Richard Bandler
John Grinder
Virginia Satir
Zmieniamy się
wraz z rodzinami
(Changing with Families)
przekład: Danuta Golec
GDAŃSKIE WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE
Gdańsk 1999
Tytuł oryginału: Changing with Families. A Book about Further Education for Being Human
Copyright © 1976 by Science and Behavior Books, Inc.
Copyright © for the Polish edition by Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999 Wszystkie prawa zastrzeżone.
Książka ani jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden inny sposób reprodukowana lub odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej zgody Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego.
Wydanie pierwsze w języku polskim
Redakcja merytoryczna: Krystyna Adamska
Redakcja: Bogumiła Cirocka
Korekta: Małgorzata Jaworska Opracowanie graficzne: Agnieszka Wójkowska Skład: Kamila Kwiek
ISBN 83-87957-08-9
Druk: Drukarnia Wydawnictw Naukowych S.A. ul. Żwirki 2 Łódź 90-450 Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne ul. Bema 4/la, 81-753 Sopot, tel./fcu 0581551-61-04 e-mail:gwp@gwp.gda.pl http://www.gwp.gda.pl
Bobowi Spitzerowi, dzięki któremu realizacja naszej kreatywności stała się możliwa.
Spis treści
O książce i o nas 9
Wstęp 11
CZĘŚĆ I
Wprowadzenie 17
Wzorce skutecznej terapii rodzin. Poziom I 19
Wzorce skutecznej terapii rodzin. Poziom II 45
Podsumowanie 67
Przypisy do części I 68
CZĘŚĆ II
Wprowadzenie 73
Cykl Kalibrowanej komunikacji 77
Cykl komunikacji opartej na informacjach zwrotnych 83
1. Zbieranie informacji 87
Określenie stanu pożądanego 91
Określenie stanu obecnego (Co się aktualnie dzieje) 94
Podsumowanie 98
Zmieniamy się wraz z rodzinami
2. Zmiana systemu 99
Narzędzia potrzebne do interwencji podważającej sztywne uogólnienia z przeszłości (cykle komunikacji kalibrowanej) 101
Przerywanie pętli kalibrowanej komunikacji na etapie wysyłania niespójnych komunikatów 102
Przerywanie pętli kalibrowanej komunikacji na etapie podejmowania decyzji 103
Przerywanie pętli kalibrowanej komunikacji na etapie tworzenia uogólnień 104
Przerywanie pętli kalibrowanej komunikacji na etapie sięgania po sztywne uogólnienia z przeszłości (złożona równoważność) 106
Ukazywanie perspektywy procesu (Przechodzenie na metapozycję w stosunku do procesu systemu) 110
Zmiana systemu poprzez poprawianie trafności w odczytywaniu sygnałów 114
3. Utrwalanie zmian 118
Podsumowanie procesu sesji 119
Zdobywanie informacji zwrotnych od członków rodziny 119
Zadanie domowe 120
Podsumowanie 123
Przypisy do części II 126
Epilog 127
Literatura polecana 128
Bibliografia 131
O książce i o nas
Proces pisania tej książki był dla nas trojga okazją do zmiany, rozwoju i integracji naszych doświadczeń nabytych w pracy terapeutycznej z rodzinami i osobami indywidualnymi. Zrozumieliśmy, w jaki sposób można wykorzystać umiejętności komunikacyjne, z których korzystamy w terapii, do wspólnego pisania tej książki. Wychodząc od trzech odmiennych modeli świata - trzech różnych baz - znaleźliśmy sposób zastosowania naszych umiejętności komunikacyjnych i zdołaliśmy przelać na papier zgromadzoną przez nas wiedzę. Pragniemy opowiedzieć o pewnych sposobach komunikowania się, które wykorzystywaliśmy nie tylko w pracy terapeutycznej z rodzinami, ale także podczas pisania tej książki.
