Projektowanie doświadczeń.pdf

Szkoła Festiwalu Nauki | Trojdena 4, 02-109 Warszawa

tel. 659-55-33 / 610 | fax 668-52-88

www.sfn.edu.pl | sfn@iimcb.gov.pl

ZASADY PROJEKTOWANIA DOŚWIADCZEŃ

Przedstawiamy państwu kilka przykładowych doświadczeń, przy których projektowaniu

popełniono błędy. Zadanie polega na znalezieniu błędów i zaproponowaniu poprawnego

przeprowadzenia doświadczenia. Jeden z przedstawionych przykładów jest skonstruowany i

przeprowadzony poprawnie.

• Działanie leku X

Obserwacja : Wiele osób twierdzi, że lek X pomaga na astmę.

Hipoteza: Lek X leczy astmę.

Doświadczenie:

Dwunastu osobom chorym na astmę podawano lek X przez 3 tygodnie. W tym czasie osiem

z tych osób zanotowało lepsze samopoczucie i rzadsze napady duszności.

Czy na podstawie otrzymanych wyników można jednoznacznie potwierdzić lub obalić hipotezę?

• Depresje a niebieski kolor

Obserwacja: Większość z pacjentów trafiających do poradni psychiatrycznych, u których

rozpoznaje się depresję, ubiera się na niebiesko.

Hipoteza: Ubieranie się na niebiesko powoduje depresję.

Doświadczenie:

a. Ankieterzy pytali osoby spotkane na dworcu o to, czy kiedykolwiek leczyli się na depresję i

notowali kolor ich ubrania. Wśród 345 przebadanych osób prawie ¼ (24%) ubrana była na

niebiesko, a 70% ubranych na niebiesko deklarowało, że leczyło się kiedyś na depresję.

b. W poradniach psychiatrycznych notowano kolor stroju i rozpoznanie zgłaszających się osób.

Ponad 70% pacjentów z rozpoznaniem choroby było ubranych na niebiesko.

Czy na podstawie otrzymanych wyników można jednoznacznie potwierdzić lub obalić hipotezę?

• Kwitnienie kwiatów

Obserwacja : Niektóre rośliny kwitną, jeżeli przetrzymywane są w warunkach tzw. krótkiego

dnia (8 godzin światła i 16 godzin nocy), natomiast są takie, które do kwitnienia wymagają

tzw. długiego dnia (16 godzin światła i 8 godzin nocy).

Hipoteza: Długość nocy (okresu ciemności) wpływa na kwitnienie roślin tzw. długiego i

krótkiego dnia

Doświadczenie:

Rośliny dnia krótkiego hodowano w warunkach 8 godzin światła i 16 godzin ciemności i

roślina kwitła. Jeżeli przerywano okres 16 godzinnej nocy krótkimi impulsami światła roślina

nigdy nie wytwarzała kwiatów.

Roślinę dnia długiego hodowano w warunkach 16 godzin światła i 8 godzin ciemności –

roślina kwitła. Jeżeli przerywano długi okres światła przez umieszczenie rośliny w ciemności

nie miało to wpływu na zdolność do wytwarzania kwiatów (roślina kwitła).

Przetrzymywanie rośliny długiego dnia w warunkach krótkiego dnia (8 godzin światła i 16

godzin ciemności) powodowało zahamowanie kwitnienia, przerwanie w tym przypadku

okresu ciemności krótkimi impulsami światła powodowało kwitnienie roślin.

Czy na podstawie otrzymanych wyników można jednoznacznie potwierdzić lub obalić hipotezę?

Szkoła Festiwalu Nauki | Trojdena 4, 02-109 Warszawa

tel. 659-55-33 / 610 | fax 668-52-88

www.sfn.edu.pl | sfn@iimcb.gov.pl

• Tzw. jęczmień można wyleczyć pocierając go złotem, np. obrączką

Obserwacja: W medycynie ludowej istnieje przekonanie, że skutecznym sposobem na

wyleczenie „jęczmienia” (jest to gronkowcowe zapalenie mieszka włosowego rzęsy) jest

pocieranie go złotem, np. obrączką.

Hipoteza: Pocieranie złotem likwiduje jęczmień.

Doświadczenie:

Osobom zgłaszającym się z jęczmieniem do lekarza proponowano udział w doświadczeniu.

Chętne osoby proszono o pocieranie zmienionego miejsca złotem dwa razy dziennie (10

osób). Grupą kontrolną były osoby, które odmówiły udziału w doświadczeniu (15 osób).

Okazało się, że jęczmień znikał zarówno w przypadku kuracji antybiotykiem, jak i

stosowania tradycyjnego środka.

Czy na podstawie otrzymanych wyników można jednoznacznie potwierdzić lub obalić hipotezę?

• Długość ogona u ptaków tropikalnych

Obserwacja: Wstępne obserwacje wskazują, że dłuższe ogony u pewnych ptaków tropikalnych

gwarantują większy sukces reprodukcyjny.

Hipoteza: Dłuższy ogon – więcej potomstwa i większe terytorium.

Doświadczenie:

Ptakom z długimi piórami ogonowymi odcięto ich fragmenty (po okresie doświadczenia

odrosną) i przyklejono dokładnie do ogonów ptaków z naturalnie krótszymi ogonami.

Stwierdzono, że ilość potomstwa i obszar terytorium spadły u ptaków ze skróconymi

ogonami, ale nie zwiększyły się u tych, u których ogony „przedłużono”.

Czy na podstawie otrzymanych wyników można jednoznacznie potwierdzić lub obalić hipotezę?

• Obserwacja wpływu leku Y na proces metaboliczny A

Obserwacja: wiadomo z literatury, że lek Y hamuje badany proces metaboliczny A. Do

uwidocznienia procesu A podaje się komórkom substancję X, która, gdy zachodzi badany

proces jest modyfikowana i komórki zaczynają emitować czerwone światło widoczne w

promieniach UV.

Hipoteza: Hamowanie procesu metabolicznego A przez lek Y da się monitorować nową metodą

z użyciem substancji X

Doświadczenie:

Podajemy lek Y części komórek i wykorzystujemy substancję X do monitorowania procesu

A. Jednakże w trakcie doświadczenia komórki. Którym podano lek Y świecą na czerwono w

promieniach UV nawet mocniej niż komórki nie traktowane lekiem Y.

Czy na podstawie otrzymanych wyników można jednoznacznie potwierdzić lub obalić hipotezę?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: