1. Cel Ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest poznanie:
-typowych wad odlewów, przyczyn ich powstawania.
-podziału terminologii wad odlewów oraz sposobów ich oznaczania wg PN-85/H-83105
-nowoczesnych sposobów odlewania i kształtowania.
2. Rodzaje wad odlewów
· Kształtu
Uszkodzenie mechaniczne, niedolew, guz, zalewka, przestawienie, wypchniecie, wypaczenie.
· Powierzchni surowej
Chropowatość, pęcherz zewnętrzny, kornik, ospowatość, nakłucia, obciągnięcia, fałda, strup, blizna, rakowatość, wgniecenie, zanieczyszczenie, spalenie, zatrucie, nadtopienie, skóra słonia, pocenie, wżarcie, żyłki, przypalenia, zaprószenia, utlenienia, skorupa, pękniecie na gorąco, pękniecie na zimno, nadrdzewienie, pękniecie żarzeniowe.
· Wady wewnętrzne
Pęcherz, porowatość, jama skurczowa, rzadzizna, zażużlenie, zapiaszczenie, zimne krople, obcy metal, segregacja, grubo ziarnistość, przełom biały, przełom jasny.
3. Przykłady wad odlewów
· Element 19
Zalewka W-104
Zalewka nazywa się cienką warstwę metalu wystającą na odlewie w miejscach niedokładnego przylegania do siebie części formy i rdzeni. Zalewka najczęściej nie dyskwalifikuje odlewu, ale znacznie utrudnia jego oczyszczenie zwłaszcza gdy znajduje się na wewnętrznych trudno dostępnych miejscach odlewu.
Niedolew W-102
Wada powstaje w skutek niezupełnego wypełnienia formy ciekłym metalem. Odlew mający tę wadę charakteryzuje się brakiem pewnych części lub niepełnym ich odtworzeniem.. Wada występuje często w formie stępienia i zaokrąglenia naroży odlewu.
Guz W-103
Jest to miejscowe wypukłe odkształcenie powierzchni odlewu. Guz powstaje wtedy, gdy części masy formierskiej odtwarzające wnękę formy jest niedostatecznie zagęszczona i nie utrzymuje działania nacisku ciekłego metalu. W miejscu tym powierzchnia ulega zniekształceniu i tworzy się na odlewie charakterystyczne wypukłe zgrubienie.
· Element 14
Porowatość W-402
Porowatością nazywamy miejscowe skupisko licznych drobnych blisko siebie polaczonych pustek i często z zanieczyszczeniem piaskiem lub tlenkami . Wada powstaje najczęściej w skutek wydzielania się gazów z metali podczas jego krzepniecia. Zjawisko wspomagane jest przez procesy skurczowe.
Przestawienie W-105
Przestawieniem nazywa się przesunięcie względem siebie poszczególnych części odlewu w płaszczyźnie powierzchni odpowiadających podziałowi formy lub rdzenia. Wada jest nienaprawialna, łatwa jednak do identyfikacji i ustalenie przyczyn jej powstawania.
· Element 18
Uszkodzenie mechaniczne W-101
Naruszenie kształtu odlewu mające postać wyszczerbięć, odłamań części wystającej, zbicia krawędzi usunięcia części odlewu, Wada nienaprawialna. Łatwa do identyfikacji.
· Element 10
Chropowatość W-201
Są to dostrzegalne lub wyczuwalne nierówności powierzchni odlewu mające różny kształt i wielkość. Wadę tę określa wielkość, kształt, ilość, rozmieszczenie nierówności. Chropowatość umownie określa się jako odchyłki profilu mierzonego od linii odniesienia w granicach odcinka promieniowego.
· Element X
· Element 29
· Element 4
Jama Skurczowa W-403
Jamę skurczową stanowi pustka, zazwyczaj kształtu stożkowatego lub wrzecionowego, o grubo krystalicznej powierzchni, dużej chropowatości najczęściej występuje w grubych częściach odlewu w przejściach od ścianek grubszych do cienkich.
· Element 5
Otrzymywanie odlewu w strukturze kierunkowej - polega na przemieszczaniu ciągłego frontu krystalizacji z jednego punktu do drugiego. W jego wyniku powstają w metalu kryształy wydłużone w jednym kierunku, zgodnym z kierunkiem odprowadzania ciepła, zwane kryształami dendrytycznymi.
Maruda