Anatomia 3 - I
Ściany jamy brzusznej
Okolice brzucha (regiones abdominis)
W przypadku brzucha rzutowanie narządów w nim zawartych opiera się głównie na ich stosunku do szkieletu (tj. dolnych żeber oraz kręgosłupa). W celu ułatwienia omawiania położenia narządów wyznacza się na przedniej ścianie brzucha umowne linie o przebiegu poziomym (dwie) i pionowym (także dwie), które dzielą brzuch na okolice. Linie o przebiegu poziomym biegną :
a). przez najniższe punkty łuków żebrowych (tzw. linia podżebrowa – linea subcostalis)
b). przez kolce biodrowe przednie górne (tzw. linia międzykolcowa – linea interspinalis).
Linie te dzielą przednią ścianę jamy brzusznej na 3 poprzecznie ułożone pasy (okolice):
1. nabrzusze (epigastrium)
2. śródbrzusze (mesogastrium)
3. podbrzusze (hypogastrium)
Linie o przebiegu pionowym są wyznaczane przez brzegi boczne mięśni prostych brzucha ( u dołu biegną one przez połowę długości więzadła pachwinowego.
W ten sposób wymienione powyżej okolice zostają podzielone na trzy części każda :
a). nabrzusze dzieli się na : nabrzusze właściwe (regio epigastrica) leżące w środku oraz dwie okolice podżebrowe (regiones hypochondriaceae) (ku tyłowi sąsiadują z okolicami podłopatkowymi)
b). śródbrzusze dzieli się na : okolicę pępkową (regio umbilicalis) leżącą w środku i dwie okolice boczne (regiones laterales) (ku tyłowi przedłużają się w okolice lędźwiowe).
c). podbrzusze dzieli się na : okolice łonową (regio pubica) i dwie okolice pachwinowe (regiones inguinales).
Granicą oddzielającą ścianę przednią brzucha od kończyny dolnej jest rowek pachwinowy (sulcus inguinalis), któremu odpowiada leżące głębiej więzadło pachwinowe (ligamentum inquinale).
Ze struktur charakterystycznych, na ścianie przedniej brzucha wyróżniamy pępek (umbilicus), który jest blizną po zagojonym miejscu po sznurze pępowinowym, rzutujemy go na wysokości krążka międzykręgowego L3-L4 (jego położenie zależy od stanu napięcia powłok brzucha i obfitości tkanki podskórnej i tłuszczowej).
Ściany brzucha
Na przekroju poprzecznym wyróżniamy następujące warstwy :
1. Skóra (cutis)
2. Tkanka podskórna (tela subcutanea)
3. Powięź podskórna (fascia subcutanea)
4. Powięź powierzchowna brzucha (fascia superficialis abdominis)
5. Warstwa mięśni i rozcięgien
6. Powięź poprzeczna (fascia transversalis)
7. Otrzewna ścienna (peritoneum parietale)
I. Warstwę mięśni i rozcięgien w ścianie tylnej brzucha budują :
1. Mięsień czworoboczny lędźwi (musculus quadratus lumborum)
2. Mięsień lędźwiowy większy (musculus psoas maior)
3. Mięsień lędzwiowy mniejszy (musculus psoas minor)
1.Mięsień czworoboczny lędźwi (m.quadratus lumborum) - wyróżniamy dwie warstwy : przednią i tylną.
Warstwa przednia - rozpoczyna się na wyrostkach żebrowych kręgów L2-L5
- kończy się na brzegu dolnym XII żebra oraz trzonie Th12
Warstwa tylna - rozpoczyna się na wardze wewnętrznej grzebienia biodrowego i lig. iliolumbale
- kończy się na wyrostkach żebrowych kręgów L1-L4 oraz dolnym brzegu XII że-
bra
Unerwienie : nerw podżebrowy i gałązki krótkie splotu lędźwiowego
Czynność : Kurcząc się jednostronnie, zgina tułów do boku. Ustala część lędźwiową kręgosłupa. Skurcz obustronny obniża XII żebro.
2. Mięsień lędźwiowy większy (m. psoas maior) – rozpoczyna się dwiema warstwami, między którymi leży część splotu lędźwiowego.
Warstwa powierzchowna - rozpoczyna się od powierzchni bocznej trzonów Th12 oraz L1 – L4
i sąsiednich krążków międzykręgowych.
Warstwa głęboka - przyczepia się do wyrostków żebrowych wszystkich kręgów lędźwiowych Mięsień kończy się na krętarzu mniejszym kości udowej.
