GEOLOGIA KARPAT
(Notatki z wykładów z semestru zimowego 2007/2008)
Karpaty razem z Alpami należą do Alpidów. Dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne. Wewnątrz Karpat rozwinięty Basen Panoński wypełniony miocenem, od N uformowane Zapadlisko Przedkarpackie.
Karpaty Zewnętrzne = fliszowe + Pieniński Pas Skałkowy
Karpaty dzielą się też na Karpaty Zachodnie (na terenie Polski, Słowacji, Czech, Austrii), Wschodnie (Ukraina, Rumunia), Środkowe (Basen Apuseni). Rozciągają się od Bramy Morawskiej do Transylwanii. Karpaty Zewnętrzne to głównie Beskidy i różne kotliny. Karpaty kontaktują z Platformami Północno-, Wschodnioeuropejską i Platformą Mezyjską od południa.
Wykazują związek z Alpami, zwłaszcza wschodnimi. Góry Dynarskie zamykają od SW Karpaty w koło.
Al Kapa – skrót od Alp, Karpat i Basenu Panońskiego.
Na terenie Polski mamy z 1 strony Karpaty Fliszowe (pasma Beskidów, pogórzy, Bieszczady), fragment Pienińskiego Pasa Skałkowego i niewielki fragment Karpat Wewnętrznych (Tatry, Niecka Podhalańska).
Ulik – geolog austriacki - autor koncepcji płaszczowinowej budowy Karpat zewnętrznych, stworzył bardzo nowoczesny przekrój niewiele różniący się od dzisiejszych. Przemierzył całe Karpaty W i część E.
W Alpach Pieniński Pas Skałkowy (dalej pisany skrótem PPS) ma swoje odpowiedniki w Austrii.
Karpaty Wewnętrzne rozwinęły się na płycie Apulijskiej (została wcześniej oderwana od Afryki i pchnięta daleko na północ i wciśnięta między Alpidy europejskie). Obszar kolizji między płytami Europejską i Apulijską był wynikiem podsunięcia się pierwszej pod drugą. Utwory Karpat Wewnętrznych zostały sfałdowane głównie w górnej kredzie, a Zewnętrznych głównie w miocenie i w formie płaszczowin nasunięte na swoje przedpole.
PPS – związany z K. Wewnętrznymi, sfałdowany głównie w górnej kredzie, ale jako struktura tektoniczna jest związany z K. Zewnętrznymi.
KARPATY WEWNĘTRZNE
(biorąc pod uwagę możliwości notowania na wykładach z Karpat Wewnętrznych, polecam uzupełnić wiedzę o nich z wykładów z Geologii Regionalnej Polski lub innej literatury)
Tatry – trzon krystaliczny, autochtoniczna pokrywa osadowa, jednostki odkłute i nasunięte jako płaszczowiny, wszystko przykryte paleogenem.
Jednostki reglowe i wierchowe.
Reglowe zajmują wyższe pozycje stratygraficzne i dzielą się na:
- górną: kriżniańską
- środkową: choczańską
- dolną: strażowską
Skały magmowe:
Tatry wysokie – granodioryty, a w brzeżnej części pegmatyty. Batolit waryscyjski (karbon).
Tatry zachodnie – skały metamorficzne dolnego paleozoiku/górnego prekambru: gnejsy poprzecinane żyłami pegmatytowymi, wśród nich intruzje granitoidów Rochaczy (allaskity – od Alaski) ß też waryscyjski wiek.
W odkłutym krystalniku w rejonie Karpowego mamy skały magmowe dolnego paleozoiku, także amfibolity.
Skały osadowe:
Jednostka wierchowa – należąca do domeny Tatricum.
Nie ma górnego triasu, czasem na anizyku leży górna jura, czasem pełniejsze profile. Wynik rozbicia platformy węglanowej na bloki. Utwory jurajsko-kredowe są węglanowe. Na Giewoncie na środkowym triasie leży środkowa jura z stromatolitami, czasem profile skondensowane.
Na początku górna jura – wapienie pelagiczne, potem pojawiają się wapienie coraz płytsze aż do biokalkarenitów odpowiadających facji urgonu.
Dolna kreda – stopniowy rozwój platformy węglanowej. W albie (podobnie jak na całym świecie) następuje zatopienie platformy. Od albu po turon – margle turbidytowe – zbioturbowane mułowe turbidyty.