Sądzimy, że poczynione przez nas starania, by nasze komunikowanie się było spójne, uwieńczone zostały pozytywnym rezultatem zarówno w terapii, jak i w relacjach międzyludzkich. Ogromną przyjemność i ciągłą radość sprawia nam znajdowanie coraz bardziej skutecznych sposobów porozumiewania się. Mamy nadzieję, że uda nam się przekazać doświadczane przez nas podniecenie i radość.
Komunikację uznajemy bowiem za zdolność do kontaktu z tym, co czujemy, do wyraźnego dostrzegania tego, co jest w danym momencie osiągalne, i do uważnego wsłuchiwania się w odgłosy życia. Te umiejętności właśnie, stale rozwijane, opisaliśmy w niniejszej książce. Chcemy podkreślić, że tworząc ją, pragnęliśmy udostępnić ludziom zajmującym się pomaganiem innym narzędzia, wzorce i sposoby kreowania nowych możliwości wyboru dla rodzin, sposoby, z których do tej pory korzystaliśmy tylko w naszym gronie. Zapraszamy i zachęcamy do wykorzystywania tych umiejętności, zarówno przez was, jak i przez rodziny, z którymi pracujecie, jako okazji do szukania nowych możliwości komunikowania się. Wierzymy, że 10 Zmieniamy się wraz z rodzinami istnieje nieskończenie wiele skutecznych i twórczych sposobów porozumiewania się - całkiem nowe wymiary komunikacji międzyludzkiej, które dopiero musimy odkryć.
Wstęp
Ta książka jest o ludziach, którzy cierpią, i o tych, którzy chcą im pomóc. Świat jest pełen dobrych intencji, lecz wszyscy wiemy, jak rzadko się one urzeczywistniają. Rodzice życzą jak najlepiej swoim dzieciom, dzieci swoim rodzicom, terapeuci klientom, klienci swoim terapeutom. Dlaczego w takim razie - skoro wszyscy mają dobre chęci - w ich wzajemnych relacjach tyle jest bólu i tak wiele trudności? Naszym zdaniem, przyczyna leży poza świadomością i kontrolą tych osób -jest nią brak pewnego elementu. Wiemy, że każdy może go odnaleźć i w pełni wykorzystywać. Ta książka mówi o naszych pomysłach na pomaganie rodzinom w znajdowaniu tego brakującego fragmentu.
Trudno sobie wyobrazić, że można się uważać za osobę odpowiedzialną, nie rozumiejąc, na czym polega różnica między intencjami ludzi nadających komunikaty i rezultatami ich komunikacji. Wierzymy, że jeśli pomożemy człowiekowi zrozumieć tę różnicę, to on nie tylko zapragnie się uczyć i zmieniać, ale rzeczywiście będzie to czynił. Sądzimy, że wszyscy mają te umiejętności, których potrzebują. Zadaniem terapeutów rodzinnych jest umożliwienie dostępu do nich, tak by mogły stać się użyteczne. Oznacza to, że można otwarcie mówić o wszystkim, co dotyka istoty ludzkiej i jej dotyczy, jeżeli robimy to w sposób możliwy do przyjęcia i w momencie, gdy dana osoba może nas wysłuchać. W przeciwnym wypadku zachowywalibyśmy się tak, jakbyśmy nie mogli w pełni jej zaakceptować. Uważamy, że na tym właśnie polega troska. Niekiedy konieczne jest, aby terapeuta, zdecydowanie popierający rozwojowe cele klienta, wchodził w koalicję z tymi częściami jego osoby, które dążą do zmiany, i zajął twarde stanowisko wobec części stawiających opór. Czasami terapeucie trudno przyglądać się walce klienta, jednak konstruktywna walka to proces, dzięki któremu uczymy się i rozwijamy. Naszym 12 Zmieniamy się wraz z rodzinami zdaniem, każdy stara się robić wszystko najlepiej, jak potrafi, wykorzystując dostępną mu wiedzę. Szanujemy to, jednocześnie szanując jego chęć zmiany i zdolność jej dokonywania. Pragniemy zarówno kierować zmierzającymi do niej wysiłkami, jak i je wspierać.
Nasze podejście zakłada, że osoba terapeuty jest głównym narzędziem zmiany. Mo...
forex7