PORADNICTWO ZAWODOWE W RESORCIE PRACY.doc

(287 KB) Pobierz

PORADNICTWO ZAWODOWE W RESORCIE PRACY

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Departament Rynku Pracy

Warszawa 2006

W realizacji zadań państwa w zakresie polityki zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej podstawową rolę na rynku pracy pełnią publiczne służby zatrudnienia. Tworzą je: organy zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urzędami pracy, urzędem obsługującym ministra właściwego do spraw pracy oraz urzędami wojewódzkimi realizującymi zadania określone ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99 poz. 1001 z dnia 1 maja 2004 r. z późn. zmianami). Zadania te mogą również wykonywać inne instytucje rynku pracy: Ochotnicze Hufce Pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego, czyli wszystkie instytucje publiczne i niepubliczne służące kojarzeniu pracowników i pracodawców, bądź prowadzące działania na rynku pracy na rzecz aktywizacji zawodowej, także poprzez świadczenie usług w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej na rzecz bezrobotnych i poszukujących pracy.

       Zgodnie z ww. ustawą "Poradnictwo zawodowe polega na udzielaniu bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia oraz pracodawcom w doborze kandydatów do pracy". W odniesieniu do osób bezrobotnych i poszukujących pracy poradnictwo zawodowe pomaga w dokonywaniu właściwych wyborów edukacyjnych, szkoleniowych i zawodowych, które umożliwią przygotowanie do realizacji zadań na rynku pracy. Natomiast usługi poradnictwa zawodowego na rzecz pracodawców w zakresie doboru kandydatów mają na celu zagwarantowanie optymalnej - z punktu widzenia bezpieczeństwa i skuteczności pracy - obsady stanowisk pracy stawiających pracownikom określone wymagania.

       Jak już wspomniano wcześniej poza publicznymi służbami zatrudnienia, których rola w poprawie sytuacji na rynku pracy jest oczywista, m.in. poprzez podejmowane działania w sferze aktywizacji zawodowej bezrobotnych i poszukujących pracy, należy również wymienić inne instytucje rynku pracy - Ochotnicze Hufce Pracy, których działania w zakresie poradnictwa zawodowego skierowane są do szczególnej kategorii klientów - młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, a także niepubliczne podmioty - agencje zatrudnienia (m.in. agencje poradnictwa zawodowego), które stanowią uzupełnienie i rozszerzenie oferty usług publicznych służb zatrudnienia w tym obszarze.

       Mając na celu przybliżenie działalności w zakresie poradnictwa zawodowego wymienionych instytucji rynku pracy w opracowaniu zaprezentowane zostały aktualne rozwiązania organizacyjne, prawne oraz wybrane zagadnienia merytoryczne (wg stanu na październik 2006 r.). Przedstawiono również partnerów instytucjonalnych realizujących zadania w zakresie poradnictwa zawodowego, z którymi najczęściej współpracują doradcy zawodowi urzędów pracy.

       Ponadto w świetle coraz powszechniej uznawanej w świecie idei uczenia się przez całe życie (Lifelong Learning), szczególnej wagi nabiera rozwój poradnictwa zawodowego rozumianego jako poradnictwo świadczone przez całe życie, wspierające odbiorcę usług w rozwoju kariery zawodowej w powiązaniu z rozwojem jego ścieżki życiowej. Oznacza to konieczność wypracowania nowych instrumentów i metod poradnictwa zawodowego, informowania i budowania kariery zawodowej przez całe życie. Zaprezentowane zostały kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego wynikające zarówno z dokumentów Unii Europejskiej jak i polskich dokumentów programowych na lata 2007-2013.

       W końcowej części zostały wymienione strony internetowe dotyczące poradnictwa zawodowego, które pozwolą czytelnikowi zapoznać się ciekawymi informacjami na temat poradnictwa zawodowego w Polsce, jak i w innych krajach Unii Europejskiej.

System poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w Polsce

Realizację zadań z zakresu poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej przypisano w Polsce dwom resortom:

· resortowi edukacji - Ministerstwo Edukacji Narodowej (www.men.gov.pl), a w nim: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (KOWEZiU), sieć specjalistycznych instytucji terenowych - Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, w tym 5 poradni zawodowych, szkoły na wszystkich poziomach kształcenia.1

· resortowi pracy - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz instytucje rynku pracy (www.mpips.gov.pl): publiczne służby zatrudnienia (powiatowe urzędy pracy, centra informacji i planowania kariery zawodowej funkcjonujące w strukturze wojewódzkich urzędów pracy), Ochotnicze Hufce Pracy, także agencje zatrudnienia - agencje poradnictwa zawodowego.2

System informacji i poradnictwa zawodowego w Polsce
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ	resort	MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
Ustawa o systemie oświaty	podstawa prawna	Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Akty wykonawcze		Akty wykonawcze
Placówki edukacji Poradnie psychologiczno-pedagogiczne (573), w tym 5 specjalistycznych poradni zawodowych Szkoły na wszystkich poziomach, Szkolne Ośrodki Kariery w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazajalnych (360 SzOK)	instytucje świadczące usługi poradnictwa zawodowego	Instytucje rynku pracy 3 Wojewódzkie urzędy pracy w ramach których funkcjonują Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (54 CIiPKZ), Powiatowe urzędy pracy (339), Ochotnicze Hufce Pracy, Placówki niepubliczne - Agencje zatrudnienia

1. 1) Zadania poradnictwa zawodowego w resorcie edukacji reguluje ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2004r., Nr 256, poz. 2572).

2. 2) Zadania poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w resorcie pracy reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.).

3. 3) Instytucje rynku pracy - zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, do instytucji rynku pracy należą: publiczne służby zatrudnienia, Ochotnicze Hufce Pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe, instytucje dialogu społecznego, instytucje partnerstwa lokalnego.

Struktura systemu poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w resorcie pracy

· poziom centralny:

Na poziomie centralnym zadania na rzecz rynku pracy realizuje minister właściwy do spraw pracy - obecnie Minister Pracy i Polityki Społecznej, który pełni funkcję koordynatora publicznych służb zatrudnienia. Do zadań ministra, określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w obszarze poradnictwa zawodowego należą: tworzenie narzędzi i metod na potrzeby poradnictwa zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia, a także zapewnianie jednolitości stosowania prawa - ustalania standardów realizacji usług świadczonych przez publiczne służby zatrudnienia, w tym usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej.

Urzędem obsługującym ministra jest Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, w strukturze którego Departament Rynku Pracy, odpowiada za kształtowanie i realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy, promocji zatrudnienia i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjuje i wspiera działalność publicznych służb zatrudnienia.

W zakresie poradnictwa zawodowego Departament Rynku Pracy realizuje m.in. zadania, takie jak:

o określanie celów, kierunków i rozwiązań systemowych oraz opracowywanie i upowszechnianie krajowej informacji zawodowej, a także udział w programach europejskich w obszarze poradnictwa zawodowego,

o określanie i upowszechnianie standardu realizacji usługi poradnictwa zawodowego, świadczonej przez publiczne służby zatrudnienia,

o tworzenie narzędzi i metod na potrzeby poradnictwa zawodowego,

o organizowanie konferencji, szkoleń, seminariów dla doradców zawodowych publicznych służb zatrudnienia.

· poziom wojewódzki - 16 wojewódzkich urzędów pracy

Do zadań samorządu województwa w zakresie polityki rynku pracy, realizowanych przez wojewódzkie urzędy pracy w zakresie poradnictwa zawodowego należy:

o organizowanie i koordynowanie oraz świadczenie usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej, a także ich rozwijanie na terenie województwa,

o opracowywanie, gromadzenie, aktualizowanie i upowszechnianie informacji zawodowych na terenie województwa.

Bezpośrednio usługi poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej na rzecz osób bezrobotnych i poszukujących pracy realizują Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej funkcjonujące w ramach wojewódzkich urzędów pracy.

· poziom powiatowy - 339 powiatowych urzędów pracy - wg. stanu na czerwiec 2006 r.

Do zadań samorządów powiatowych w zakresie polityki rynku pracy, m.in. należy udzielanie pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w znalezieniu pracy, a także pracodawcom w pozyskaniu pracowników przez pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe.
Poradnictwo zawodowe realizowane jest w każdym powiatowym urzędzie pracy przez wydzieloną jednoosobową lub wieloosobową komórkę organizacyjną. Strukturę organizacyjną komórki m.in. poradnictwa zawodowego określa regulamin organizacyjny powiatowego urzędu pracy.