3.M.lędzwiowy mniejszy [m. psoas minor]
p1 - trzony kręgu Th12 i L1 p2 - powięź biodrowa
Unerwienie 2,3 - n. udowy i gg. krótkie splotu lędźwiowego
Funkcja - mm. kończyny dolnej
II.W ścianie bocznej leżą następujące mięśnie:
1.M.skośny brzucha zewnętrzny [m. obliquus abdominis externus]
2.M.skośny brzucha wewnętrzny [m. obliquus abdominis internus]
3.M.poprzeczny brzucha [m. transversus abdominis]
p1 - powierzchnia zewnętrzna żeber V-XII i wargi zewnętrznej grzebienia biodrowego
Włókna tego mięśnia przebiegają od tyłu i góry ku przodowi i dołowi i przechodzą w rozcięgno, które
przechodzi do przodu od m. prostego brzucha i kończy się w kresie białej. Dolny brzeg rozcięgna
tworzy więzadło pachwinowe [lig. inguinale]. Rozcięgno w swej dolnej części jest podzielone na 2
odnogi przyśrodkową i boczną. Powstała między nimi szczelina jest częściowo zamknięta w swej bocznej części tzw. włóknami międzyodnogowymi [fibrae intercrurales], a część przyśrodkowa tej szczeliny jest otwarta i nosi nazwę pierścienia pachwinowego powierzchownego [anulus inguinalis superficialis].
Unerwienie: nn.międzyżebrowe V-XII,n.biodrowo-podbrzuszny i
n.biodrowo-pachwinowy
Funkcja:
1.Zgina kręgosłup w stronę boczną a tułów skręca w stronę przeciwną
2.Przy skurczu obustronnym zgięcie tułowia do przodu
3.Pomocniczy mięsień wydechowy jako składnik tłoczni brzusznej [prelum abdominale].
p1 - fascia thoracolumbalis, kresa pośrednia grzebienia biodrowego i bocznej części więzadła
pachwinowego
Przebieg włókien ku górze i przodowi.
część włókien p2 - brzegi dolne żeber X-XII
Większość przechodzi w rozcięgno, które powyżej pępka dzieli się na 2 blaszki:
- przednią - biegnie do przodu od m. prostego brzucha i
- tylną - biegnie do tyłu od m. prostego brzucha
Poniżej pępka całe rozcięgno przechodzi do przodu od m. prostego brzucha.
Unerwienie: nn. międzyżebrowe X-XII, n. biodrowo-podbrzuszny i n. biodrowo-pachwinowy
Funkcja -
1.Zgięcie boczne kręgosłupa a skręt tułowia w stronę kurczącego się mięśnia
2.Przy skurczu obustronnym jak m. skośny zewnętrzny brzucha
p1 - powierzchnie wewnętrzne chrząstek żeber VII-XII, następnie wzdłuż fascia thoracolumbalis do
wargi wewnętrznej grzebienia biodrowego i bocznej części lig. inguinale
Włókna mięsne mają przebieg poziomy i przechodzą w rozcięgno wzdłuż linii zwanej półksiężycowatą
[linea semilunaris s. Spigelli].Powyżej pępka rozcięgno przechodzi do tyłu od m. prostego brzucha.Poniżej pępka do przodu od m.prostego brzucha.Kończy się w kresie białej.
Unerwienie: nn. międzyżebrowe VII-XII, n. biodrowo-podbrzuszny i n. biodrowo-pachwinowy
Funkcja - pomocniczy mięsień wydechowy - jest to główny składnik tłoczni brzusznej [prelum
abdominale]
III.W ścianie przedniej brzucha są następujące mięśnie:
1.M.prosty brzucha [m. rectus abdominis]
2.M.piramidowy (stożkowaty) [m. pyramidalis]
p1 - powierzchnia przednia chrząstek żeber V-VII, wyrostek mieczykowaty i więzadeł żebrowo-
mieczykowych
p2 - górna gałąź k. łonowej i przednia powierzchnia spojenia łonowego
W mięśniu występują tzw. smugi = wpisy ścięgniste [intersectiones tendineae, zazwyczaj w liczbie 3 (4):
I - na wysokości chrząstki VIII żebra
II - na wysokości końca żebra XI
III - na wysokości pępka lub nieco niżej
Są to miejsca zrostu m. prostego brzucha z blaszką przednią pochewki m. prostego brzucha.
Unerwienie: nn. międzyżebrowe VI-XII
Funkcja - zgięcie tułowia do przodu, obniża żebra, unosi miednicę
p1 - gałąź górna k. łonowej i spojenie łonowe
p2 - kresa biała
Unerwienie - n. podżebrowy
Funkcja - napina pochewkę mięśnia prostego brzucha
Oba w/w mięśnie są objęte pochewką m. prostego brzucha.
