Zagadnienia na historię 2.pdf

Spis treści

1. Omów znaczenie nauczania historii medycyny dla zawodu lekarskiego i osiągnięcia „ojca historii medycyny

polskiej” – Ludwika Gąsiorowskiego. ................................................................................................................................ 5

2. Wymień i omów przynajmniej dwa źródła pisane starożytnego Egiptu zawierające treści medyczne. ....................... 5

3. Omów zasady profilaktyki jakie obowiązywały w starożytnym Egipcie i ich znaczenie dla zdrowotności starożytnych

Egipcjan. ............................................................................................................................................................................ 6

4. Omów zasługi Galena i konsekwencje jego badań w dziedzinie anatomii dla rozwoju medycyny. ............................. 6

5. Omów postać Hipokratesa i wskaż jego największe osiągnięcia na polu medycyny. ................................................... 7

6. Omów nurt medycyny sakralnej w starożytnej Grecji. ................................................................................................. 7

7. Omów nurt medycyny świeckiej w starożytnej Grecji i wymień trzy znane szkoły lekarskie tamtego okresu. ........... 7

8. Wymień osiągnięcia medycyny starożytnego Rzymy i wyjaśnij przyczyny jej upadku u schyłku starożytności. .......... 8

9. Wymień najważniejsze zasady i omów znaczenie przysięgi Hipokratesa jako podstawy etycznej wykonywania

zawodu lekarskiego. ......................................................................................................................................................... 8

10. Omów na czym polegała oraz kiedy i przez kogo została sformułowana humoralna teoria patogenezy chorób. ...... 9

11. Omów uwarunkowania rozwoju chirurgii w XIX w. i omów zasługi jednego z wybitnych chirurgów tego okresu. .... 9

12. Kiedy i gdzie powstały pierwsze uniwersytety w Europie i omów znaczenie uniwersytetu w nauczaniu medycyny. 9

13. Wyjaśnij na czym polegała scholastyczna metoda nauczania medycyny, jakie były jej możliwości i ograniczenia. . 10

14. Wymień i omów znaczenie dwóch najważniejszych ośrodków szkolnictwa medycznego pozauniwersyteckiego

średniowiecznej Europy. ................................................................................................................................................. 10

15. Zielniki jako źródła wiedzy medycznej na ziemiach polskich – wymień trzech autorów zielników i krótko omów

rolę zielników. ............................................................................................................................................................. - 11 -

16. Wymień dwóch wybitnych przedstawicieli francuskiej szkoły fizjologii z XIX w. i omów ich osiągnięcia ............. - 11 -

17. Omów postać Paracelsusa i jego osiągnięcia dla rozwoju medycyny. .................................................................. - 12 -

18. Omów przesłanki rozwoju anatomii w okresie odrodzenia. ................................................................................. - 12 -

19. Kiła jako choroba epidemiczna w epoce odrodzenia – teorie pochodzenia choroby, sposoby zapobiegania i

leczenia. ...................................................................................................................................................................... - 13 -

20. Omów teorię samorództwa i wpływ jej obalenia przez L. Pasteura dla rozwoju mikrobiologii. ........................... - 13 -

21. Omów przyczyny i konsekwencje dla współczesnej medycyny powstawania od XIX w. specjalności lekarskich. - 14 -

22. Pierwszy antybiotyk i pierwszy sulfonamid - kto i kiedy je odkrył oraz jakie znaczenie w dziejach medycyny mają te

odkrycia. ..................................................................................................................................................................... - 14 -

23. Wymień metody leczenia chorób psychicznych stosowane od połowy XIX w. do czasu odkrycia leków

psychotropowych i omów jedną z nich. ...................................................................................................................... - 14 -

24. Powstanie Akademii Krakowskiej i jej rola w nauczaniu medycyny do XVII w. ..................................................... - 15 -

25. Józef Struś jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi. ........................................................................... - 15 -

26. Przedstaw największe osiągnięcia medycyny w kalifatach arabskich. .................................................................. - 15 -

27. Wyjaśnij kto i dlaczego zajmował się medycyną w średniowieczu. ...................................................................... - 16 -

