Chile IGNACY DOMEYKO 3.doc

Chile
 

Polacy na świecie: Domeykomania

Lidia Kawecka

...ciąg dalszy

Domeyko miał 50 lat, kiedy ożenił się z 15-letnią Enriquettą Sotomayor. Miał z nią czwórkę dzieci, z których jedno wcześnie zmarło. Wkrótce donosił ponownie: "W tej samej izbie, gdzie tyle samotnych wieczorów przetęskniłem (...), siedzi żona piękna jak anioł, piętnastoletnia kobieta o wielkich czarnych oczach... (...)Wiecie, że się zajmuję chemią, mineralogią geologią, i ogromne foliały popisałem w tych materiach, po francusku i hiszpańsku, że byłem przez cały ten czas zakochany w zimnej, w najzimniejszej naturze, skałach, kruszcach i przedpotopowych stworzeniach. Wielka tedy rewolucja zaszła we mnie; i nie żałuję tego, co się stało. Bogu niech będzie chwała za to wszystko".

Na ratunek Indianom
Małżeństwo nie było ostatnim wyzwaniem naukowca. Ignacy Domeyko, niespokojny duch, omal nie przypłacił życiem swej naukowej pasji. Podczas naukowej wyprawy w góry Dezcabezado w 1848 roku, obserwując szczelinę wulkaniczną był świadkiem wybuchu wulkanu i powstania nowego krateru wulkanicznego.

Interesowało go dosłownie wszystko. I czego się nie dotknął zamieniało się w naukową żyłę złota. W naukowych notatkach Domeyki znaleźć można opisy minerałów i skamielin, obserwacje klimatyczne, meteorologiczne i tektoniczne. Jego zasługą jest założenie w Chile sieci stacji meteorologicznych, dzięki którym zbierano dane służące do prognozowania pogody.

Z równym entuzjazmem poszukiwał złóż minerałów jak i badał życie chilijskich Indian, których dzięki swoim staraniom uratował od zagłady. Z inicjatywy Domeyki powstało muzeum etnograficzne poświęcone historii indiańskich plemion w Chile.

W 1852 roku władze oświatowe powierzyły Domeyce reorganizację uniwersytetu i reformę szkolnictwa wyższego w całym Chile. Kilkanaście lat później został rektorem uczelni i sprawował tę zaszczytną funkcję przez trzy kolejne kadencje. Pod jego nadzorem rozpoczęto budowę nowego gmachu uniwersytetu a zreorganizowany Uniwersytet Chilijski w Santiago stał się czołową wyższą uczelnią w całej Ameryce Łacińskiej.

Studenci go uwielbiali. Jeździł z nimi na dalekie wyprawy w dziewicze zakątki gór, z których wracali – jak pisze Zbigniew Wójcik – z bogatymi "łupami" skamieniałości, rud mineralnych, skał i wrażeń. Domeyko wywalczył też, aby studenci dostawali wynagrodzenie za badania laboratoryjne, które wykonywali dla właścicieli złóż i kopalni.