Jednostka reglowa dolna – kriżniańską, należąca do Fatricum.
Profil od triasu po kredę, a triasie dużo analogii do Tatricum. W środkowym triasie 400m węglanów – dolomity (dolarenity w dolnej, dollutyty w górnej części). W ladynie pseudomorfozy po ewaporatach, bardzo płytkowodna platforma. W górnym triasie wynurzenie platformy, na tym osadzają się „red beds” kajpru (tzw. Kajper karpacki, który jest o wiele bardziej gruby, z większą ilością piaskowców niż niemiecki). Dominuje środowisko fluwialne, playa, z rozwojem gleb.
Na tym leży do 30m utworów morskich retyku z koralowcami, małżami. Ciemne, płytkomorskie wapienie świadczące o transgresji.
Wyżej formacja kopieniecka – piaskowce, margliste łupki o miąższości kilka-kilkadziesiąt m. Granica z tym retykiem jest diachroniczna.
W wyższym synemurze przychodzą wapienie plamiste, zbioturbowane, na tym spikulity przeławicone z wapieniami krynoidowymi o charakterze tempestytów (dolny toark).
Nad nimi gruzłowe wapienie z silną kondensacją i wielkimi konoidami, dużo powierzchni zażelazionych i konkrecji manganowych.
Później wapienie radiolariowe, a w keloweju wapienie gruzłowe (rośnięcie gruzłów węglanowych w obrębie mułu), nad tym radiolaryty zielone, czerwone, nad nimi wapienie gruzłowe.
Następnie wapienie pelagiczne facji Maiolica.
Nad nimi kredowe margle aż do aptu lub albu.
Na tym kończy się sedymentacja.
Podsumowanie: trias podobny, ale jura nie, kreda też różna, brak platformy.
Jednostka choczańska – Chronicum
Występuje w łuskach tektonicznych o niepełnych profilach, zdominowana przez hauptdolomit – kilkaset m, nad nim bioklastyczne wapienie retyku z ostatnimi konodontami, w innych łuskach klastyczne wapienie, w innej anizyjskie dolomity, nad nimi facja Hierlatzka, wyżej wapienie krynoidowe ze spikulitami, wapienie peloidowe, czerwone wapienie pelagiczne. Typowe silne zróżnicowanie facji – sedymentacja na blokach wynoszonych i rotowanych.
Jednostka strażowska
Obecnie łączy się z Choczańską. W anizyku gruzłowe wapienie z Reifling, zazębiające się z marglami z Partnach. Nad tym miąższe dolomity z Wetterstein z diploporami.
Tektonika: W triasie magmatyzm, ryfting, pogrążanie orogenu waryscyjskiego.
Ruchy tektoniczne między eocenem a cen omanem, ruchy nasuwcze w fazie subhercyńskiej, podnoszenie w miocenie. Utwory transgresywne leżące niezgodnie na podścielających.
Blok Słowacki:
Karpaty wewnętrzne były sfałdowane w górnej kredzie. Powstały płaszczowiny wierchowe (Tatricum), na nie zostały nasunięte płaszczowiny reglowe. Po sfałdowaniu utwory zostały wynurzone i ulegały erozji a w seriach węglanowych rozwijał się kras. Potem zaczęły się ruchy subsydencyjne i od W wkroczyła transgresja eoceńska na Karpaty Wewnętrzne. Utwory: zlepieńce podstawowe -> utwory typu delt, potem moment spokoju i pojawia się sedymentacja węglanowa: wapienie numulitowe z małżami, jeżowcami, ślimakami. Potem kolejny etap transgresji to utwory fliszowe, Sedymentacja od środkowego eocenu aż do miocenu – paleogen centralno karpacki lub centralny paleogen.
Na W w rejonie Jawy osady starsze – paleocen, eocen dolny, także czasem mastrycht.
Transgresja z W na E, rozszerzała się też szybko ku S. Flisz ten na naszej stronie nosi nazwę Fliszu Podhalańskiego. Utwory centralnego paleogenu to pokrywa postorogeniczna.