28. Omów osiągnięcia Girolamo Fracastoro w dziedzinie epidemiologii w okresie odrodzenia. ............................... - 16 -

29. Omów na czym polegała i wyjaśnij znaczenie „teorii zarazka” sformułowanej przez G. Fracastoro dla profilaktyki

chorób zakaźnych. ...................................................................................................................................................... - 16 -

- 1 -

30. Wyjaśnij pojęcia wariolizacji i wakcynacji oraz wskaż kto i kiedy wprowadził te metody? .................................. - 17 -

31. Omów dwie nowe metody badania lekarskiego jakie rozwinięto w okresie oświecenia. .................................... - 17 -

32. Podaj nazwiska dwóch największych przedstawicieli mikrobiologii XIX w. i omów osiągnięcia jednego z nich. .. - 17 -

33. Określ pojęcia aseptyki i antyseptyki w XIX w. i omów znaczenie tych metod postępowania dla rozwoju chirurgii. . -

18 -

34. Omów uwarunkowania rozwoju medycyny polskiej pod zaborem rosyjskim, wymień trzech działających wówczas

lekarzy i zasługi jednego z nich. .................................................................................................................................. - 19 -

35. Omów uwarunkowania rozwoju medycyny polskiej pod zaborem pruskim, wymień trzech działających wówczas

lekarzy i i zasługi jednego z nich. ................................................................................................................................ - 19 -

36. Omów uwarunkowania rozwoju medycyny polskiej pod zaborem austriackim, wymień trzech działających

wówczas lekarzy i zasługi jednego z nich. ................................................................................................................... - 20 -

37. Omów poglądy na choroby, metody i sposoby walki z chorobami w średniowiecznej Polsce. ............................ - 20 -

38. Sebastian Petrycy jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi. ................................................................ - 21 -

39. Maciej Miechowita jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi. ............................................................. - 21 -

40. Wojciech Oczko jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi. .................................................................. - 21 -

41. Przedstaw średniowieczną koncepcję szpitala według Świętego Bazylego i jej wpływ na rozwój szpitalnictwa w

czasach nowożytnych. ................................................................................................................................................ - 22 -

42. Przestaw nowatorską ideę holenderskiego szpitala w Lejdzie oraz wyjaśnij pojęcie medycyny klinicznej. ........ - 22 -

43. Wymień trzy łódzkie szpitale z przełomu XIX i XX wieku oraz przedstaw wkład jednego z nich w rozwój polskiej

medycyny. ................................................................................................................................................................... - 22 -

44. Omów znaczenie badań E. Jellinka dla rozwoju wiedzy na temat alkoholizmu ................................................... - 23 -

45. Wymień trzy środki psychoaktywne stosowane od czasów najdawniejszych i powody ich używania w

starożytności. .............................................................................................................................................................. - 23 -

46. Wyjaśnij przyczyny narastania od XIX w. problemu uzależnień jako choroby społecznej. .................................. - 24 -

47. Opium jako używka w czasach starożytnych i odkrycie morfiny w czasach nowożytnych – kto i jakie były tego

konsekwencje. ............................................................................................................................................................ - 24 -

48. Omów zasadnicze poglądy na choroby psychiczne w czasach starożytnych i wymień sposoby ich leczenia. ..... - 26 -

49. Omów nową etykę medyczną J. H. van der Berga i jej znaczenie dla legalizacji eutanazji w Holandii. ............... - 28 -

50. Wyjaśnij na czym polega ruch hospicyjny i omów rolę Cicely Saunders w rozwoju idei hospicjum jako

współczesnej alternatywy dla eutanazji. .................................................................................................................... - 28 -

51. Omów pojęcie eutanazji w czasach starożytnych. ................................................................................................ - 29 -

52. Wymień główne choroby epidemiczne okresu średniowiecza oraz omów sposoby i metody zapobiegania im. - 29 -

53. Wyjaśnij pojęcie triady Kocha i jego znaczenie dla rozwoju wiedzy o etiopatogenezie chorób zakaźnych. ........ - 31 -

54. Kim był i jakie miał osiągnięcia dla rozwoju chirurgii Ambroży Pare. ................................................................... - 32 -

