1.XX Lecie między wojenne rodzi się z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918r i trwała do 1939 czyli wybuchu I wojny światowej.
.Kontekst historyczny: Polska w 1918 na mocy traktatu Wersalskiego odzyskała niepodległość w kraju na pierwszy plan zaczęły wychodzić problemy do tej pory niedostrzegane: nierówności społeczne, brak klasy średniej, przepaść między biednymi a bogatymi, zacofanie cywilizacyjne i konflikty z mniejszościami narodowymi. W 1920wybucha wojna Polsko-Bolszewicka która rok później kończy się zwycięstwem polski. W 1921 wprowadzono I niepodległą konstytucje która wprowadzała ustrój republikański. Zabójstwo prezydenta Narutowicza, przewrót majowy i przejęcie władzy przez Piłsudzkiego. 1935 wprowadzenie konstytucji kwietniowej która zwiększała uprawnienia prezydenta..Europa: trwałość pokoju miała zagwarantować tzw. Liga Narodów na czele której stały Wielka Brytania, Francja, Japonia, Włochy. Niemcy po wojnie miały katastrofalną sytuacje gospodarczą i były izolowane na arenie międzynarodowej a do władzy doszedł Hitler tworzą c państwo faszystowskie. Rosja w 1922 przyjęła nazwę ZSRR na czele którego stał Lenin potem Stalin. Włochy w 1922 do władzy dochodzi Mussolini i powstaje państwo faszystowski 2.Nastroje epoki: I okres jasne dziesięciolecie lata 20 XXw dominują tu nastroje optymistyczne związane z odzyskaniem niepodległości i nadziejami na przyszłość. II okres ciemne dziesięciolecie lata 30 XXw rodzi się poczucie katastrofizmu spowodowane wielkim kryzysem ekonomicznym i rodzącymi się potęgami faszystowskimi i komunistycznymi. W humanistyce duże znaczenie znalazła teoria Freuda, narodziła się 3.Najważniejsze prądy filozoficzne:
fenomenologia jej twórca Edmund Husserl. Zrywała z psychologizmem i historycyzmem, interesowało to w jaki sposób człowiek może zdobyć pewną wiedzę o świecie. Husserl mówił że aby poznać jakąś rzecz nie należy pytać skąd się wzięła ale wyzwolić ja ze wszystkich kontekstów i wyobrażeń na jej temat -Egzystencjalizm: Martin Heiedegel, Jean Paul Sarte. Człowiek pojawia się w życiu bez żadnego celu nie ma niczego co by jego Zycie uzasadniało stąd wynika tragizm nie ma Boga więc on sam musi wziąć odpowiedzialność za własne czyny. Życie dla egzystencjalistów to absurd z jednej strony boją się go a z drugiej boją się śmierci. Człowiek jest pozostawiony sam sobie ale ta nieograniczona wolność go przerasta nie potrafi z niej korzystać. Światopogląd: miały na niego wpływ przemiany społeczne i cywilizacyjne kobiety zostały wyswobodzone z tradycyjnych ról społeczeństwo na dużą skale mogło korzystać z wynalazków techniki. 4.Futuryści- futurus-przyszły Bruno Jasieński, Anatol Stern Aleksander Watt, Stanisław Młodożeniec, Tytus Czyżewski. Odrzucenie tradycyjnej sztuki, fascynacja maszynami nowoczesnością sztuka prymitywną ludową, postulat „słów na wolności” zerwanie z reg gramatycznymi, ort i składniowymSkamandryci- od nazwy rzeki opływającą Troje. J Tuwim, K Wierzyński, J Iwaszkiewicz, J Lechoń, A Słonimski, „programowa bezprogramowość” odrzucenie służebnej roli literatury, zachwyt codziennością, zwykły człowiek bohaterem, optymizm, jezyk potoczny nad poetyckim,
Awangarda Krakowska- Tadeusz Peiper, Julian Przyboś, Jalu Kurek, Jan Brzękowski, Adam Ważyk, postulat 3M w poezji miasto masa maszyna, artysta jest rzemieślnikiem musi dobrze i solidnie wykonywac prace, metafora najważniejsze środek poetycki, min słów maks treści Żagaryści- Czesław Miłosz Teodor Bujnicki Jerzy Zagórski Aleksander Rymkiewicz, katastrofizm, elementy eschatologiczne, nastrój niepokoju i obawy, destrukcyjny wpływ cywilizacji na człowieka 5.Kierunki w sztuce:
Kubizm- w poezji, związany z kierunkami awangardowymi XX w. Posługiwał się luźną konstrukcją, pozbawioną przyczynowości czasowo-skutkowej, zestawieniami odległych pojęć, obrazów i metafor, równoległością zdarzeń i obrazów. Prekursorami kubizmu byli Pablo Picasso i Georges Braque
Mslovecomesaround