TEKSTY — PRZEKAZ Ab
Transkrypcja
1Bóg, Kondycja ludzka, Matka Boska, Obraz świata, Religia
Bogurodzica dziewica[2], Bogiem sławiena[3] Maryja,
U twego syna Gospodzina[4] matko zwolena[5], Maryja!
Zyszczy nam, spuści nam[6].
Kyrieleison.[7]
5Twego dziela[8] Krzciciela[9], bożycze[10],
Usłysz głosy[11], napełni myśli[12] człowiecze.
Słysz modlitwe, jąż nosimy[13],
Oddać raczy, jegoż prosimy:
A na świecie zbożny[14] pobyt,
10 Po żywocie rajski przebyt[15].
Kyrieleison[16].
Nieśmiertelność, ŚmierćNas dla[17] wstał z martwych syn boży.
Wierzyż w to, człowiecze zbożny[18],
Iż przez trud Bog swoj lud
15 Odjął diablej strożej[19].
Przydał nam zdrowia wiecznego,
Starostę skował pkielnego[20],
Śmierć podjął[21], wspomionął[22]
Człowieka pirwego[23].
20Jenże trudy cirpiał zawiernie[24],
Jeszcze był nie prześpiał[25] zaśmiernie[26],
Aliż[27] sam Bog zmartwychwstał.
Adamie, ty boży kmieciu[28],
Ty siedzisz u Boga [w] wiecu[29].
25 Domieściż[30] twe dzieci,
Gdzież krolują anjeli[31].
Tegoż nas domieściż[32], Jezu Kryste miły,
Bychom[33] z tobą byli,
Gdzie sie nam radują szwe[34] niebieskie siły[35].
30Była radość, była miłość[36], było widzenie tworca
Anjelskie bez końca[37],
Tuć sie nam zwidziało[38] diable potępienie.
Ni śrebrem, ni złotem nas diabłu odkupił,
Swą mocą zastąpił.[39]
35CierpienieCiebie dla, człowiecze, dał Bog przekłoć[40] sobie
Ręce, nodze[41] obie,
Kry[42] święta szła z boka[43] na zbawienie tobie.
Wierzyż w to, człowiecze, iż Jezu Kryst prawy[44]
Cirpiał za nas rany,
40 Swą świętą krew przelał za nas krześcijany[45].
O duszy o grzeszne sam Bog pieczą ima[46],
Diabłu ją otyma[47],
Gdzie to sam króluje, k sob[ie] ją przyma[48].
Maryja dziewice, prośmy synka twego,
45 Krola niebieskiego,
Haza[49] nas huchowa[50] ote wszego złego.[51]
Amen tako Bog daj,
Bychom szli szwyćcy[52] w raj.
[1]
Utwór składa się z trzech, powstałych w różnym czasie, części. Pierwsza z nich — najstarsza — obejmuje dwie zwrotki i nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała (datuje się ją na przestrzeni XI–XIVw.). Kolejne 4 zwrotki (wielkanocne) to prawdopodobnie wiek XIV. Ostatnia część (pasyjna) składa się z 9 zwrotek i powstała w II poł. XIV w., może część jest też z wieku XV.
[2]
dziewica — także: panienka.
[3]
Bogiem sławiena — umiłowana przez Boga.
[4]
gospodzin — tu: Bóg.
[5]
zwolena — wybrana.
[6]
zyszczy nam, spuści nam — zdobądź dla nas, ześlij nam.
[7]
Kyrieleisondziś: Kyrie eleison — Panie, zmiłuj się nad nami.
[8]
Twego dziela — dla Twego.
[9]
Krzciciel — chodzi o Jana Chrzciciela.
[10]
bożycze — Synu Boga.
[11]
usłysz głosy — wysłuchaj głosów.
[12]
napełni myśli — spełnij pragnienia.
[13]
jąż nosimy — którą zanosimy.
[14]
zbożny — pobożny, bogaty(ale uwaga: chodzi raczej o bogactwo duchowe!).
[15]
przebyt — przebyt jako wieczne przebywanie w raju.
[16]
Kyrieleison — dziś: Kyrie eleison.
[17]
Nas dla — dla nas.
[18]
zbożny — pobożny, kierujący się szlachetnością.
[19]
odjął diablej strożej — uwolnił od diabelskiej straży (nadzoru).
[20]
Starostę skował pkielnego — skuł (w znaczeniu uwięził) piekielnego zarządcę (mowa o Szatanie).
[21]
śmierć podjął — zmarł.
[22]
wspomionąć — wspomnieć.
[23]
pirwego — pierwszego.
[24]
zawiernie — naprawdę, rzeczywiście.
[25]
prześpieć — udać się.
[26]
zaśmiernie — pokornie; sens całego zdanie jest niejasny.
[27]
aliż — dopóki.
[28]
kmieć — w średniowieczu zamożny chłop, który posiadał własne gospodarstwo.
[29]
wiec — rodzaj prymitywnego sejmu, pierwsze zgromadzenia ustawodawcze.
[30]
domieściż — doprowadzisz.
[31]
anjeli — dziś pisownia: anieli.
[32]
tegoż nas domieścisz — tam nas doprowadzisz.
[33]
bychom — byśmy.
[34]
szwe — wsze, tj. wszelkie.
[35]
siły — siły, tj. aniołowie.
[36]
miłość — łaska.
[37]
było widzenie tworca — było wieczne oglądanie Stwórcy.
[38]
sie nam zwidziało — pokazało się.
[39]
Sens dwuwiersza: nie odkupił nas ani srebrem, ani złotem, lecz obronił nas swoją mocą.
[40]
przekłoć — przekłuć.
[41]
nodze — nogi.
[42]
kry — krew.
[43]
boka — dziś: z boku.
[44]
prawy — prawdziwy.
[45]
za nas krześcijany — za nas chrześcijan.
[46]
O duszy grzeszne sam Bog pieczą ima — sam Bóg sprawuje opiekę nad grzesznymi duszami.
[47]
otyma — odbiera.
idis