Dodatek B.
Korzystanie z linii poleceń

u        Kiedy powinieneś korzystać z linii poleceń?

u        Otwieranie okna linii poleceń

u        Uzyskiwanie pomocy z linii poleceń

u        Przydatne polecenia

u        Nieobsługiwane polecenia MS-DOS

u        Dostosowywanie okna linii poleceń

Dodatek B. ¨ Korzystanie z linii poleceń              301

Kiedy powinieneś korzystać z linii poleceń?

Czy miałeś do czynienia z komputerami przed nastaniem ery Windows 95? Jeśli tak, to prawdopodobnie pa­miętasz wzbudzającą lęk linię C:\> – zwaną linią poleceń. Wymagała wprowadzania pojedynczych poleceń do wykonania prostych zadań jak uruchomienie programu, wyświetlenia listy plików w katalogu, kopiowania pli­ków na inny dysk itd.

W systemie Windows 2000 możesz wykonać praktycznie każde zadanie, korzystając z graficznego interfejsu użytkownika. Tym niemniej system operacyjny zawiera również linię poleceń, z której możesz korzystać, jeśli tylko chcesz. Okno linii poleceń jest szczególnie przydatne dla użytkowników, którzy są przyzwyczajeni do wykonywania czynności związanych z zarządzaniem plikami za pomocą linii poleceń. Pewne zaawansowane zadania związane z plikami wymagają użycia linii poleceń.

u        By wyświetlić krótkie nazwy, które są automatycznie kreowane przez system, gdy tworzysz plik z długą nazwą, musisz użyć interpretera linii poleceń Windows 2000. Krótkie nazwy nie są widoczne w żadnym oknie Eksplorera.

u        Z okna linii poleceń łatwo jest skopiować listing zawartości katalogu i wkleić go do pliku tekstowego. Nie ma sposobu na realizację tego zadania z okna Eksplorera.

u        Chociaż możliwa jest zmiana atrybutów pliku tylko do odczytu i ukryty w oknie Eksploratora to jednak musisz skorzystać z linii poleceń, by zmienić atrybut systemowy.

u        Chcesz zmienić nazwę grupy plików za jednym razem? Można to zrobić jedynie przy użyciu linii poleceń.

u        Windows 2000 oferuje szereg narzędzi linii poleceń, które są nieocenione przy rozwiązywaniu problemów związanych z połączeniem internetowym. Podobnie niektóre zadania związane z konfi­guracją sieci mogą być zrealizowane jedynie za pomocą linii poleceń.

Interpreter linii poleceń systemu Windows 2000 do złudzenia przypomina znane okno MS-DOS, ale nim nie jest. Jak zademonstruję później w tym rozdziale, wiele poleceń MS-DOS nie działa w systemie Windows 2000, a Windows 2000 zawiera pewną liczbę nowych poleceń, które pozwalają realizować zadania niemożliwe do realizacji w MS-DOS.

Otwieranie okna linii poleceń

By otworzyć okno linii poleceń, musisz uruchomić program interpretera poleceń Windows 2000 Cmd.exe. Kliknij skrót Wiersz poleceń w grupie Akcesoria menu Programy lub wpisz polecenie cmd w oknie Uruchom, by otworzyć okno podobne do pokazanego na rysunku B.1.

By wykonać polecenie, wpisz jego nazwę wraz z wymaganymi argumentami, parametrami i naciśnij Enter. Odpowiedź interpretera będzie zależeć od tego, co wpisałeś.

u        Nazwa programu systemu Windows. Spowoduje to uruchomienie programu; uprawnienia będą zależeć od konta, z którego otworzyłeś linię poleceń.

u        Nazwa dokumentu wraz z rozszerzeniem. System Windows otworzy lub przełączy się na program, który jest skojarzony z danym typem pliku, i załaduje dokument.

u        Polecenie Start wraz z nazwą i pełną ścieżką dostępu dysku lub folderu. Spowoduje otwarcie okna Eksploratora i wyświetlenie zawartości dysku lub folderu.

u        Dowolne wbudowane polecenie, takie jak DIR. Spowoduje wykonanie podanego polecenia i wyś­wietlenie wyników w bieżącym oknie.

Tekst, który wprowadziłeś w linii poleceń, jest w pełni edytowalny. Użyj klawiszy w prawo i lewo, by przesuwać kursor w przód lub tył wzdłuż linii poleceń, i zmień to, co wpisałeś. Domyślnie gdy przemieszczasz się kursorem po linii poleceń i wpisujesz jakiś znak, interpreter poleceń wstawia znak w bieżącej pozycji. Jeśli chcesz zmienić znak pod kursorem, naciśnij Insert. Klawisz ten pozwala przełączać się między trybem wprowadzania i zastępowania.

