Nazwa gromady powinna odzwierciedlać specjalność, zainteresowania i oczekiwania zuchów, być dla nich zrozumiała i logiczna i przyjazna. Z nazwy gromady wywodzą się następnie obrzędy, znak, szyk, zwyczaje i normy postępowania.
W nowo powstającej gromadzie zuchy wraz z drużynowym i przybocznymi powinny się starać wyszukać, zdobyć nazwę ciekawą, charakteryzującą zachowania zuchów, przydatną w zabawie zuchowej ze względu na związane z nią treści wychowawcze.
Gdzie szukać nazwy dla gromady.
Gromady zuchowe nie noszą imion bohaterów narodowych, uczonych, itd. Gromada najczęściej wybiera sobie nazwę dodając przymiotniki do następujących nazw: bractwo, przyjaciel, zuch np. Wesołe Zuchy, Dzielni Przyjaciele, Bractwo Gumisi, itd.
· § w środowisku (najbliższym, nazwa gromady może być związana z nazwą szczepu): np. szczep - Puszcza; drużyna - Dąbrowa, Olszyna, Dęby; gromada - Szyszkowe Postacie, Żołędziowi Ludki, Sosnowi Ludzie, Gromadka Kubusia Puchatka;
· § w świecie literatury, filmu, gry, teatru: Pomocnicy Pana Kleksa; Dzieci Słońca; Łowcy Przygód; Piastowskie Orły; Nieustraszeni Żeglarze; Zamkowe Koty; Pomocnicy Sindbada; Kosmiczne Ludki; Pasynkowi Przyjaciele; Przyjaciele Pinokia; Kosmiczni Ludzie,;
Najważniejszą rzeczą w wyborze nazwy jest to by była ona zrozumiała dla zuchów, nie ośmieszająca, dająca możliwość stworzenia obrzędowości oraz nazw poszczególnych szóstek przez samych zuchów.
Totem - czyli znak gromady. Każda gromada powinna mieć swój własny, niepowtarzalny plastyczny symbol w którym zawarta jest nazwa gromady. Totem nie powinien być tylko elementem dekoracyjnym lecz nieodłącznym towarzyszem zabaw, wypraw, zbiórek. Powinien żyć z gromadą, pojawiać się i uczestniczyć w: kręgu powitalnym i pożegnalnym, Kręgu Rady, kominku, w czasie gawędy, parady, obietnicy zucha, przyznawaniu sprawności i gwiazdek, pasowania na ... oraz wszelkich innych obrzędów i prób.
Im gromada jest starsza, im więcej ma tajemnic tym totem gromady jest barwniejszy. Na nim swoje miejsce - oznaczenia mają: rajdy, wyprawy, obietnice, sprawności oraz wiele innych tylko gromadzie znanych symboli. Do totemu często umocowywane są wstążeczki z imionami zuchów jakie obecnie są w gromadzie, czasem drużynowych jacy gromadę prowadzili. Na drzewcu totemu wycinane są różne ważne dla gromady daty. Wielkość totemu wraz z drzewcem na którym jest umocowany nie powinna być większa niż 2 metry. Na potrzeby totemu warto wykonać podstawkę, w której będzie on stał w czasie zbiórek i miedzy nimi.
Totemem powinien opiekować się Strażnik Totemu czyli wybrany w Kręgu Rady zuch. Opieka nad totemem to w gromadzie wyróżnienie - nagroda. Sposób zmiany strażnika totemu powinien być obrzędowy, wypracowany przez gromadę np. przejmujący totem mówi „znaku nasz, obiecuję że będę się tobą opiekował oraz strzegł".
Okrzyk inaczej zawołanie gromady ma za zadanie „zdyscyplinowanie gromady". Ogólnopolskim, związkowym zawołaniem oraz pozdrowieniem jest „Czuj !". Gdy drużynowy (-wa) woła „Zuchy" to one odpowiadają „Czuj !" zwracając się w jego kierunku twarzami w ciszy oczekują na jego słowa.
Każda gromada może również mieć własne dyscyplinujące, wyciszające okrzyki: np. Zuchy - czar!; Gaduły - sza!, itp. lub w formie „zaśpiewki" np. drużynowy - „Wszyscy siedzimy w ciszy, ciszy, ciszy. Zuchy odpowiadają coraz ciszej - Nikt nas nie słyszy, nie słyszy, nie słyszy."
Okrzyki mogą też być formą dopingu, podziękowania, zachwytu, dezaprobaty lub dopasowane do konkretnej właśnie realizowanej sprawności zespołowej. Przykłady różnych okrzyków znajdziecie w dziale SKARBIEC a dopasowane do cykli w konkretnych opracowaniach zbiórek cykli.