Niecka Podhalańska
Mamy do dziś zachowane pół tej niecki, gdyż jej N część została ścięta i wciągnięta w strefę subdukcji. Głębokość osadów w niecce do 3000m. Wypełniona fliszem podhalańskim, od S obcięta wielką dyslokacją PPS.
(profil)
W profilu wyróżniamy następujące wydzielenia:
1) Podłoże ze sfałdowanych skał krystalicznych mezozoicznych, na nim erozyjnie leżący zlepieniec.
W zlepieńcu wiele skał nie odnalezionych w Tatrach, więc transgresja ścięła jakieś inne utwory znajdowane dziś w egzotykach, np. skały liasu. Drobnieją ku górze, w nich pojawia się fauna i pierwsze duże otwornice – numulity.
2) Seria wapieni płytkowodnych, numulitowych (wyglądają w jak owies w przekroju). Z datowań otwornic ustalono, że osady te reprezentują eocen środkowy i górny. Niektórzy uważają, że mogą być młodsze, być może występują w górnej części numulity oligoceńskie.
3) Utwory łupkowo-mułowcowe, niekiedy z wkładkami piaskowców, czasem zlepieńców i syderytów. Są to warstwy zakopiańskie, wiek: oligocen. Ich niższa część: mułowce, wyższa: więcej piaskowców, 1 pakiet piaskowców grubo ławicowych, potem znów łupki (profil widoczny na S stoku Gubałówki).
4) Warstwy chochołowskie (od miejsc. Chochołów): p-ce, łupki, czasem w nich soczewy zlepieńców, osuwiska podmorskie, w nich zdeformowane w-wy chochołowskie i bloki skał węglanowych, także kwarcyty. Wiek: późny oligocen, a najwyższa ich część – wczesny miocen.
5) Warstwy Ostryskie: P-ce średnio, grubowarstwowe, średnio, gruboziarniste, z wkładkami mułowców, jaśniejsze niż chochołowskie. Spotyka się w piaskowcach numulity. Wiek: miocen.
6) Warstwy Szaflarskie: na N podłożu Tatr. Są trójdzielne: dolne, środkowe, górne. Zastępują częściowo warstwy zakopiańskie dolne. Są to zlepieńce, piaskowce, brunatne łupki przypominające menilitowe, nad nimi piaskowce, łupki, zlepieńce, osuwiska podmorskie. Środkowa część bardziej łupkowa. Górna: zlepieńce, piaskowce, pakiety łupkowe. W zlepieńcach egzotyki nieznane z Tatr i PPS. W dolnej części pod nimi pojawiają się łupki pstre, mułowce podobne do warstw zakopiańskich dolnych.
(rysunek)
Flisz podhalański jest ubogi w skamieniałości, zaś numulity są redeponowane. Dobre datowanie na bazie nanoplanktonu i dinocyst. W niecce podhalańskiej wykonuje się wiele wierceń bo są wody termalne. Jest tu podniesiony stopień geotermiczny. Od Tatr w węglanach rozwinięty kras, obszar ma system spękań tektonicznych, utwory te są nawodnione. Po ich przebiciu mamy samowypływ, bo Tatry zwiększają ciśnienie wody. Wody termalne są też na Spiszu, w Jaszczurówce były znane od XIX w.
KARPATY ZEWNĘTRZNE
Należą do nich od S: PPS, płaszczowina Magurska, Dukielska (wchodzi w zespół jednostek strefy przedmagurskiej, w niej jednostki Grybowska, Żywca-Koniakowa, płaszczowina jasielska, jednostka Michalczowa). Te wszystkie jednostki rozwinięte są na płaszczowinie Śląskiej, która jest drugą co do wielkości, ale najważniejszą. Ta nasunęła się na Podśląską, najdalej jest Skolska, która jako jedyna rozszerza się ku wschodowi.
Obszar, na którym powstawały serie jednostek fliszowych (Prakarpaty) był przedłużeniem jednostek waryscyjskich: monokliny śląsko-krakowskiej, niecki miechowskiej, Gór Świętokrzyskich, masywu górnośląskiego. Przedłużeniem Gór Świętokrzyskich pod Karpaty jest antyklinorium dolnego Sanu. Podłożem była skorupa kontynentalna Platformy Północno- i Wschodnioeuropejskiej i Masyw Czeski. Kierunek waryscyjski był NW-SE, a nowy alpejski kierunek wyniesień i rowów to W-E.