Powtarzanie poprzedniego polecenia

Interpreter poleceń systemu Windows 2000 zachowuje listę wszystkich poleceń, jakie zostały wpisane, w odróżnieniu od dosowego poprzednika. Możesz przywołać dowolne wydane polecenie, zmienić je i nacisnąć Enter, by je ponownie wykonać. Jeśli na przykład chcesz zmienić atrybuty pewnej liczby plików w folderze, możesz wykonać jedno polecenie, następnie przywołać je z powrotem i zmienić tylko nazwę pliku.

Domyślnie interpreter poleceń pamięta 50 ostatnich poleceń, jakie zostały użyte w danej sesji (przejdź na koniec tego rozdziału, by dowiedzieć się, jak zwiększyć tę liczbę). By przywołać polecenie z bufora, wykonaj jedną z poniższych czynności.

u        Naciśnij klawisze strzałek w górę i dół, by przewinąć listę zachowanych poleceń.

u        Wielokrotne naciskanie klawisza strzałki w prawo spowoduje wypisanie poprzedniego polecenia znak po znaku. Jest to przydatna opcja, gdy chcesz skorzystać z poprzedniego złożonego polecenia i zmienić jedynie nazwę pliku czy folderu.

u        Naciśnij klawisz F3, by powtórzyć całe poprzednie polecenie.

u        Naciśnij klawisz F2, by skopiować poprzednie polecenie do linii poleceń, aż do znaku, jaki zostanie przez ciebie określony.

u        Naciśnij F4, by skasować poprzednie polecenie do określonego przez ciebie znaku. Jest to przydatne, gdy chcesz ominąć początek długiego polecenia. (Gdy pozostawisz spacje na początku polecenia, interpreter poleceń je zignoruje).

u        Naciśnij F7, by wywołać okno pozwalające na przewijanie listy wszystkich poleceń, jakie zostały wydane od otwarcia okna linii poleceń (patrz rysunek B.2). Użyj klawiszy strzałek w górę i dół, by przewinąć listę poleceń. Po wyróżnieniu jakiegoś polecenia na liście naciśnij Enter, by wydać wybrane polecenie lub użyj strzałek w prawo lub lewo do wpisania polecenia w celu dalszej edycji.

u        Naciśnij ESC, by skasować zawartość linii poleceń.

Zaznaczanie i kopiowanie informacji w linii poleceń

Wycinanie i wklejanie tekstu w oknie linii poleceń wymaga nieco wprawy, a postępowanie nie zawsze jest intuicyjne. Możesz wykorzystać schowek systemu Windows w oknie linii poleceń, ale wtedy rezultat może odbiegać od tego, czego oczekiwałeś; jeśli chcesz stworzyć listę wszystkich plików w folderze, jest na to lepszy sposób.

Zaznaczanie tekstu w oknie linii poleceń wymaga technik, które są odmienne od metod używanych w programach dla Windows. W odróżnieniu od typowego okna programu okno linii poleceń nie stosuje pojęcia wierszy. W zamian musisz zaznaczyć prostokątny obszar ekranu.

u        Kliknij dowolny punkt okna i przeciągnij myszą w dowolnym kierunku, by rozpocząć zaznaczanie całego tekstu znajdującego się pod kursorem. Jeśli na przykład potrzebujesz tylko listy plików, zacznij od pierwszego znaku nazwy pliku i rozszerz zaznaczenie w dół i w prawo.

u        Jeśli zaznaczenie obejmuje część okna, która znajduje się już poza widocznym obszarem, czynność zaznaczania spowoduje automatyczne prze­winięcie okna. Dzięki temu możliwe jest zaznaczenie większej ilości tekstu, niż widać na ekranie.

u        By zaznaczyć pojedynczy wyraz, wskaż go i kliknij dwukrotnie.

A skąd wiadomo, że dokonałeś zaznaczenia w oknie linii poleceń? Rysunek B.3 ilustruje dwa przykłady, które o tym świadczą. Po pierwsze, zwróć uwagę na słowo Zaznacz, pojawiające się na początku paska tytułu; po drugie, zaznaczenie jest widoczne jako odwrócenie kolorów (na przykład niebieskie napisy na białym tle).

Naciśnij klawisze Ctrl+C, by skopiować zaznaczenie do schowka systemu Windows, byś mógł wkleić dane do innego programu. Po skopiowaniu listy plików do schowka otwórz edytor tekstu, np. Notatnik, i naciśnij Ctrl+V, by wkleić listing do dokumentu, który możesz potem edytować lub zachować.