Piosenka warto jest by gromada swoją piosenkę stworzyła i posiadała. Piosenką gromady można rozpoczynać lub kończyć zbiórki, używać jej przy ważnych uroczystościach, śpiewać ją wyruszając na wycieczkę, rajd, itd.
Kronika inaczej Księga Gromady w niej znajdują odzwierciedlenie wszystkie ważne sprawy zuchów i ich gromady. Kroniką może być zwykły zeszyt A4, luźne kartki sztywnego papieru włożone pomiędzy okładki np. z sklejki i przewiązane sznurkiem. Wygląd kroniki powinien być oryginalny, okładki np. obciągnięte materiałem z wyszytą lub namalowaną nazwą gromady, o różnych kształtach, kartki mogą być kolorowe, zdobione rysunkami, zdjęciami i innymi wartymi uwiecznienia rzeczami. Każdy wpis dokonany w kronice to ważny wpis a osoba go dokonująca w tym momencie pełni rolę kronikarza.
W Kronice lub Księdze Gromady umieszcza się między innymi: akt założenia gromady (rozkaz komendanta hufca zatwierdzający gromadę), w kolejnych latach nazwiska drużynowych, przybocznych, zuchów, daty złożenia obietnicy, nadania sprawności, gwiazdek, w co bawiliśmy się w danym roku (plan pracy gromady), biwaki, kolonie, rajdy, wpisy gości i przyjaciół, bale, imprezy, festiwale, wszystko to co warte uwiecznienia. Do kroniki wkleja się zdjęcia, rysunki, dyplomy, wyróżnienia, pamiątki z wypraw (liście, zioła, korę, węgiel, pióra, bilety wstępu, itd.). Im barwniejsza i niepowtarzalna jest księga - kronika tym większą wartość ma dla zuchów i gromady.
Skarbiec gromady to miejsce w którym przechowuje się wszystko to co do zbiórek przydać się może. Jest on własnością całej gromady i powinien być przez wszystkie zuchy wzbogacany. W gromadach które dysponują większą powierzchnią do składowania różnych skarbów Skarbiec Gromady może służyć tylko do przechowywania Kroniki, pieczęci gromady, pacholika - buławki, skarbonki, czyli tego co najbardziej wartościowe. Skarbcem może opiekować się wybrany decyzją Kręgu Rady zuch. Bardzo ważnym obrzędowo może być moment przynoszenia, otwierania skarbca.
Pieczęć gromady obrzędowa, jedyna i bardzo cenna służąca do specjalnych okazji (nie zwykła pieczątka z nazwą i numerem oraz adresem gromady rejestrowana w hufcu, którą posługuje się drużynowy gdy np. wystawia kwity, potwierdzenia, stempluje dokumenty). A do czego może służyć obrzędowa pieczęć? Np. do ostemplowania zaproszeń, ważnych dokumentów, listów, obrazów, itp.
Pacholik czyli Buławka drużynowego pomaga drużynowemu udzielać głosu (tzw. laska głosu) np. w Kręgu Rady, w czasie podsumowania lub rozpoczęcia zbiórki, w czasie gawędy. Pacholik może tez pomagać drużynowemu żądając od zuchów uciszenia się lub okrzyku, pląsu, piosenki. Zuch pacholik może mieć w ręku wtedy, gdy drużynowy udzielił mu głosu. Taka forma wypowiedzi w Kręgu Rady ułatwia drużynowemu prowadzenie kręgu a zasada, że zuch który ma Pacholik lub Buławkę w ręku pozwala wyeliminować mówienie jeden przez drugiego oraz dać czas na zastanowienie się zuchom nad tym co chcą powiedzieć. Jednym z obrzędów jest, że gdy Pacholik lub buławka leżą na środku kręgu to wtedy można rozmawiać swobodnie, dyskutować, itd. Przykłady jak wykonać pacholik lub buławkę oraz wzory znajdziecie w dziale SKARBIEC - majsterka.
Szyfr - zuchy lubią tajemnice a szyfr pozwala na to by wiadomość nie mogła zostać odczytana przez osobę nie znającą szyfru. Szyfry nadają tajemniczość sprawom codziennym i pomagają drużynowemu w uatrakcyjnianiu zbiórek. Różne przykłady szyfrów znajdziecie w dziale SKARBIEC.