Najstarsze utwory w Karpatach Zewnętrznych to górna jura, czasem ciągła sedymentacja aż po miocen. Starsze skały w podłożu basenów mamy tylko w postaci egzotyków występujących w zlepieńcach. Ze skał starszych mamy kambryjskie, karbońskie, skały metamorficzne, skały młodszego paleozoiku, permu, triasu, a w bardziej zewnętrznych jednostkach jurajskie, kredowe, paleogeńskie. Są też węgle karbońskie i egzotyki w formie olistolitów.
Bardziej na W mamy na terenie Austrii, Czech i Moraw Masyw Czeski: tam też miały swoje przedłużenie struktury waryscyjskie. W mezozoiku uformowało się kilka basenów, które przetrwały do kenozoiku.
Najbardziej na S uformował się Basen Magurski, w kredzie miał on połączenie z basenem Dukielsko-Przedmagaurskim. Od Basenu Śląskiego oddzielony był Kordylierą Śląską (Wyspą Śląską, Wyniesieniem Śląskim). Obrzeżeniem Basenu Skolskiego były obydwie platformy.
Grupa średnia jednostek płaszczowinowych została uformowana z tych basenów.
Grupa brzeżna j.pł – ze sfałdowanych osadów eoceńskich.
W trakcie fałdowań mioceńskich zachowały się strefy sedymentacji głębokiej, a kordyliery, strefy skłonowi basenów – pogrążone w trakcie subdukcji, gdy platforma Wschodnioeuropejska podsuwała się pod baseny karpackie i pod mikropłytę panońską, będącą częścią płyty adriatyckiej. Skały te w Karpatach Zewnętrznych spotykamy w formie egzotyków, ziaren piaskowców, zlepieńców, olistolitów lub olistostrom.
PŁASZCZOWINA ŚLĄSKA
Sedymentacja od górnej jury (kimeryd-tyton) aż do miocenu. Ciągły profil osadów fliszowych. Płaszczowina to określenie tektoniczne, gdy mówimy o serii osadów, to mówimy Seria Śląska.
1) Warstwy cieszyńskie: dolne, środkowe, górne. Wiek: kimeryd-tyton. Wspólną ich cechą jest wapnistość, ale to 3 oddzielne formacje.
- dolne łupki cieszyńskie: cechy megabrekcji, w czasie zsuwania pierwotna ich struktura została rozbita. Składają się z klastów, w nich czasem okruchy wapieni i skamieniałości (belemnity, korale, otwornice).
- wapienie cieszyńskie: kompleks kalcyturbidytów w których dominują wapienie turbidytowe przekładane wapnistymi/marglistymi łupkami. Wiek: kimeryd-tyton. Można wyróżnić w nich sekwencje Boumy, w wyższej części domieszka materiału silikoklastycznego. Sekwencja fliszowa grubiejąca ku górze, w wyższej części grube ławice, coraz częściej ku górze szczątki fauny (małże, trochity, igły jeżowców, okruchy korali, amonity). W okresie sedymentacji warstw cieszyńskich baseny Karpat Zewnętrznych miały połączenie z basenem fliszu reno-dunajskiego z Alp.
- górne łupki cieszyńskie: wapniste margle przekładane piaskowcami, wapieniami piaszczystymi, a w górnej części wkładki lub konkrecje syderytów. Wiek: berias, walanżyn. Częste są intruzje skał magmowych. Dajki, czasem na terenie Czech lawy poduszkowe. Skały w intruzjach: cieszynity, na przełomie jury/kredy. Czasem cieszynity wdzierają się w głąb utworów hoterywu. Zaznaczała się przez to oceanizacja skorupy.
2) Warstwy Grodziskie: zlepieńce, piaskowce, czasem dominują łupki margliste, margle (np. Morawy). Spotykamy je też w Alpach. W Płaszczowinie śląskiej warstwy grodziskie przede wszystkim w hoterywie, ale w serii podśląskiej też w barremie i apcie, jako zlepieńce. Na granicy z wyższymi warstwami wyraźna zmiana sedymentacji: tutaj wszystko jest wapniste, a wyżej epizod sedymentacji bezwapnistej. Poza tym te wyższe facje to utwory ciemne „czarna kreda” – wyższa część dolnej kredy w basenach Karpach Zewnętrznych.