Aktualne regulacje prawne dotyczące poradnictwa zawodowego

· Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.),1 w której zapisy dotyczące poradnictwa zawodowego zawarte są w : Rozdziale 4 - Publiczne służby zatrudnienia (art. 8. ust. 1 pkt 11), ust. 8, art. 9. ust.1 pkt 3; Rozdziale 5 - Ochotnicze Hufce Pracy (art. 12 ust. 5 pkt 2); Rozdziale 6 - Agencje zatrudnienia (art. 18. ust. 11 i art. 18a ust. 2 pkt 3a); Rozdziale 10 - Usługi rynku pracy (art. 35 ust. 1 pkt 3, art. 38); Rozdziale 11 - Instrumenty rynku pracy (art. 44 pkt 1 i art.45 ust. 1 pkt 1); Rozdziale 17 - Pracownicy publicznych służb zatrudnienia (art. 91 pkt 2, art. 94, art. 100 i 101) oraz Rozdziale 18 - Fundusz Pracy (art. 108 ust. 1 pkt 29, 30, 31, 33, 38).

· Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lutego 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, organizowania szkoleń bezrobotnych, tworzenia zaplecza metodycznego dla potrzeb informacji i poradnictwa zawodowego oraz organizowania i finansowania klubów pracy (Dz. U. z 2000 r. Nr 12, poz. 146), utrzymane w mocy na podstawie art. 149 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.).

· Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20.10.2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 238, poz. 2393) w sprawie trybu nadawania licencji zawodowych pośrednika pracy i doradcy zawodowego. Rozporządzenie określa tryb nadawania licencji zawodowych pośrednikom pracy i doradcom zawodowym, wymagania, co do zawartości wniosku oraz niezbędnych załączników składanych przez wnioskodawcę do właściwego terytorialnie urzędu wojewódzkiego, a także sposób postępowania o nadanie licencji oraz sposób numeracji licencji zawodowych.

· Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 września 2005 roku w sprawie dodatku do wynagrodzenia dla pracowników publicznych służb zatrudnienia, tj.: doradców zawodowych, pośredników pracy, specjalistów ds. rozwoju zawodowego, specjalistów ds. programów, liderów klubów pracy oraz asystentów i doradców EURES.

· Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 kwietnia 2006 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 60, poz. 425) w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu pośrednika pracy i doradcy zawodowego.

· Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2005 r. w sprawie określania wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2006 (Dz. U. z 2005 r. Nr 206 , poz. 1707).

· Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego
(Dz. U. z 2005 r. Nr 34, poz. 308).

Istotne znaczenie dla poradnictwa zawodowego będą miały także dwa rozporządzenia, nad którymi trwają intensywne prace w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, tj.:

· Projekt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie standardów usług rynku pracy.

Projekt rozporządzenia jest wykonaniem delegacji ustawowej zawartej w art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Wprowadza on standardy podstawowych usług rynku pracy, do których stosowania zobowiązane są publiczne służby zatrudnienia, tj.:
- pośrednictwa pracy,
- usług EURES,
- poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej,
- pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy,
- organizacji szkoleń.

Celem wprowadzenia standardów jest zapewnienie - osobom bezrobotnym i poszukującym pracy oraz pracodawcom - dostępu do usług rynku pracy na jednakowym poziomie. Standardy określają podstawowe sposoby postępowania w ramach poszczególnych usług rynku pracy oraz przepływ i zakres informacji pomiędzy stanowiskami w urzędzie pracy odpowiedzialnymi za oferowane usługi i umożliwiają ich ujednolicenie w skali kraju. Ujednolicają także terminy podejmowania działań na rzecz osób bezrobotnych i poszukujących pracy w ramach poszczególnych usług rynku pracy. Nowe regulacje ułatwią oferowanie pomocy osobom bezrobotnym i poszukującym pracy, zapewnią pełniejszy dostęp do pomocy i aktualnych informacji na porównywalnym poziomie jakości.

· Projekt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia usług pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, organizacji szkoleń oraz pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy.

Rozporządzenie jest wykonaniem delegacji ustawowej zawartej w art. 35 ust. 4 ustawy, a jego celem jest ujednolicenie procedur usług rynku pracy realizowanych przez publiczne służby zatrudnienia oraz zapewnienie zgodności udzielania pomocy publicznej dla przedsiębiorców z warunkami jej dopuszczalności. Projekt rozporządzenia wprowadzi m.in. wymagania ilościowe wobec stanu zatrudnienia kadry publicznych służb zatrudnienia, realizującej poszczególne usługi i wymagania w zakresie wyposażenia technicznego na poziomie niezbędnym do prawidłowej realizacji usług.

1. 1) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zastąpiła ustawę z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, z późn. zm.). Ustawa realizuje założenia Europejskiej Strategii Zatrudnienia, a w szczególności przyjętych przez Radę Europejską w dniu 22 lipca 2003 r. Wytycznych Polityki Zatrudnienia - 2003/578/EC, oraz Europejskiej Karty Społecznej i Karty Podstawowych Praw Pracowniczych.

Zasady poradnictwa zawodowego

Publiczne poradnictwo zawodowe w Polsce świadczone jest z zachowaniem zasad, które podkreślają podmiotowy charakter usług i które odzwierciedlają poszanowanie osobistego, społecznego, kulturowego i ekonomicznego kontekstu decyzji podejmowanych przez odbiorców tych usług.

Podstawowe zasady, które wymienia ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy to:

· dostępność,

· dobrowolność,

· równość w korzystaniu z usług bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynależność związkową,

· swoboda wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia,

· bezpłatność,

· poufność i ochrona danych osobowych osób korzystających z usług.

Status zawodowy doradcy zawodowego

       Zawód Doradca zawodowy wprowadzony został do spisu zawodów w 1995 roku w "Klasyfikacji zawodów i specjalności" opracowanej przez Instytut Pracy i Polityki Społecznej. Znajduje się on wśród zawodów i specjalności, pod numerem 2410203 "Grupa Wielka 2" - SPECJALIŚCI, grupa elementarna - Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi.

       Wobec doradców zawodowych zatrudnionych w instytucjach rynku pracy (powiatowych urzędach pracy i centrach informacji i planowania kariery zawodowej, Ochotniczych Hufcach Pracy) ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy określa wymagania dotyczące poziomu wykształcenia i kwalifikacji oraz posiadania niezbędnego stażu pracy.

       Zgodnie z wymaganiami ustawowymi, osoby pracujące jako doradcy zawodowi muszą posiadać wykształcenie wyższe i licencje nadane, w drodze decyzji administracyjnej, przez właściwego wojewodę.

       Wprowadzenie licencji jest związane z koniecznością stymulowania napływu odpowiedniej i pożądanej kadry pracowników, którzy zajmują się świadczeniem usług w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej. Licencje zawodowe przyczynią się do podniesienia rangi zawodu doradcy zawodowego, będą stymulować tę grupę pracowników do stałego rozwoju posiadanych kompetencji, co w konsekwencji wpłynie na poprawę jakości i skuteczności świadczonych usług doradczych.

       Doradcy zawodowi, po spełnieniu warunków formalnych, określonych w ustawie o promocji zatrudnienia (…), mogą otrzymać następujące stopnie licencji zawodowych:

· Licencja zawodowa doradcy zawodowego

Licencję zawodową doradcy zawodowego (tzw. podstawową), może otrzymać osoba, która wykonywała zadania w zakresie poradnictwa zawodowego przez okres, co najmniej 12 miesięcy w publicznych służbach zatrudnienia.

· Licencja zawodowa doradcy zawodowego I stopnia

Licencję zawodową doradcy zawodowego I stopnia, może otrzymać osoba, jeżeli posiada, co najmniej 24-miesięczny staż pracy na stanowisku doradcy zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia i ukończone studia magisterskie lub co najmniej 12–miesięczny staż pracy na stanowisku doradcy zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia, ukończone studia magisterskie z zakresu psychologii lub poradnictwa zawodowego.

PORADNICTWO ZAWODOWE W RESORCIE PRACY.doc

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: