STRES
STRES – reakcja mobilizacyjna naszego organizmu na zagrozenia, ograniczenia, wyzwania.
Stres może być:
CHRONICZNY
OSTRY
TRAUMATYCZNY
Stres chrnoniczny działa metodą kropelkową
Stres ostry pojawia się nagle i z dużą siłą, ale nie trwa długo
Stres traumatyczny jest jak eksplozja o dużym polu rażenia – mała bombka atomowa.
Stres powodują zarówno negatywne, jak i pozytywne wydarzenia w naszym życiu.
Wykres z iloscia stresu w stosunku do anszej aktywnosci działania – nalepsza sytuacja optymalna.
STRES TRAUMATYCZNY:
Zdarzenie traumatyczne: poważne zagrożenie życia jednostki, poważne zagrożenie dla osoby bliskiej, zniszczenie domu, bycie ofiarą lub świadkiem przemocy fizycznej, bycie świadkiem zamordowania kogoś itp.
Zdarzenia traumatyczne:
katastrofy naturalne – np. trzęsienia ziemi, powodzie.
Katastrofy spowodowane przez człowieka np. pożar, duża kraksa drogowa itp.
Przemoc między ludźmi: zorganizowana, przestępstwa polityczne, czyny kryminalne – w rodzinie, poza rodziną
NASTĘPSTWA WSTRZĄSU EMOCJONALNEGO SPOWODOWANEGO ZDARZENIEM TRAUMATYCZNYM:
Natrętne nawracanie obrazów i przykrych doznań związanych ze zdarzeniem
Silna skłonność do unikania myśli, uczuć miejsc przypominających zdarzenie
Utrzymywanie się objawów zwiększonego pobudzenia, które były nieobecne przed traumą.
Rozwój zaburzeń zdrowia psychicznego: np. depresja, uzależnienia, zaburzenia lękowe
Mysli i próby samobójcze
CHRONICZNY STRES ZAWODOWY:
To w jaki sposob jestemy i czy jestesmy podatni na stres chroniczny zawodowy zalezy w duzej mierze od naszych indywidualnych wlasniwosci i predyspozycji, ale także od warunkow srodowiska pracy.
ZAGROŻENIA PSYCHOSPEŁECZNE W MIEJSCU PRACY – są to bodźce/sytuacje które oddziaływuja na człowieka powodujac szkodę w postaci zaaburzen funkcjonowania i zdrowia.
Żródłem stresu są dwie właściwości pracy:
- wymagania psychologiczne
- swoboda podejmowania decyzji
Ważne jest także wsparcie społeczne w miejscu pracy, które można opisać biegunowo jako izolacja – zbiorowość
MODEL ERI – BRAK RÓWNOWAGI MIĘDZY WISIŁKIEM A NAGRODĄ:
Zbyt duży wysiłek wewnętrzny (nadmierne zaangażowanie emocjonalne) lub zewnętrzny (zbyt duże wymagania pracy) dają małą nagrodę (w postaci np. niskich zarobków, małego poważania społecznego, nie dają poczucia bezpieczeństwa lub dostatecznych dla nas możliwosci rozwoju)
Rodzaje stresorów zawodowych:
tresć pracy ( np. zaskakiwanie zadaniami, co chwile cos nowego, praca fizyczna, praca trudna umysłowo, powtarzanie prostych czynności)
warunki pracy ( wymagajace dodatkowej mobilizacji organizmu lub wywolujace nieprzyjemne odczucia)
warunki zatrudnienia ( narzucone tempo lub godziny pracy, brak pewności zatrudnienia)
kontakty społeczne w pracy (konieczność rywalizacji, izolacja społeczna, możliwość konfliktów, brak wsparcia od przełożonych, brak wsparcia od kolegów)
psychologiczne cechy pracy (odpowiedzialnosć za ludzi, odpowiedzialnosć materialna, niski prestiz społeczny, dylematy moralne, brak poczucia sensu pracy)
cechy pracy wywołujace zakłocenia w relacjach praca – dom ( dyspozycyjnosc, zabieranie pracy do domu, nieobecnosc w domu)
ZDROWOTNE KONSEKWENCJE STRESU CHRONICZNEGO:
wrzody trawienne
choroby serca: arytmie, nadciśnienie tętniczne, zawał serca, miażdżyca
migrenowe bóle głowy
Zaburzenia układu oddechowego: astma, alergie
Zaburzenia układu kostno – mięśniowego: bóle kręgosłupa głównie odcinka krzyżowo – lędźwiowego, reumatoidalne zapelanie stawów
Choroby skóry: tradzik, egzema
Obnizenie odporności organizmu
Zaburzenia zdrowia psychicznego: depresja, lęki, zaburzenia osobowosci
CECHY OSOBOWOSCI PREDYSPONUJĄCE DO ROZWOJU CHORÓB ODSRESOWYCH:
Wzór zachowania typu A – duża podatnosć na stres, duży spopien pobudzenia, mała odporność psychiczna itp.
neurotyczność
Wysoki poziom cechy lęku (ma to też zwiażek często z niską samooceną)
RADZENIE SOBIE ZE STRESEM:
Jest to aktywnosć organizmu skoncentrowana na odzyskiwaniu równowagi pomiędzy wymaganiami i mozliwosciami jednostki oraz wpływajaca na poprawę stanu emocjonalnego
SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM POZYTYWNIE ZWIĄZANE ZE ZDROWIEM:
AKTYWNE SKONCENTROWANIE NA PROBLEMIE:
Ustalenie istoty problermu
Opracowanie sposobu postępowania
Konsekwentne robienie tego, co w danej sytuacji powinno być robione
UMOCNIENIE POZYTYWNEGO OBRAZU SIEBIE:
pozytywne myślenie o sobie
informowanie innych o swoich poczynaniach
OPIERANIE SIĘ NA AUTORYTETACH:
Przyjęcie za wzór zachowania osoby uznawanej za autorytet
POSZYTYWNE REINTERPRETOWANIE SYTUACJI:
Uspokajanie się, że wsyztsko przebiega dobrze, planowo
Próby znalezeinia w sytuacji dobrych stron.
Im więcej mamy sposobów radzenia sobie ze stresem, tym większa szansa, ze pozytywnie rozwiazemy sytuacje.
SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM NEGATYWNIE ZWIAZANE ZE ZDROWIEM:
niepanowanie nad swoimi emocjami, okazywanie gniewu osobie bedącej przyczyną problemu
przeklinanie, rzucanie przedmiotami
robienie sobie wyrzutów
narien