3) Warstwy Wieżowskie: ciemne bezwapniste łupki mułowcowe, czasem piaskowce, czarna barwa. Czasem konkrecje syderytów, ankerytów, zdarzają się amonity.
4) Warstwy Lgockie: późny apt/alb. Średnio/cienkoławicowe kwarcowe piaskowce, klasyczne turbidyty. Odpowiednik w Alpach: piaskowce kwarcytyczne Gault-Flysch. Także mają odpowiedniki na terenie Karpat ukraińskich: warstwy szypockie.
5) Poziom radiolarytowy występujący w całych Karpatach Zewnętrznych: alb/cenoman. Czas maksymalnego przegłębienia basenów fliszowych. Zielone i czerwone radiolaryty, konkrecje manganowe, zdiagenezowane tufity. Poziom nie jest gruby.
6) Turon – w wielu miejscach łupki pstre ale nie zawsze. Pojawiają się też flisze węglanowe. Poziom ten trwa aż do santonu. Potem przychodzi czas górnej kredy do paleocenu – dynamiczna sedymentacja silikoklastyczna, zdeponowane wielkie sekwencje osadów piaskowcowych.
7) Warstwy Godulskie – wielka seria piaskowców raz drobniej raz grubiej ziarnistych. Wśród nich wkładki łupków, na wschodzie dominacja łupków nad piaskowcami. Piaskowce: spoiwo wapniste, są glaukonitowe.
8) Warstwy istebniańskie: ponad 2000m, piaskowce gruboławicowe, miejscami zlepieńce. Są dwudzielne: dolne i górne. Dolne: 1200-1500m, głównie piaskowce i zlepieńce. Ta seria to dolne piaskowce istebniańskie wieku mastrycht. Są jeszcze górne warstwy i są trójdzielne: dolne łupki istebniańskie, piaskowce istebniańskie górne, górne łupki istebniańskie. Zdarzają się piaskowce wietrzejące kuliście, szczególnie górne.
9) W wyższym paleocenie pojawiają się warstwy ciężkowickie: gruboławicowe piaskowce podobne do istebniańskich, także łupki i zlepieńce. Można je odróżnić po tym, że są podścielone, nadścielone i rozdzielone czerwonymi łupkami. (poziom dolnoeoceńskich łupków pstrych). W tych łupkach pojawiają się opisane wyżej piaskowce, w nich klasty skał starszych. Piaskowców może być od 1 do 5 poziomów, bo różna dostawa materiału z kordyliery śląskiej Zarówno piaskowce istebniańskie i ciężkowickie mają złoża ropy naftowej uszczelnione przez łupki. Ponad 1000m miąższości, ale na krańcach nagle zanika. Dolne piaskowce istebniańskie zastąpione są przez margle fukoidowe. Górne warstwy istebniańskie zastępuje się piaskowcami czarnorzeckimi. Wiek: najwyższy paleogen, dolny eocen. Może być ich kilka poziomów, najczęściej 2, wyjątkowo 5: materiał z kordyliery sypał się tworząc nieregularne stożki, powstawały loby, czasem zazębiające się, tworząc poziomy.
Ta sedymentacja górnokredowa była burzliwa - aktywna kordyliera śląska. Połączone to było z wysoką subsydencją, a w późnym eocenie sedymentacja zaczyna się uspokajać, powstają:
10) Warstwy hieroglifowe:
Cienko/średnioławicowe piaskowcowo-łupkowy flisz. Piaskowce: drobnoziarniste, wyraźna sekwencja Boumy, dominuje człon B i D, laminacja przekątna (człon C) nie odgrywa roli. Szarozielonkawe z glaukonitem, przekładają je zwykle zielone łupki. Występują liczne hieroglify w spągu ławic, zarówno trace fossils, jak i prądowe, wleczeniowe. Miąższość zmienna, 200-300m, 500-600m, w górze profilu jeszcze spokojniej. Flisz piaskowcowy: niższa część eocenu późnego. Potem dominuje sedymentacja mułowcowo-ilasta, wyższa część eocenu późnego: łupki zielone do 100m. Wyżej margle globigerynowe – najwyższa część eocenu późnego. Te margle to bardzo ważny poziom korelacyjny. Mają kilka-kilkanaście m miąższości, kremowe, zielonkawe, miękkie margle, czasem wkładki turbidytowe twardych margli, duże ilości otwornic planktonowych Globigerinia. Bardzo szeroko rozpowszechnione datując granicę eocen-oligocen. W warstwach hieroglifowych w eocenie środkowym pojawiają się niekiedy łupki czerwone. Granica eocen/oligocen jest bardzo wyraźna, z wyjątkiem płaszczowiny magurskiej.
11) Oligocen zaczyna się sedymentacją warstw menilitowych. W nich obecność łupków menilitowych – brunatnych, zwykle bezwapnistych, najczęściej twardych, skrzemionkowanych, zawierających w różnych ilościach substancje bitumiczne. Dają brunatną rysę. Profil zaczyna się skrzemionkowanymi marglami, brunatnymi na przełamie i biało wietrzejącymi. Potem szeroko rozpowszechniony poziom rogowców „menilitowych” – ciemne, miąższość kilka-kilkanaście m, niekiedy ich profil zwarty, a niekiedy są przekładane łupkami brunatnymi. Wyżej mamy łupki menilitowe nadrogowcowe. W wielu profilach pojawia się poziom tufitowy, „poziom tufitów z Gąsiorów”. W rejonie Gorlic występują piaskowce magdaleńskie które są kolektorami ropy. Nazwa warstw menilitowych pochodzi od występującej bezpostaciowej krzemionki zwanej menilitem. Warstwy wieżowskie i łupki menilitowe mogą być skałami macierzystymi dla ropy naftowej, zawierają do kilkanaście % substancji organicznej. Być może powstawały w warunkach takich jak dzisiejsze Morze Czarne. Na wielkich głębokościach życie organiczne jest bardzo ograniczone, prawie nie ma. Obumierające szczątki dostawały się w strefę dużego zasolenia i nie rozkładały się szybko, nie zostały też zjadane. Zachowały się też skamieniałe ryby, łuski ryb, żółwie, żaby, szczątki gadów – krokodyli.
12) Warstwy krośnieńskie: uważano, że zamykają sedymentację w Basenie Śląskim. Wiek: wyższa część wczesnego oligocenu, oligocen późny, wczesny miocen. Piaskowce i łupki krośnieńskie. Warstwy menilitowe – skały ubogie w węglan wapnia, zaś warstwy krośnieńskie są w całości profilu wapniste. Piaskowce: szare, popielate, wapniste, z reguły muskowitowe, w nich dobrze zachowane sekwencje Boumy, w zależności od grubości ławic można zobaczyć wszystkie człony. Łupki: szare, popielate, dość miękkie, z muskowitem, margliste. W zależności od odległości od obszarów alimentujących są różne proporcje między piaskowcami i łupkami i różny ich rozwój.
W zachodniej części warstwy są trójdzielne. We wschodniej : piaskowce średnioziarniste przekładane ciemnymi łupkami, raz typowymi menilitowymi a raz wapnistymi. Nad nimi gruboławicowe piaskowce. Takie skały są w Bieszczadach: wyższa część eocenu wczesnego, eocen późny, wczesny miocen.
Czasami w tej najwyższej części w miocenie rozwinięte potężne olistostromy – warstwy gorlickie (skały krystaliczne, węglanowe, fliszowe).
Tak zamyka się sedymentacja serii śląskiej.
Na granicy oligocenu wczesnego/późnego mamy poziom wapieni jasielskich o grubości 1,5m. Są to laminowane wapienie kokkolitowe, występują jako poziom izochroniczny. Laminki 1-2mm jaśniejsze i ciemniejsze. Geneza lamin: Nastąpił zakwit kokkolitów i opadały na dno i przez szereg sezonów powstawały te wapienie. Zajmują ogromne obszary Karpat Zewnętrznych, są poziomem korelacyjnym u nas i w Rumunii. Są w nich też otwornice Globigerinia.
PŁASZCZOWINA SKOLSKA
Sedymentacja najbardziej podobna do Basenu Śląskiego. Najbardziej N część K. Zewn. Basen bezpośrednio przylegał do Platformy, z niej zbudowane są klify basenu.
1) Najstarsze utwory to wczesna kreda (hoteryw) – mułowce z Bełwina z cienkimi wkładkami piaskowców.