Lista obecności - Sposób zgłoszenia przez każdego zucha przyjścia na zbiórkę no najczęściej własny zwyczaj gromady. Często jest on powiązany z nazwą gromady np. zuchy z gromady „Żołędziowe ludki" w kieszonce munduru noszą żołędzie z wypisanym na nim własnym imieniem. Po przyjściu na zbiórkę żołędzia wrzucają do „dziupli" a przyboczny w czasie zbiórki odnotowuje kto jest i w czasie Kręgu Rady żołędzie wracają do właścicieli.
Lista spraw - Pomoc w rozwiązywaniu konfliktów między zuchami, gdy same nie potrafią rozwiązać sprawy, dojść do porozumienia. Jeśli tego nie potrafią drużynowy wraz z pozostałymi zuchami rozstrzyga sporną sprawę w Kręgu Rady.
Lista spraw to kartka papieru przedzielona liniami na cztery części (nad górną linią po bobu bokach linii pionowej znajdują się napisy: kto?; do kogo?) umieszczona w wyznaczonym, widocznym miejscu wraz z ołówkiem do niej przyczepionym. Poszkodowany zuch wpisuje na liście pod słowem kto? - swoje imię a pod słowem do kogo? imię przeciwnika. Jeśli zwaśnione zuchy w czasie zbiórki zdążą się pogodzić to np. skreślają sprawę z listy, rysują słoneczko, itp., w tej sytuacji w Kręgu Rady sytuacja nie będzie rozpatrywana a gdy sprawa nadal widnieje na liście spraw musi zostać rozpatrzona i wspólnie zostać podjęta decyzja w Kręgu Rady.
Obrzędowość gromady śródroczna:
Przykład_1 „Słoneczna gromada"
· § kolor chust - żółty, czapki - żółte,
· § totem - duże, w czapce gromady, uśmiechnięte słońce z wieloma żółtymi wstążeczkami na których jest wypisane imię i pierwsza litera nazwiska każdego zucha
· § okrzyk - „słońce to nasz znak"
· § pacholik - promień słońca
· § lista obecności - tablica z wypukłą kulą słońca do której każdy zuch przychodząc na zbiórkę doczepia promyk ze swoim imieniem i literą nazwiska
· § Okrzyki gromady - Każdy promyk o tym wie, zuchy dobrze bawią się!!!
· § Skarbiec - zuchowa skrzynia, gdzie schowane są wszystkie materiały o gromadzie: książki pracy gromady, kroniki, albumy a także dawne prace
· § Szyfr- tajny, znany tylko gromadzie, do przekazywania specjalnych informacji i nie tylko...
· § Flaga - roześmiane słońce na niebieskim tle (używana na koloniach i biwakach)
· § Kronika - wpisujemy do niej wszystkie nasze przygody oraz odnotowujemy ważne fakty (kto złożył obietnicę, kto zdobył jaką gwiazdkę, jakie cykle zrealizowaliśmy i kot otrzymał oraz jaką sprawność), gdzie byliśmy na biwaku, wycieczce, kolonii, itd.
· § Piosenka obrzędowa gromady śpiewana na rozpoczęcie ogniska, rozpoczęcie i zakończenie dnia, "Słoneczko"Słoneczko późno dzisiaj wstałoI w takim bardzo złym humorze.I świecić też mu się nie chciało,Bo mówi, że zimno na dworze.Lecz gdy piosenkę usłyszało,To tak się bardzo ucieszyło,Zza wielkiej chmury zaraz wyszłoI nam radośnie zaświeciło.Słoneczko nasze, rozchmurz buzię,Bo nie do twarzy ci w tej chmurze,Słoneczko nasze, rozchmurz się,Maszerować z tobą będzie lżej.Słoneczko nasze, rozchmurz pyska, Bo nie do twarzy ci w chmurzyskach,Słoneczko nasze, rozchmurz się,maszerować z tobą będzie lżej.A kiedy ktoś z naszej gromadyNa wszystko dąsa się i chmurzy,Możecie go ze słonkiem równaćI tę piosenkę mu powtórzyćA zaraz mu się zmieni minaI uśmiech jego twarz rozjaśni,Nawet w wesołka się przemieniI zaraz wszystkim będzie raźniej.Słoneczko nasze...
... Słowa: M. Dehnel muzyka: M. Bąk
· § Wszelkie obrzędy związane z przyjęciem nowych zuchów czy otrzymaniem znaczka zucha lub kolejnych stopni, przekazaniem ich do drużyny harcerskiej
· § Na początek zbiórki do apelu:Zuchy: ustanawiają się szóstkami jak promienie słońca
· § Do zwołania Kręgu Rady:Drużynowa/y: Wszystkie sprawy...Zuchy: ...wszystkie zwady, załatwiamy w Kręgu Rady!
· § Ustawiamy się w pary:Drużynowa/y: Dwa promyki muszą być...Zuchy: ...aby zuchy mogły iść!