55. Wyjaśnij na czym polega kliniczne nauczanie medycyny i gdzie je po raz pierwszy wprowadzono. .................... - 33 -

56. Omów zasługi Williama Harvey’a dla rozwoju medycyny. .................................................................................... - 33 -

57. Omów osiągnięcia Vesaliusza dla rozwoju anatomii w okresie odrodzenia. ........................................................ - 33 -

58. Wymień nazwiska dwóch największych przedstawicieli anatomii patologicznej z XIX w. i rozwiń pojęcia teorii

komórkowej i humoralnej z tego okresu. ................................................................................................................... - 34 -

59. Wymień trzy najważniejsze osiągnięcia rewolucji naukowo-technicznej epoki nowożytnej (od XVIII w.) i wpływ

jednego z nich na rozwój medycyny. .......................................................................................................................... - 34 -

- 2 -

60. Omów oświeceniową reformę nauczania na wydziałach medycznych Uniwersytetu Krakowskiego i Uniwersytetu

Wileńskiego. ............................................................................................................................................................... - 35 -

61. Wymień trzy teorie tłumaczące powstawanie chorób jakie były znane od czasów najdawniejszych i omów jedną z

nich. ............................................................................................................................................................................ - 35 -

62. Omów uwarunkowania dynamicznego rozwój badań nad lekami w drugiej połowie XIX w. i znaczenie syntezy

niesterydowych środków przeciwzapalnych w farmakoterapii. ................................................................................. - 36 -

63. Omów podobieństwa i różnice w teoriach dotyczących zdrowia i choroby głoszonych przez jatrofizyków i

jatrochemików. ........................................................................................................................................................... - 37 -

64. Na jakich podstawach opierała się medycyna starożytnej Mezopotamii i jak przebiegał wówczas proces

diagnostyczny. ............................................................................................................................................................ - 37 -

65. Jakie kierunki w medycynie rozwinęły się w okresie odrodzenia i dlaczego. ........................................................ - 38 -

66. Wymień dwóch wybitnych przedstawicieli rosyjskiej szkoły fizjologii z XIX w. i omów osiągnięcia jednego z nich ... -

38 -

67. Wymień dwóch wybitnych przedstawicieli niemieckiej szkoły fizjologii z XIX w. i omów osiągnięcia jednego z nich.

.................................................................................................................................................................................... - 39 -

68. Wymień kto i jakie środki znieczulenia ogólnego wprowadził w XIX w. i ich znaczenie dla rozwoju chirurgii. .... - 39 -

69. Podaj nazwiska trzech największych higienistów XIX w. i omów osiągnięcia jednego z nich. ............................. - 40 -

70. Omów okoliczności zapoczątkowania uniwersyteckiego nauczania medycyny w Łodzi w 1945 r. i następstwa

reformy szkolnictwa medycznego na przełomie 1949/1950 dla kształtowania się zawodu lekarskiego w powojennej

Polsce. ......................................................................................................................................................................... - 40 -

71. Omów zasługi Rudolfa Weigla dla medycyny polskiej. ......................................................................................... - 41 -

72. Omów przyczyny intensywnego rozwoju stowarzyszeń lekarskich i czasopiśmiennictwa lekarskiego w II

Rzeczypospolitej. ........................................................................................................................................................ - 41 -

73. Omów pojęcie choroby społecznej oraz wymień najważniejsze odkrycia dotyczące gruźlicy jako jednej z nich. - 41 -

74. Wyjaśnij pojęcie chorób endemicznych, epidemicznych i pandemicznych oraz podaj przykłady takich chorób z

uwzględnieniem epoki w której najczęściej występowały. ......................................................................................... - 42 -

75. Omów znaczenie dla medycyny takich odkryć jak druk, odkrycie Ameryki, proch strzelniczy, mikroskop, promienie

X. ................................................................................................................................................................................. - 43 -

76. Wymień najgroźniejsze epidemie występujące w Europie w XIX w. i przyczyny ich powstawania. ..................... - 43 -

77. Omów znaczenie dla lekarzy i kultury polskiej okresu zaborów wydziału medycznego Poznańskiego Towarzystwa

Naukowego i Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego powstałych w XIX w. .......................................................... - 44 -