2) Od hoterywu po cenoman deponowane głównie ciemne łupki jak w warstwach wieżowskich. (Łupki Spaskie, wiek: hoteryw-cenoman dolny).Ciemne, prawie czarne, mułowcowe, bezwapniste. W wyższej ich części łupki z Kuźminy. Miąższość do 200-300m, zastępują warstwy grodziskie, wieżowskie.
3) Poziom radiolarytów z poziomem Mn, prawie wszędzie obecny, także w K. ukraińskich.
4) Turon: łupki pstre.
5) Warstwy inoceramowe jednostki skolskiej: kompleks turbidytowy. Inne niż warstwy godulskie. Inoceramowe: cienko/średnioławicowy, piaskowcowo-łupkowy flisz, klasyczne turbidyty z sekwencjami Boumy, warstwowanie przekątne, konwolucje. W spękaniach żyłki kalcytu, muskowitowe, czasem bardzo silnie. Łupki szare, margliste, czasem zielonkawe ilaste. Wiek: santon-paleocen. Czasami zaczynają się te warstwy piaskowcami gruboławicowymi, a dalsze wydzielenia to tzw. margle krzemionkowe. Są to kalcyturbidyty krzemionkowe, najczęściej wapienie w wyższej części, czasem domieszka materiału mułowcowego. Przekładane są łupkami szarymi wapnistymi lub zielonymi ilastymi. Grubości ławic 10-15cm.
6) W mastrychcie – margle z węgierki zwane marglami bakulitowymi. Występują przede wszystkim w N części płaszczowiny, bo ześlizgnęły się z N skłonu basenu gdzie deponowane były jako facje głębokiego szelfu. Są gruboławicowe, zawierają amonity z rodzaju Baculites.
7) W paleocenie w części basenu sedymentacja piaskowcowo-łupkowa, w części wewnętrznej sedymentacja pstrych łupków (typ równi abysalnej).
8) W północnej części pojawiają się iły babickie: osad olistostromowy. chaotyczny. Często w nich osad typu debris flow z blokami wapieni jurajskich tak dużych, że czasem tworzyły skałki.
Na terenie Karpat ukraińskich płaszczowina Skolska nosi nazwę Skibowa.
10) We wczesnym eocenie pstre łupki. Ich sedymentacja w niektórych obszarach Basenu Skolskiego trwała do końca eocenu środkowego. W niektórych obszarach w całym eocenie trwała sedymentacja łupków zielonych. Najszerzej rozprzestrzenione jednak są warstwy hieroglifowe, jak w Basenie Śląskim. Te warstwy ze wszystkich płaszczowin są podobne, z reguły na ich spągach różne hieroglify.
Eocen górny – to łupki zielone, przypominają łupki z warstw hieroglifowych. Czas uspokojenia sedymentacji, turbidyty zanikają, dużo materiału mułowego.
11) Sedymentację eoceńską kończą margle globigerynowe – horyzont korelacyjny. Ale trudno je spotkać w odsłonięciach.
12) W północnej części basenu są warstwy popielskie – mułowce wapniste, często pierwotna struktura w nich zaburzona, bo uległy przemieszczeniu. Jest to niska część skłonu basenu. Niekiedy charakter olistostromy, osuwiska, często w nich zlepieńce, debris flow i egzotyki różnych skał, także młodszych skał węglanowych. Zazębiają się z marglami globigerynowymi. Strefa głębokiego szelfu, skłonu szelfowego.
13) Wyżej warstwy menilitowe, które w niższej części są skrzemionkowane i nazwane marglami dynowskimi.
14) Poziom rogowców
15) Właściwy poziom łupków menilitowych (nadrogowcowych). Czasem w nich pięknie zachowane skamieniałości (ryby). W nich jasne, rozsypliwe piaskowce kliwskie (kwarcowe). Bywają kolektorem ropy.
16) Warstwy przejściowe między menilitowymi a krośnieńskimi. Brunatne łupki, także jasne wapniste piaskowce. Czasem rozwinięte jako łupki (Łupki z Niebylca).
17)Warstwy krośnieńskie: oligocen, dolny miocen. Cienko/średnioławicowe piaskowce muskowitowe, wapniste, przeławicone marglistymi łupkami i mułowcami.
...
brzezinka