· § Przed rozwiązaniem Kręgu na koniec zbiórki:Drużynowa/y inicjuje a zuchy śpiewają: Słoneczko!
· § Hymn zuchowy - śpiewany podczas ważnych wydarzeń, jak na przykład obietnica
· § Plakietkę gromady, szczepu - zuchy zdobywają (ale nie wcześniej niż złożą Obietnicę - gromady) i zdobędą pierwszą gwiazdkę (szczepu)
Przykład_2 „Piotruś Pan"
· § kolor chust - zielony, czapki - brązowe,
· § totem - wielokolorowy worek związany rzemykiem i umocowany na ozdobionym kiju
· § okrzyk - „Piotruś Pan to zuch waleczny"
· § pacholik - miniatura totemu
· § lista obecności - tablica w formie liścia topoli wykonana z tarczy metalowej
· § Okrzyki gromady - Każdy zuch o tym wie, Piotruś Pan to zuch waleczny!!!
· § Flaga - trójkątna a na niej żółta plaża na niebieskim oceanie z paroma palmami (używana na koloniach i zimowiskach)
Piosenka obrzędowa gromady śpiewana na rozpoczęcie ogniska, rozpoczęcie i zakończenie dnia, "Piotrusiu Panie"Piotrusiu Panie czyś ty panCzy chłopiec z krain gwiezdnychKim jesteś chłopcze, czyś jest złemCo rzuca czar na dzieciCzy tylko ich i moim snemCzy tylko ich i moim snemCo też jak sen odleciCo też jak sen odlecisł. Jeremi Przybora, muz. Janusz Stokłosa
· § Wszelkie obrzędy związane z przyjęciem nowych zuchów, nadaniem im imion czy otrzymaniem znaczka zucha lub kolejnych stopni, przekazaniem ich do drużyny harcerskiej
· § Na początek zbiórki do apelu:Zuchy: ustanawiają się szóstkami w szeregach jak załoga na okręcie
· § Do zwołania Kręgu Rady:Drużynowa/y: Wszystkie spory, wszystkie sprawy ...Zuchy: ...wszystkie zwady, Kapitan Hak załatwi ci!!!
· § Ustawiamy się w pary:Drużynowa/y: piracki okręt kapitana Kaja
· § Zuchy: ...aby zuchy majtkiem mogły być!
· § Plakietkę gromady, szczepu - zuchy otrzymują wraz ze złożeniem obietnicy zucha.
Przykład_3 „Tęczowa Gromadka"
· § kolor chust - pomarańczowy z zielonymi frędzlami, czapki - brązowe,
· § totem -
· § okrzyk - Tęcza, tęcza o cza, cza, cza!!!
· § pacholik - wachlarz czyli mini tęcza
· § lista obecności -
· § Okrzyki gromady - Tęcza!!! wszystkim zuchom uśmiech da!!!
· § Flaga - półokrąg z kolorami tęczy (używana na koloniach)
Piosenka obrzędowa gromady śpiewana na rozpoczęcie ogniska, rozpoczęcie i zakończenie dnia, "Tęcza"
Koleżanko, kolego popatrz czasem na niebo.
Czasem zdarzyć się może cud, zjawisko w kolorze.Ref : Tęcza, tęcza cza, cza, cza.
Czarodziejska wstążka ta.
Wiąże niebo z ziemią o! , jaki kolorowy splot.
Ref : Tęcza, tęcza cza, cza, cza.
Przez tę tęczę cały świat czarodziejski uśmiech ma.
Narysuję tę tęczę i na zawsze ci wręczę.
By ci było tęczowo, tęczę noś kolorową. Ref : Tęcza, tęcza cza, cza, cza.
Śpiewaj z nami o tęczy, kiedy nuda cię dręczy.
W domu, w szkole, po burzy tęcza minę rozchmurzy.Ref : Tęcza, tęcza cza, cza, cza.
Wszelkie obrzędy związane z przyjęciem nowych zuchów, otrzymaniem znaczka zucha lub kolejnych stopni, przekazaniem ich do drużyny harcerskiej
· § Na początek zbiórki do apelu:Zuchy: ustanawiają się szóstkami w szeregach zachowując formę tęczy
· § Do zwołania Kręgu Rady:Drużynowa/y: Zuchy:
· § Ustawiamy się w pary:Drużynowa/y: Tęcza !!
· § Zuchy: wszystkim zuchom uśmiech da!
Tak jak i w czasie roku zuchowego tak i na
biwaku, kolonii, zimowisku obrzędowość zawsze
ma swe miejsce i czas.
sias