.............................- osoba opowiadająca, podmiot narracji w utworze epickim, nieidentyczny z twórcą dzieła.
.............................- wyraz, nowo utworzony.
.............................- krótki utwór epicki prozą o zwięzłej, jednowątkowej fabule i wyrazistej kompozycji., pokrewnej strukturze dramatu, zamknięty puentą.
.............................- utwór poetycki utrzymany w patetycznym stylu, opiewający wielkie wydarzenia, wybitne postacie itp.
.................................................................................- każdy czytelnik utworu.
.............................- dźwiękonaśladownictwo, odtwarzanie środkami językowymi dźwięków naturalnych.
.............................- forma podawcza – służąca ukazaniu wyglądu: postaci literackich, przedmiotów, tła, itp.
.............................- forma podawcza – polegająca na relacjonowaniu minionych zdarzeń.
.............................- niewielki utwór epicki o jednowątkowej fabule i swobodnej kompozycji.
.............................- opowiadanie z pewnym dystansem czasowym o wydarzeniach, w których autor występował jako uczestnik bądź naoczny świadek.
.............................- .............................- przypisywanie przedmiotom, zwierzętom, roślinom, zjawiskom itp. cech ludzkich (np. „drzewo rozpaczające”).
.............................- stroficzny utwór wierszowany z powtórzeniami, paralelizmami, refrenami, przeznaczony do śpiewu; podstawowy gatunek liryki ludowej.
........................................................- odmiana podmiotu literackiego, fikcyjna osoba wypowiadająca w utworze lirycznym swoje przeżycia, wrażenia, myśli.
.........................................................- fikcyjna postać, w której perspektywie jest oglądany i kształtowany świat przedstawiony w utworze literackim (narrator w prozie, podmiot liryczny w liryce); nie należy go utożsamiać z autorem.
.............................- ogół utworów literackich, pisanych, w odróżnieniu od prozy, mową wiązaną – wierszem.
II - 2002 A.Rymanowska-Doleżal
.............................- rozpoczęcie nowej linijki tekstu wcięciem, w celu zasygnalizowania nowej myśli.
.............................- przebieg przedstawionych zdarzeń w utworze dramatycznym lub epickim (fabuła).
.............................- pary wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu (dobro-zło).
.............................- bezpośredni, uroczysty zwrot do osoby, pojęcia lub przedmiotu.
.............................- wyraz, który wyszedł z użycia.
.............................- twórca dzieła literackiego.
.............................- krótki utwór o charakterze moralistycznym i dydaktycznym, najczęściej z życia zwierząt.
.............................- utwór epicko-liryczny, niekiedy udramatyzowany, o tematyce fantastycznej lub historycznej, utrzymany zwykle w nastroju grozy i tajemniczości (ballada romantyczna).
.............................- epicki utwór ludowy lub oparty na motywach ludowych, o treści fantastycznej, zawierający często naukę moralną.
.............................- życiorys; utwór literacki przedstawiający koleje życia jakiejś osoby, zwłaszcza wybitnej.
.............................- dosłowne przytoczenie w utworze innego tekstu.
..............................................- czas w jakim rozgrywają się bezpośrednio przedstawione w utworze zdarzenia.
.............................- odmiana (rzeczowników, przymiotników, liczebników i zaimków) przez przypadki.
.............................- 1. rozmowa 2 (lub więcej) osób, sytuacja, w której 2 strony wymieniają poglądy i starają się nawzajem zrozumieć. 2. fragment utworu literackiego, także cały utwór literacki, filozoficzny, publicystyczny itp. w formie rozmowy postaci fikcyjnych lub rzeczywistych.
.............................- jeden z 3 podstawowych rodzajów literackich (obok epiki i liryki), prezentujący działania i wypowiedzi (dialogi i monologi) przedstawionych postaci bez pośrednictwa podmiotu literackiego; utwór literacki przeznaczony do realizacji scenicznej.
......................................................- utwór stworzony przez pisarza.
......................................................- zespół zapisów prowadzonych najczęściej z dnia na dzień, opatrzonych datą i ułożonych chronologicznie.
.......................................................- patrz onomatopeja.
.............................- jeden z 3 podstawowych rodzajów literackich (obok liryki i dramatu) obejmujący utwory, w których podstawową formą wypowiedzi jest narracja o zdarzeniach ujętych w postać fabuły i przedstawionych z obiektywnym (epickim) dystansem.
.............................- wyraz określający, przymiotnik lub przydawka uwydatniająca cechę opisywanego przedmiotu; pot. wyzwisko.
.............................- układ zdarzeń, wątków, motywów pozostających w związkach przyczynowo-skutkowych i czasowych.
.................................................- swoiste artystyczne przekształcenie w utworze literackim elementów świata rzeczywistego.
.............................- formy odmiany wyrazów służące do oznaczania ich roli w zdaniu; także dział gramatyki zajmujący się opisem form wyrazowych.
.............................- dział językoznawstwa zajmujący się stroną dźwiękową języka.
.............................- drobny utwór poetycki wierszem, najczęściej humorystyczno-satyryczny.
.............................- dział leksykologii zajmujący się związkami frazeologicznymi, tzn. badający ustalone w języku zwroty, tzw. idiomy.
...........................................- forma utworu literackiego, podrzędna w stosunku do rodzaju literackiego; np. powieść, tragedia, oda.