Możesz również skorzystać z przydatnej i nieudokumentowanej techniki do kopiowania i wklejania informacji w obrębie okna linii poleceń. Przypuśćmy, że użyłeś polecenia DIR /AD do stworzenia listy wszystkich podkatalogów w danym katalogu, a teraz chcesz po kolei wylistować zawartość każdego z podkatalogów.

Rozpocznij od wskazania myszą wybranej nazwy podkatalogu. Kliknij prawym przyciskiem myszy, by skopiować nazwę do schowka. Teraz zacznij wpisywać nowe polecenie w linii poleceń – w tym przypadku DIR i spację. Kliknij prawym przyciskiem myszy, by wkleić zawartość schowka na końcu linii poleceń.

Powtarzaj ten proces – kliknięcie w celu skopiowania i wklejenia – dla każdego podkatalogu w liście.

Używanie symboli wieloznacznych w linii poleceń

Gdy wykonujesz polecenie związane z obsługą plików lub katalogów, możesz podać, który dysk, katalog lub plik chcesz wykorzystać jako argument w linii poleceń. Podobnie jak w systemie MS-DOS i poprzednich wersjach Windows możesz stosować symbole wieloznaczne do definiowania grupy obiektów w oparciu o ich nazwę lub położenie.

u        Użyj znaku * jako zastępnika dowolnego znaku lub grupy znaków. Na przykład DIR *.doc nakazuje interpreterowi linii poleceń Windows 2000, by wylistował wszystkie pliki w bieżącym katalogu, które posiadają rozszerzenie DOC. COPY ltr*.* C:\Backups spowoduje skopiowanie wszystkich plików o nazwie rozpoczynającej się od LTR i skopiowanie ich do katalogu BACKUP na dysku C.

u        Użyj znaku ? jako zastępnika pojedynczego znaku. Na przykład DIR ltr???.* spowoduje wyświetlenie wszystkich plików, których nazwa zaczyna się od LTR i ma długość dokładnie sześciu znaków i rozszerzenia.

Uzyskiwanie pomocy z linii poleceń

Jeśli nie masz pewności, jakie polecenia są dostępne, możesz skorzystać z pomocy. W linii poleceń wpisz Help i naciśnij Enter, by zobaczyć pełną listę dostępnych poleceń. By zobaczyć dodatkowe informacje o dowolnym poleceniu z tej listy, wpisz nazwę polecenia oraz /?. Rysunek B.4 pokazuje składnię polecenia IPCONFIG, które jest wykorzystywane do obsługi konfiguracji TCP/IP dla komputera.

Zwróć uwagę, że informacja pokazana na rysunku B.4 jest bardzo szczegółowa i przekracza 25 linii. W oknie linii poleceń MS-DOS, które jest ograniczone do 25 linii, musiałbyś skorzystać z polecenia MORE do wyświetlenia poszczególnych ekranów; w systemie Windows 2000 możesz przeciągnąć dolne obramowanie okna, by je powiększyć, lub skorzystać z paska przewijania po prawej stronie okna, by cofnąć się do początku tekstu.

Przydatne polecenia

Każde polecenie Windows 200 ma charakterystyczną składnię – ściśle określony porządek, w jakim należy wykonać polecenie, by otrzymać oczekiwany rezultat.

Jeśli by wylistować wszystkie polecenia Windows 2000 wraz z ich argumentami, parametrami i przełą­cznikami, można by stworzyć książkę grubszą od tej, którą właśnie czytasz. Plik pomocy Windows 2000 obejmuje szczegółową definicję składni każdego polecenia i w wielu przypadkach zawiera również pożyteczne przykłady. W tej części znajdziesz najbardziej przydatne polecenia wraz z przykładami, jak je wykorzystać.

Ustawianie bieżącego katalogu

Gdy podajesz polecenie wymagające dysku lub katalogu jako argumentu, możesz pominąć nazwę; w takim przypadku system Windows użyje bieżącego dysku i katalogu. Dzięki temu unikasz zbędnego wpisywania, gdy korzystasz z takich poleceń, jak COPY czy XCOPY. By zmienić bieżący dysk, wpisz literę dysku oraz dwukropek i naciśnij Enter. By zmienić katalog na bieżącym dysku, skorzystaj z polecenia CD.

Możesz wielokrotnie używać polecenia CD do przechodzenia po drzewie katalogów; możesz też  wpisać pełną ścieżkę jako argument polecenia CD, by od razu przejść przez kilka poziomów katalogów. Jednym z moich ulubionych skrótów linii poleceń jest polecenie:

CD %userprofile%\Moje dokumenty

Gdy korzystasz ze zmiennych środowiskowych (tekst między znakami procent), Windows automatycznie zastępuje nazwę zmiennej literą dysku i ścieżką dostępu do katalogu zawierającego osobisty profil. Dzięki temu skrótowi możliwe jest n...