78. Omów przesłanki rozwoju medycyny pracy i jej znaczenie dla zdrowotności osób pracujących. ........................ - 44 -

79. Omów zachowania higieniczne w średniowiecznej Europie i ich znaczenie dla stanu zdrowia ówczesnego

społeczeństwa. ........................................................................................................................................................... - 45 -

80. Podaj współczesną definicję śmierci i omów przesłanki jakie w przeszłości legły u podstaw jej sformułowania. - 45 -

81. Wyjaśnij znaczenie i etyczne konsekwencje definiowania śmierci dla rozwoju nowoczesnych metod leczenia

(transplantologia) ....................................................................................................................................................... - 46 -

82. Porównaj (podobieństwa i różnice) starożytną koncepcję lekarza-kapłana z nowożytną koncepcją lekarza-

badacza. ...................................................................................................................................................................... - 46 -

83. Wyjaśnij na czym polegały i jakie miały znaczenie dla zdrowotności szczepienia zapoczątkowane przez E. Jennera i

L. Pasteura. ................................................................................................................................................................. - 47 -

84. Wymień jakie dziedziny medycyny i dlaczego rozwijały się w okresie oświecenia. .............................................. - 47 -

85. Podaj kiedy, przez kogo i jakie miało znaczenie dla rozwoju medycyny odkrycie grup krwi. .............................. - 48 -

- 3 -

86. Omów teorię komórkową patogenezy chorób i podaj zasługi jej twórcy dla rozwoju medycyny. ...................... - 48 -

87. Omów chińską koncepcję walki przeciwieństw i równowagi w organizmie jako jedną z koncepcji zdrowia i

choroby. ...................................................................................................................................................................... - 48 -

88. Omów rolę działalności Leopolda Lafontaine i Michała Bergonzoniego na polu XVIIIwiecznej medycyny polskiej. ... -

49 -

89. Wymień odkrywcę adrenaliny i omów znaczenie tego odkrycia dla rozwoju fizjologii i medycyny. ................... - 50 -

90. Wymień dwóch zasłużonych chirurgów polskich z przełomu XIX i XX w. i omów osiągnięcia jednego z nich. .... - 50 -

91. Wymień ośrodki nauczania medycyny w II Rzeczypospolitej i omów znaczenie dwóch wybranych ośrodków dla

rozwoju medycyny polskiej. ........................................................................................................................................ - 50 -

92. Omów przesłanki rozwoju nurtu higienicznego w XIX w. w Europie. ................................................................... - 51 -

93. Wyjaśnij różnicę w pojęciach „galeniści” i „paracelsyści” jako przedstawicieli dwóch nurtów farmakoterapii. . - 52 -

94. Omów zasługi Ludwika Pasteura dla rozwoju mikrobiologii oraz wyjaśnij pojęcie pasteryzacji i znaczenie odkrycia

procesu fermentacji. ................................................................................................................................................... - 52 -

95. Omów zasługi Roberta Kocha dla rozwoju mikrobiologii oraz omów problem wprowadzenia tuberkuliny do

leczenia gruźlicy. ......................................................................................................................................................... - 53 -

96. Wyjaśnij kiedy miało miejsce odkrycie prawidłowej budowy i funkcji układu krążenia i jakie były tego

konsekwencje dla rozwoju medycyny. ....................................................................................................................... - 54 -

97. Wymień kierunki rozwoju medycyny w Europie w XVII i XVIII w. i omów jeden z nich. ...................................... - 54 -

98. Wymień dwa największe - według Ciebie - odkrycia w dziejach medycyny i uzasadnij swój wybór. .................. - 55 -

99. Wyjaśnij na czym polegała medycyna klasztorna oraz jakie były jej możliwości i ograniczenia. ......................... - 55 -

100. Omów zasługi Karola Jonschera dla medycyny łódzkiej. .................................................................................... - 56 -

- 4 -

1. Omów znaczenie nauczania historii medycyny dla zawodu lekarskiego i osiągnięcia

„ojca historii medycyny polskiej” – Ludwika Gąsiorowskiego.