.............................- dział językoznawstwa obejmujący fonetykę, morfologię (fleksję i słowotwórstwo) i składnię.
.............................- wyraz mający jednakowe brzmienie z innym wyrazem, lecz różniący się pochodzeniem, znaczeniem, często też pisownią, np. kosa 'warkocz' i 'narzędzie do koszenia'.
.............................- (gatunek liryczny) patetyczny utwór liryczny o treści religijnej, patriotycznej, filozoficznej.
.............................- pieśń religijna związana z obrzędami Bożego Narodzenia.
.............................- gatunek dramatyczny o żywej akcji i zazwyczaj pomyślnym zakończeniu, przedstawiający w zabawny sposób wady i przywary ludzkie; często przesycony satyrą społeczną, polityczną, obyczajową.
.............................- fabuła opowiedziana za pomocą serii obrazków rysunkowych i wątłego tła słownego.
.............................- budowa świata przedstawionego dzieła literackiego, układ i powiązanie jego elementów (motywów).
.............................- zespół form fleksyjnych czasownika w danym języku (kategorie: osoby, liczby, czasu, strony, trybu, aspektu).
.............................- opowieść z życia bohaterów, najczęściej świętych i męczenników, przesycona pierwiastkami cudowności i niezwykłości, często osnuta na wątkach ludowych i apokryficznych.
.............................- jeden z 3 głównych rodzajów literackich (obok epiki i dramatu); poetycka forma przekazu uczuć, doznań, refleksji, wyrażonych w monologu podmiotu lirycznego.
.............................- utwór wierszowany o charakterze lirycznym, satyrycznym, filozoficznym i innym, mający formę listu do fikcyjnego lub rzeczywistego adresata.
.............................- ogół twórczości piśmienniczej; od XIX w. termin odnoszony głównie do literatury pięknej, obejmującej poezję, dramat i prozę.
.............................- wyraz (zwrot) obcego pochodzenia wpleciony do zdania w języku ojczystym.
.............................- patrz przenośnia.
.............................- zespół wszystkich przestrzeni, w których odbywa się akcja.
.............................- opowieść o zamierzchłej przeszłości, której bohaterami bywają ludzie, a często też bogowie i herosi.
.............................- zbiór mitów.
.............................- dłuższa wypowiedź jednej osoby; w dramacie wypowiedź postaci kierowana do siebie lub bezpośrednio do widza.
.............................- opowiadanie, relacja prezentująca przebieg zdarzeń w określonym porządku czasowym; podstawowa forma językowa epiki.
.............................- figura stylistyczna składająca się z dwu członów połączonych spójnikami: jak, niż, niby, jakby itp.
.......................................................- bohater - fikcyjna osoba występująca w świecie przedstawionym dzieła literackiego.
.............................- utwór, o rozbudowanej fabule i różnorodnej tematyce; odmiany powieści: historyczna, społeczno-obyczajowa, psychologiczna, fantastycznonaukowa, polityczna, sensacyjna, kryminalna.
.............................- mowa niewiązana (w przeciwieństwie do poezji); także utwory pisane mową niewiązaną, np. powieści, nowele, opowiadania
.............................- metafora, - wyrażenie, w którym słowa obce sobie znaczeniowo, pozostając w związkach składniowej zależności, uzyskują nowe znaczenie, zwane metaforycznym; spotykana w mowie potocznej („żar uczuć”), gł. w języku poetyckim.
........................................................- pytanie bez odpowiedzi.
.........................................................- podstawowa jednostka systematyki form literackich; zespół utworów literackich o wspólnych cechach kompozycyjnych i językowo-stylistycznych; wyróżnia się 3 główne rodzaje literackie: epikę, lirykę, dramat.
.............................- zgodność brzmienia końcowych części wyrazów zajmujących ustaloną (zwykle końcową) pozycję w wersie utworu poetyckiego.
· ..............................................- polegający na tożsamości powtarzających się głosek.
· ....................................................- polegający na przybliżonym podobieństwie powtarzających głosek.
· ........................................................- wiąże sąsiadujące wersy (a,a,b,b).
· .....................................................- wiąże co drugie wersy (a,b,a,b).
.............................- równomierne powtarzanie się elementów składniowych i dźwiękowych w wierszu, np. regularny rozkład sylab, akcentów, rymów, podobieństw w budowie zdań.
.............................- utwór literacki ośmieszający i piętnujący ludzkie wady i przywary, zjawiska życia społeczno-politycznego i obyczajowego.
.............................- dział nauki o języku zajmujący się budową zdania i opisem zasobu konstrukcji składniowych.
........................................................- dział językoznawstwa zajmujący się sposobami tworzenia i budową wyrazów.
.............................- utwór złożony z:
2 strof 4-wersowych, zwykle opisowo-narracyjnych i
2 strof 3-wersowych (tercyn) o charakterze liryczno-refleksyjnym.
.............................- zwrotka, powtarzający się w utworze poetyckim zespół wersów, zwykle o określonym układzie rymów.
.............................- wyrazy równoważne lub zbliżone znaczeniowo (bliskoznaczne), których można używać wymiennie, np.: auto - samochód.
......................................................- fikcyjny świat, wymyślony przez pisarza.
.............................- utwór dramatyczny o silnie zarysowanym konflikcie moralnym, ideowym, psychologicznym, prowadzącym nie...
zielna29