POCHEWKA MIĘŚNIA PROSTEGO BRZUCHA
Budowa pochewki: powyżej pępka - 2/3 górne:
- ścianę przednią pochewki tworzy:
1.rozcięgno m. skośnego zewnętrznego brzucha
2.przednia blaszka rozcięgna m. skośnego wewnętrznego brzucha
- ścianę tylną pochewki tworzy:
1.tylna blaszka rozcięgna m. skośnego wewnętrznego brzucha
2.część górna rozcięgna m. poprzecznego brzucha
3.powięż poprzeczna
Poniżej pępka - 1/3 dolna:
- ścianę przednia pochewki tworzy:
2.rozcięgno m. skośnego wewnętrznego brzucha
3.część dolna rozcięgna m. poprzecznego brzucha
- ścianę tylną pochewki tworzy powięź poprzeczna
Pochewka zawiera - m. prosty brzucha, m. piramidowy oraz naczynia nabrzuszne dolne i górne, gałąź
n. iliohypogastricus, 6 dolnych par naczyń i nerwów międzyżebrowych
KRESA BIAŁA [LINEA ALBA]
Powstaje przez skrzyżowanie się włókien rozcięgien mm.skośnych brzucha strony lewej i prawej.Ze względu na rozproszony charakter przebiegu włókien tych rozcięgien powyżej pępka w miejscu skrzyżowania włókien powstają szczelinki, będące miejscami zmniejszonej oporności (locus minoris resistentiae). Poniżej pępka natomiast kresa biała jest wąska i nie zawiera takich szczelinek. Kresa biała przyczepia się do wyr. mieczykowatego i do spojenia łonowego.
KANAŁ PACHWINOWY [CANALIS INGUINALIS] - długość 4-5 cm -
Jest kanałem w przedniej ścianie brzucha, który powstaje w toku rozwoju w związku z procesem zstępowania gonad. Występuje u obu płci, różna jest jedynie jego zawartość u mężczyzn i u kobiet. Wlot do kanału stanowi tzw.pierścien pachwinowy głęboki [anulus inguinalis profundus], który jest otworem
w powięzi poprzecznej [fascia transversaris].Leży on w dołku pachwinowym bocznym, bocznie od naczyń
nabrzusznych dolnych i jest zawarty między 2 mocniejszymi pasmami tej powięzi - więzadłem międzydołkowym [lig. interfoveolare] i sierpem pachwinowym [falx inguinalis].
Kanał przebiega skośnie: od tyłu, boku i góry do przodu, dołu i przyśrodkowo.
Ściana przednia - rozcięgno m. skośnego zewnętrznego brzucha i lig. reflexum Collesi
Ściana tylna - powięź poprzeczna wzmocniona przez lig. interfoveolare i falx inguinalis
Ściana górna - dolne brzegi m.skośnego wewnętrznego i poprzecznego brzucha
Ściana dolna - lig.inguinale
Zawartość kanału pachwinowego
U mężczyzn: - powrózek nasienny [funiculus spermaticus]
- n. biodrowo-pachwinowy
Powrózek nasienny
są to wszystkie twory wchodzące i wychodzące z moszny, biegnące w kanale pachwinowym. Jest on otoczony osłonkami odpowiadającymi osłonkom jądra. Od zewnątrz mamy:
- powięź nasienna zewnętrzna [fascia spermatica externa] - odpowiednik fascia subcutanea
- powięź mięśnia dźwigacza jądra [fascia cromasterica] - odpowiednik fascia superficialis abdominis
oraz rozcięgna mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha
- mięsień dźwigacz jądra [m. cremaster] - odpowiednik mięśnia skośnego wewnętrznego i mięśnia
poprzecznego brzucha
- powięź nasienna wewnętrzna [fascia spermatica interna] - odpowiednik fascia transversalis
Niektórzy uważają za właściwą tylko tę najbardziej wewnętrzną osłonkę.
Skład powrózka nasiennego:
1.Nasieniowód [ductus deferens]
2.Tętnica i żyła nasieniowodu [a. et v. ductus deferentis]
3.Tętnica jądrowa [a. testicularis] od aorty brzusznej
4.Splot żylny wiciowaty [plexus venosus pampiniformis]
5.Tętnica dźwigacza jądra [v. et a. cremasterica od t.nabrzusznej dolnej.
6.Naczynia chłonne
7.Gałąź płciowa nerwu płciowo udowego [ramus genitalis n. genitofemoralis]
8.Splot autonomiczny nasieniowodowy wtórny od splotu miednicznego
9.Splot autonomiczny jądrowy wtórny od splotu trzewnego
10.Szczątek wyrostka pochwowego [vestigium processus vaginalis] = więzadło pochwowe [lig.vaginalis]
11.Przyjądrze [paradidymis] - pozostałość po przewodzie Wolffa
leży w najniższej części powrózka nasiennego
U kobiet:
- więzadło obłe macicy [lig. teres uteri]
- nn. chłonne biegnące od rogu macicy do ww. chł. pachwinowych powierzchownych
- t. i ż. więzadła obłego macicy
- g. płciowa n. płciowo-udowego
Wylot kanału stanowi pierścien pachwinowy powierzchowny [anulus inguinalis superficialis],który
jest otworem w rozcięgnie m.skośnego zewnętrznego brzucha.Jest on ograniczony:
...
Delightful93