Historia medycyny jest to nauka o rozwoju myśli lekarskiej i formach praktyk lekarskich, nauka o

człowieku, jego zdrowiu i chorobie w aspekcie historycznym. Historia medycyny służy umacnianiu

poczucia przynależności do wspólnoty lekarskiej o tysiącletnich tradycjach oraz świadomości z bycia

lekarzem i działania na korzyść drugiego człowieka.

Ludwik Gąsiorowski (1807-1863) zorganizował osobny Wydział Nauk Przyrodniczych przy Poznańskim

Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Z jego inicjatywy powstało w Poznaniu Towarzystwo dla Zakładania i

Prowadzenia Ochronek dla Biednych Dzieci. W okresie Wiosny Ludów działał jako lekarz w obozach i

szpitalach powstańczych. Autor czterotomowego dzieła „Zbiór wiadomości do historii sztuki lekarskiej

w Polsce od czasów najdawniejszych aż do najnowszych” stanowiącego kamień węgielny dziejów

historii medycyny polskiej.

2. Wymień i omów przynajmniej dwa źródła pisane starożytnego Egiptu zawierające

treści medyczne.

Źródła pisane starożytnego Egiptu to przede wszystkim papirusy, których nazwy pochodzą od nazwisk

odkrywców bądź właścicieli, miejsca znalezienia lub przechowywania.

Papirus Smitha z tekstami chirurgicznymi

Zdecydowana większość z papirusu dotyczy urazów i chirurgii, z krótkimi odcinkami o ginekologii i

kosmetyce na odwrocie. Istnieje 48 przypadków obrażeń. Każdy przypadek opisuje rodzaj urazu,

badanie pacjenta, diagnostykę, rokowania i leczenie. Wśród zabiegów opisane jest zamykania rany

szwami (rany warg, gardła i ramion), bandażowanie, okłady, zapobieganie i leczenie infekcji miodem i

zatrzymywanie krwawienia przy pomocy surowego mięsa. Unieruchomienie jest zalecane dla głowy i

urazów rdzenia kręgowego, a także innych mniejszych złamań. Papirus opisuje również anatomiczne,

fizjologiczne i patologiczne obserwacje, zawiera pierwszy znany opis struktur czaszkowych, opon

mózgowo-rdzeniowych, zewnętrznej powierzchni mózgu, płynu mózgowo-rdzeniowego. Tutaj słowo

"mózg" pojawia się po raz pierwszy. Wpływ uszkodzenia mózgu na części ciała jest uznawane jako

paraliż. Autorem zawartego w papirusie traktatu chirurgicznego był Imhotep (egipski pierwowzór

Asklepiosa). Traktat ten nie wykazuje jednak żadnych powiązań z wierzeniami religijnymi i magią.

Papirus na odwrotnej stronie dzieła zawiera wiele magicznych zaklęć. Znajduje się tam również opis

czynności magicznych, jakie należy wykonać, aby starego człowieka zamienić w dwudziestolatka.

Papirus Ebersa z tekstami o chorobach wewnętrznych, chirurgii, stosowaniu minerałów i

środków leczniczych oraz zbiorem recept

Wiele przykładów słów rytualnych i zaklęć magicznych zawiera papirus Ebersa. Stanowi on de facto

olbrzymi zbiór recept do stosowania w najprzeróżniejszych chorobach. Zaopatrzony jest w

przybliżony spis treści i komentarze, zawiera szereg nieznanych określeń, najprawdopodobniej

fachowych terminów medycznych oraz nazw leków. Wymieniono w nim około 700 lekarstw i podano

800 sposobów ich przyrządzania. Papirus zawiera „traktat o sercu”, w którym serce stanowi centrum

zaopatrzenia w krew z naczyniami związanymi ze wszystkimi częściami ciała. Egipcjanie zdają się

wiedzieć niewiele o nerkach, serce jest miejscem połączeń wielu naczyń, które prowadzą wszystkie

płyny organizmu - krew, łzy, mocz i nasienie. Papirus zawiera rozdziały na temat antykoncepcji,

diagnozy ciąży i innych spraw ginekologicznych, chorób jelit i pasożytów, oczu i problemach ze skórą,

stomatologii i leczenia chirurgicznego ropni i nowotworów, kości i oparzeń.

- 5 -

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: