerwów czaszkowych w pniu mózgowia. Biegnie przez istotę białą, kolano torebki i część podstawną konarów mózgu. Potem biegną do nakrywki i do jąder nn.czaszkowych.
Dolna część jądra ruchowego n.VII - impulsacja tylko z przeciwległej półkuli.
Z obu półkul - górna część jądra n.VIII, V, XII
UKŁAD POZAPIRAMIDOWY - należą do niego:
§ prążkowie podzielone przez torebkę wewnętrzną na jądro ogoniaste i łupinę
§ gałka blada - boczna i przyśrodkowa
§ jądro niskowzgórzowe
§ istota czarna
Umożliwiają one prawidłowy przebieg wykonywanych ruchów.
§ Do prążkowia dochodzą niemal z całej kory mózgu neurony glutaminergiczne (+)
§ Z prążkowia wychodzą neurony GABA (-) do gałki bladej i istoty czarnej
§ Z gałki bladej włókna GABA (-) do jąder brzusznych wzgórza
§ ze wzgórza włókna Glut(+) pobudzają korę przedruchową i ruchową dodatkową
Pień mózgu
Rdzeń
Kora mózgu
Istota czarna
Część zbita
Część siatkowata
Wzgórze
Prążkowie
Jądra niskowzgórzowe
GLU (+)
GABA (-)
DOPA (+)
Gałka blada
Uszkodzenie dróg pozapiramidowych
§ ruchy mimowolne, drżenia
§ zaburzenia napięcia mięśni
Choroba Parkinsona - wynika z ubytku dopaminergicznych neuronów istoty czarnej i spadek stężenia dopaminy w prążkowiu. Objawy:
§ drżenia
§ wzmożone napięcie mięśni
§ ogólne spowolnienie ruchów
§ zaburzenia wegetatywne
§ spowolniona, monotonna mowa
§ sztywność o charakterze koła zębatego
Pląsawica Huntingtona - dziedziczna, dominująca. Objawy:
§ gwałtowne mimowolne ruchy kończyn
§ obniżenie napięcia mięśni
UKŁAD MÓŻDŻKOWY
Na równowagę i postawę ciała wpływa móżdżek przedsionkowy zajmujący część kłaczkowo-grudkową, wpływa również na koordynację ruchów głowy i gałek ocznych. Móżdżek rdzeniowy to robak i strefa przyrobakowa. Robak wpływa na napięcie m. tułowia i proksymalnych części kończyn. Strefa przyrobakowa to motoryka mm.dystalnych kończyn.
Uszkodzenia móżdżku przedsionkowego i robaka:
§ zaburzenia równowagi, chwianie się, padanie , objawy nie nasilają się po zamknięciu oczu)
§ zaburzenia koordynacji m.tułowia i proksymalnychcz.kończyn
§ oczopląs
Uszkodzenie półkul móżdżku
§ zaburzenia koordynacji m.dystalnych cz. kończyn
§ asynergia - brak koordynacji m. przeciwstawnych
§ dysmetria - ujemna próba palec-nos
§ dysdiadokineza - trudność wykonywania przeciwstawnych ruchów
§ drżenie zamiarowe
§ mowa skandowana
UKŁAD CZUCIOWY
Receptory - są na pow. skóry, w narządach wewn.
Obwodowe neurony czuciowe - Przesyłają informacje z receptorów do rdzenia kręgowego i mózgowia. Ich ciała znajdują się w zwojach rdzeniowych lub w zwojach n.czaszkowych.
Różne rodzaje czucia:
§ Czucie bólu i temperatury - droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna - receptor jest na obwodzie, z niego informacja wędruje do zwoju rdzeniowego, gdzie znajduje się ciało 1-go neuronu. Neuron drugi to komórki istoty szarej rdzenia. Przechodzą włókna tego neuronu na stronę przeciwną na wysokości odpowiedniego kręgu (tam gdzie dochodzi informacja). Neuron 3-ci jest we wzgórzu w jądrze brzusznym tylno-bocznym. A ze wzgórza do 1-rzędowej kory czuciowej. Uszkodzenie tej drogi powoduje zniesienie lub osłabienie czucia bólu, ciepła i zimna.
§ Czucie delikatnego dotyku - droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia. Budowa bardzo podobna do czucia bólu i temperatury.
§ Czucie głębokie protopatyczne - położenie w przestrzeni - droga rdzeniowo-opuszkowa. Neuron 1-szy to komórki zwojowe rdzenia. Biegną nieskrzyżowane w RK do jądra smukłego i klinowatego RP, gdzie rozpoczyna się 2-gi neuron (jądro smukłe - kończyna dolna, jądro klinowate - ręka). Następnie włókna krzyżuja się i biegną do jądra brzusznego tylnego-bocznego, gdzie rozpoczyna się 3-ci neuron. Aksony 3-ciego neuronu jako promienistość czuciowa przez odnoge tylną torebki biegną do kory somatosensorycznej. Uszkodzenie tej drogi powoduje zaburzenia czucia protopatycznego.
