Trafność testu
Trafność – jak dobrze test mierzy to co ma mierzyć
Trafność wyznacza także obszar zastosowania testu. Określanie trafności danego testu polega na zbieraniu i ocenie danych świadczących o poprawności określonej interpretacji wyników testu.
Rodzaje trafności
Istnieją trzy podstawowe metody badania trafności testu (metody te uzupełniają się)
Trafność treściowa. Inaczej trafność wewnętrzna lub logiczna. Jest to zakres w jakim pozycje testowe właściwie reprezentują uniwersum pozycji testowych lub interesujący nas konstrukt (np. czy nasze pytania dobrze reprezentują.
Należy ją odróżnić od tzw. trafności fasadowej, czyli tego co test wydaje się mierzyć wg opinii osób badanych.
Badanie trafności treściowej. (1) Określić zakres uniwersum – najczęściej robią to sędziowie-eksperci (np. nauczyciele danego przedmiotu określają zakres testu z przedmiotu). (2) Czy pozycje w teście są proporcjonalną reprezentatywną próbką zdefiniowanego uniwersum.
Np. test z matematyki ma zadania z fizyki (warunek 1), albo ma 90% pytań z geometrii i 10% z reszty matematyki (2).
Szacowanie: ocena sędziów-ekspertów.
Trafność treściowa – głównie do testów zdolności, wiadomości itp.
Trafność kryterialna.
Gdy na podstawie wyników testu wnioskuje się o innej zmiennej – tzw. kryterium. Czyli jak dana zmienna jest powiązana z innymi. Diagnostyczna (wg aktualnego kryterium) i prognostyczna (przewiduje związek z przyszłym kryterium).
Kryterium to:
a. pewne zachowanie lub właściwość o której chcemy wnioskować na podstawie wyników danego tesu,
b. jest to zmienna pozatestowa,
c. jest pomiarem innej zmiennej niż ta którą bezpośrednio mierzy test.
Cechy kryterium: rzetelność, istotność, trafność.
Trafność diagnostyczna – „czy osoba badana posiada cechę X?” Np. porównanie wyników w MMPI z obserwacjami psychiatrów.
Trafność prognostyczna – w celu przewidywania przyszłych zachowań. ”Jakie jest prawdopodobieństwo tego, że osoba badana będzie posiadać cechę X?” (np. czy zostanie neurotykiem). Np. w selekcji, klasyfikacji.
Trafność teoretyczna.
W jakim stopniu test mierzy daną cechę (konstrukt teoretyczny) – odwołanie do teorii cechy. Mierzy się na podstawie korelacji z wieloma innymi zmiennymi.
Relacja między testem a zdefiniowaną cechą psychologiczną (konstruktem teoretycznym).
Przykłady konstruktów: lęk, satysfakcja z pracy, inteligencja, przystosowanie emocjonalne, twórczość.
Z teorii cechy wyprowadza się hipotezy które można testować.
Analiza różnic międzygrupowych. Weryfikowanie hipotez na temat dwóch grup o różnym nasileniu danej cechy (skrajne grupy). Np. test religijności a aktywność religijna. Inteligencja skrystalizowana a poziom wykształcenia.
Analiza macierzy korelacji. Porównanie korelacji między kilkoma testami. Podobne cechy powinny wysoko korelować, różne cechy nisko.
Analiza czynnikowa. Znalezienie mniejszej grupy zmiennych niż zmienne oryginalne. Np. jeśli teoria osobowości Eysencka postuluje 3 główne cechy, to tyle powinna dawać analiza czynnikowa.
sznurufka