UKŁAD WZROKOWY
Siatkówka zbiera wrażenia wzrokowe, które są przetwarzane i przesyłane do kory mózgowej za pośrednictwem ciała kolankowatego bocznego. W siatkówce jest 10 warstw. Jest też warstwa zwojowa, której aksony tworzą nerw wzrokowy, skrzyżowanie wzrokowe i pasma wzrokowe (1 neuron)
Włókna przyśrodkowe krzyżują się, boczne idą ze swojej strony. W ciele kolankowatym bocznym jest 2-gi neuron. Czyli po skrzyżowaniu lewej strony lecą wrażenia z bocznej części oka lewego i przyśrodkowe prawego. Natomiast w prawym z bocznej części oka prawego i przysrodkowej lewego. Z ciała kolankowatego inf. do kory wzrokowej - pole 17.
UKŁAD MOWY
Mowa u ludzi związana jest głównie z 1 półkulą mózgu. U leworęcznych prawa, u praworęcznych -lewa. Mowa jest czynnością wieloośrodkową; są w mózgu 2 ośrodki mowy, ośrodek ruchowy Brocka i czuciowy Wernickego. Ośrodek ruchowy jest w zakręcie czołowym dolnym, czuciowy w skroniowym górnym. Oba ośrodki połączone są pęczkiem łukowatym.
Uszkodzenie ośrodka mowy nosi nazwę afazji. Afazja może być czuciowa lub ruchowa. W afazji ruchowej chory rozumie, co się do niego mówi, sam jednak nie mówi lub mówi z trudem zniekształcając wyrazy.
W afazji czuciowej chory ma obniżone rozumienie mowy, mówi często szybko, używając niewłaściwych słów, form, najczęściej nie zdaje sobie z tego sprawy. Jest też afazja mieszana, w której występuje pomieszanie powyższych objawów. Istnieje też afazja przewodzeniowa, gdy uszkodzeniu ulegnie pęczek łukowaty.
ZATOKI MÓZGU
Układ żylny – zakrzepica zatok żylnych (objawy mieszane, bardzo często u osób młodych).
Zatoki mózgu- najważniejsza jest zatoka jamista, bo o nią się zawsze pytają.
W świetle zatoki jamistej biegną:
- t. szyjna wewnętrzna
- nerw bloczkowy VI
- sploty szyjno-tętnicze zaw. włókna współczulne
W ścianie zatoki biegną:
- n. III
- n. IV
- nn. V1 i V2
UNACZYNIENIE MÓZGOWIA
Krew do mózgu dostaje się z różnych naczyń: parzystą tętnicę szyjną wewnętrzną, od których oddzielają się tętnice przednia i środkowa mózgu oraz tętnica podstawna, która rozdziela się na tętnice tylne mózgu. Wszystkie te naczynia łączą się ze sobą tworząc koło tętnicze Willisa, które odpowiada za krążenie oboczne w obrębie OUN. Tu często lokalizują się tętniaki. Większość przodomózgowia unaczyniona jest przez gałęzie tętnicy szyjnej, natomiast pień, móżdżek i tylno-dolna część przodomózgowia dostaje krew z tętnicy podstawnej. Powierzchnia boczna kory jest unaczyniona z t.środkowej mózgu, która naczynia również część jąder podstawnych. Wzgórze naczynia tętnica tylna, natomiast ciało migdałowate - t.naczyniówkowa. Określenie na podstawie objawów, która tętnica się zatkała lub pękła jest trudne. Określenie dokładne jest niemożliwe.
PIEŃ MÓZGU
Powierzchnia podstawna pnia mózgu
Konary mózgu - biegną ku górze
Na powierzchni podstawnej wychodzą nn.czaszkowe:
§ n.III - z dołu miedzykonarowego
§ n. IV - powierzchnia grzbietowa pnia
§ n.V - między mostem a konarem środkowym
§ n.VI - między mostem a opuszką
§ n.VII i n.VIII - w kącie mostkowo-móżdżkowym
§ n.IX, X, XI - z rdzenia przedłużonego, bocznie do oliwki
§ n.XII - między piramidą a oliwką
KOMORA IV-TA
§ Dno - dół równoległoboczny
§ Strop: móżdżek i konary oraz zasłony rdzeniowe, splot naczyniówkowy
JĄDRA NERWÓW CZASZKOWYCH:
§ Śródmózgowie: - n.III, IV, V
§ Most - n.V, VI, VII, VIII
§ Rdzeń przedłużony - n.IX -XII
Leki w chorobach naczyniowych – do 3 h po zachorowaniu, później – udar krwotoczny.
§ ...
MMikulicz